- •Вучэбна-метадычны комплекс (вмк)
- •Аўтары в.А.Цяплова, а.Г.Каханоўскі, і.Л.Грыбко Змест
- •Тэхналагічная карта
- •Праграмны модуль
- •Беларусь у першай палове XIX ст. Эпоха падзей і разчараванняў.
- •Спіс крыніц і літаратуры па курсу Крыніцы
- •Літаратура
- •Навучальны модуль I.-
- •Лекцыі уводзіны
- •Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •Урадавая палiтыка.
- •Грамадска-палітычны рух. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •Культура Беларусі ў першай палове XIX cт.
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Дакументы і матэрыялы
- •Колькасць мануфактур і дробных прадпрыемстваў у пачатку хіх ст.
- •. Бярэзінская водная сістэма.
- •З запіскі Графа Агінскага, пададзеннай імператару Аляксандру I, аб арганізацыі кіравання Літвы (1811 г.):
- •Царква ў вайне 1812 г.
- •З працы а.П.Сапунова аб Полацкай іезуіцкай акадэміі:
- •З пісьма Ігната Дамейкі да Браніслава Залескага аб вучобе ў Віленскім універсітэце і філаматах (1870 г.):
- •Меркаванні філамата ю.Кавалеўскага аб плануемым перыядычным выданні (1820 г.)
- •. З працы філамата Францішака Малеўскага “Геаграфічнае апісанне, альбо Інструкцыя ў збіранні звестак для вывучэння парафій” (1821).
- •Урывак з верша філамата Міхала Рукевіча «з Пагоняй нашай сцяг…» (1821):
- •. Звесткі аб студэнцкім і вучнёўскім руху ў Беларусі і Літве (1824):
- •Проект устава Белорусского вольного экономического общества
- •Паўстанне 1830–1831 гг. І Беларусь.
- •Указ імператара Мікалая I аб закрыцці Віленскага ўніверсітэта.
- •З Запіскі генерал-губернатара ад 1831 г. Аб заняпадзе прыгоннай гаспадаркі Віцебскай і Магілеўскай губерняў. …Причины упадка благосостояния белорусских губерний.
- •У трэцяй частцы паэмы а.Міцкевіча “Дзяды” (1832 г.), сустракаюцца і ўступаюць ў размову малады польскі рэвалюцыянер Юсцін Поль і адзін з вопытных кіраўнікоў расійскіх дэкабрістаў а.Бястужаў.
- •Люстрацыя казённых маёнткаў у Беларусі. Палажэнне аб люстрацыі зацверджана імператарам Мікалаем I 28 снежня 1839 г.
- •84. Государственные крестьяне, принадлежащие к люструемому имению, разделяются на следующие разряды: 1) тяглых, 2) полутяглых, 3) огородников (халупников) и 4) бобылей (кутников).
- •85. В разряд тяглых поступают хозяева, имеющие не менее двух штук рабочего скота.
- •О тяглых хозяйственных работах
- •Указ Сената па высачайшаму павяленню (ад 18.VII.1840 г.) аб найменаванні губерняў Беларускіх і Літоўскіх, кожнай паасобку: Віцебскай, Магілёўскай, Віленскай, Гродзенскай.
- •З рапарта Мазырскага земскага іспраўніка віленскаму ген.-губернатару. Катаванні і забойствы сялян памешчыцай Стоцкай (ад 3 снежня 1846 г.)
- •Роля Горы-Горацкага земляробчага інстытута.
- •Прамысловасць Беларусі ў 1850 г.
- •Гарады Беларусі ў першай палове XIX ст.
- •Гандаль у Беларусі у першай палове XIX ст.
- •Разважанні Адама Міцкевіча пра Беларусь і беларускую мову:
- •Тэставыя заданні
- •Адмена прыгоннага права.
- •Буржуазныя рэформы 1860-70-х гг.
- •Сельская гаспадарка
- •Прамысловасць I гарады.
- •Паўстанне 1863 г.
- •Грамадска-палітычнае жыццё.
- •Фармираванне беларускай нацыi
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •1. Прычыны і характар паўстання. Барацьба “белых” і “чырвоных” за кіраўніцтва паўстаннем.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Тэма: фарміраванне беларускай нацыі.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Дакументы і матэрыялы.
- •Вытрымкі з рэскрыпту імператара Аляксандра II генерал-губернатару у.І. Назімаву (ад 20 лістапада 1857 г.).
- •З Маніфеста Аляксандра II (ад 19 лютага 1861 г.):
- •Сялянскія хваляванні на Беларусі ў 1861–1863 гг. Па данным данясеній паліцыі.
- •Маніфест часовага ўрада Літвы і Беларусі (ад 20 студзеня (1 лютага) 1863 г.) аб пачатку паўстання і першых мерапрыемствах.
- •П.А. Крапоткін аб прычынах паражэння паўстання 1863–1864 гг.
- •Даведка Міністэрства ўнутраных спраў аб асаблівых ускосных падатках, што існавалі ў беларускіх гарадах
- •Артыкул 17 Гарадавога палажэння 1870 г. Аб выбарчым праве:
- •Паведамленне газеты «Могилевские губернские ведомости» аб распаўсюджванні промыслаў і рамёстваў у Магілеўскай губерні
- •Са справаздачы мінскага губернатара за 1875 г. Аб развіцці гандлю ў губерні
- •З дзённіка д.А.Мілюціна (вясна 1879 г.):
- •Народніцкі рух на Беларусі па дадзеных следчых органаў.
- •З перадавой часопіса «Гомон» аб неабходнасці ўтварэння самастойнай беларускай сацыяльна-рэвалюцыйнай арганізацыі, прымыкаючай да партыі «Народная воля».
- •Паведамленне газеты «Минский листок» аб аграрным перанасяленні і эксплуатацыі батракоў памешчыкамі ў Мінскай губерні (кастрычнік 1886 г.)
- •Аб разарэнні сялян, набыўшых зямлю пры садзейнічанні Сялянскага пазямельнага банка
- •Газета «Минский листок» аб побыце сялян Гродзенскай губерні напрыканцы XIX ст.
- •Газета «Минский листок» аб закабаленні пасрэднікамі сялян-нядоімшчыкаў ў Мінскай губерні.
- •Аб распродажы маёнткаў буйнога землеўладальніка Вітгенштэйна
- •Рост насельнiцтва Беларусi ў 1863–1913 гг.
- •Артыкул 24 Гарадавога палажэння 1892 г. Аб выбарчым праве:
- •Акцыянерныя супольнасці і таварыствы на паях, якія дзейнічалі на Беларусі ў канцы 19 ст. – пачатку 20 ст.
- •Газета «Минский листок» аб становішчы фабрычна-завадскіх рабочых:
- •Паведамленне газеты «Минский Листок» аб жыллёвых умовах рабочых г. Мінска
- •Аб адкрыцці царкоўна-археалагічнага музея ў Магілёве.
- •Вучэбны план Мінскай школы рамесных вучняў.
- •Нацыянальны склад гарадскога і павятовага насельніцтва Беларусі па перепісу насялення 1897 г.
- •. З прадмовы я. Карскага да кнігі “Беларусы”.
- •Творчы модуль тэматыка рэфератаў і спіс рэкамендаванай літаратуры
- •Тэмы рэфератаў:
- •Літаратура
- •Тэмы рэфератаў:
- •Раздзел III. Вайна 1812 г. I Беларусь Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да III раздзела рэфератаў:
- •Раздзел IV. Культура Беларусi XIX стагоддзя Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да IV раздзела рэфератаў:
- •Раздзел V. Дзеячы культуры, навукi I грамадска-палiтычнага руху Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да V раздзела рэфератаў:
- •Пытанні для самакантроля
- •Храналогія
У трэцяй частцы паэмы а.Міцкевіча “Дзяды” (1832 г.), сустракаюцца і ўступаюць ў размову малады польскі рэвалюцыянер Юсцін Поль і адзін з вопытных кіраўнікоў расійскіх дэкабрістаў а.Бястужаў.
Поль (указывая на сенатора): Всадить бы нож ему в утробу, Иль хоть пощечину влепить. Бестужев: Лишь бестолку сорвешь ты злобу, – Что пользы одного убить! Они вам поднесут гостинца, Закроют университет.
|
Мол, и все студенты – якобинцы, – И нации погубят цвет. Поль: Но за мученья он заплатит, За кровь, за это море слез. Бестужев: Псов у царя на псарне хватит. Хотя б издох какой-то пёс.
|
Люстрацыя казённых маёнткаў у Беларусі. Палажэнне аб люстрацыі зацверджана імператарам Мікалаем I 28 снежня 1839 г.
1. Предметы люстрации суть: а) приведение в точную известность земель, лесов, оброчных статей, хозяйственных и фабричных заведений и строений, к имению принадлежащих. б) Распределение между экономией и обывателями земель и угодий. в) Оценка оных. г) Определение хозяйственных повинностей обывателей. д) Исчисление дохода от имения.
... О разделении государственных крестьян люструемого имения на разряды
84. Государственные крестьяне, принадлежащие к люструемому имению, разделяются на следующие разряды: 1) тяглых, 2) полутяглых, 3) огородников (халупников) и 4) бобылей (кутников).
85. В разряд тяглых поступают хозяева, имеющие не менее двух штук рабочего скота.
86. В разряд полутяглых записываются те хозяева, которые имеют рабочего скота менее двух штук.
87. В разряд огородников причисляются те, которые, не владея пахотными и сенокосными, землями, имеют только дома с огородами…
88. В разряде бобылей остаются люди безземельные и бездомные, которые не могут поступить в высшие разряды, с некоторым даже пособием для первоначальнаго обзаведения в хозяйстве.
О назначении и оценке хозяйственных повинностей государственных крестьян
175. …Хозяйственные повинности государственных крестьян суть: а) денежные и б) натуральные.
176. Под именем хозяйственных повинностей денежных разумеется поземельный оброк; под именем натуральных – хозяйственные работы.
О тяглых хозяйственных работах
183. Тяглые хозяйственные работы предназначаются главнейше для производства хлебопашества и сенокошения на фольварочной земле и разделяются: 1) на пригоны и 2) на сгоны.
184. Под именем пригонов (панщины) разумеются обыкновенные тяглые хозяйственные работы, к отправлению коих, в положенные инвентарем рабочие дни, каждое тяглое и полутяглое семейства посылает по одному работнику.
185. Сгоны (гвалты) суть чрезвычайные тяглые хозяйственные работы, назначаемые сверх пригонов для ускорения уборки хлеба, сена и распашки. К отправлению сгонных работ высылаются из тяглых и полутяглых семейств все наличные работники.
186. Количество тяглых хозяйственных работ определяется рабочими днями и в каждом из сих дней уроками.
... 194. Рабочий день считается от восхода до захождения солнца. Впрочем, если работник окончит свой урок и прежде захождения солнца, то отпускается с работы, с зачетом ему полного рабочего дня. Если напротив того случится, что работник не окончит своего урока до захождения солнца, то экономия вправе требовать от него окончания работы на другой день, сверх причитающегося на оный урока.
Об общих хозяйственных работах
212. К общим хозяйственным работам принадлежат: 1) Строительные (шарварки). 2) Для общественной запашки. 3) Ночный караул.
213. Строительные хозяйственные работы предназначаются для экономических строений, огорож, дорог, мостов, плотин и переправ в имении. На сей предмет определяется по шести рабочих дней в год с каждого двора.
214. Такое же число дней, а если нужно и более, назначается и для общественной запашки.
215. Ночный караул предназначается собственно для экономических и общественных надобностей, как то: для охранения в ночное время фольварковых строений и заведений, хлеба в поле, на гумне и токе и сельского запасного магазина. …
Дакументы і матерыялы па гісторыіБеларусі (1772 1903 гг.). Т. II, Мн., 1940. С. 112 123..
З указа імператара Мікалая І (ад 25.VI.1840 г.) аб скасаванні дзеяння Статута Вялікага княства Літоўскага на тэрыторыі заходніх губерняў.
…мы признали за благо распространить вполне силу и действие Российских гражданских законов, на сии издревле русския по происхождению, нравам и навыкам их жителей области. В следствие повелеваем:
Отныне впредь в губерниях Киевской, Подольской, Волынской, Минской, Виленской и Гродненской и области Белостокской всякое действие Статута, или в дополнение к оному изданных сеймовых конституций и иных постановлений прекратить, заменив их общими российскими узаконениями и наблюдая как в решении дел по существу оных, так и в образе и формах производства оных и разделении между присутственными местами тот самый порядок, который учреждён для прочих внутренних областей империи…
Дакументы і матерыялы па гісторыіБеларусі (1772 1903 гг.). Т. II. Мн., 1940. С. 368.