- •Вучэбна-метадычны комплекс (вмк)
- •Аўтары в.А.Цяплова, а.Г.Каханоўскі, і.Л.Грыбко Змест
- •Тэхналагічная карта
- •Праграмны модуль
- •Беларусь у першай палове XIX ст. Эпоха падзей і разчараванняў.
- •Спіс крыніц і літаратуры па курсу Крыніцы
- •Літаратура
- •Навучальны модуль I.-
- •Лекцыі уводзіны
- •Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •Урадавая палiтыка.
- •Грамадска-палітычны рух. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •Культура Беларусі ў першай палове XIX cт.
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Дакументы і матэрыялы
- •Колькасць мануфактур і дробных прадпрыемстваў у пачатку хіх ст.
- •. Бярэзінская водная сістэма.
- •З запіскі Графа Агінскага, пададзеннай імператару Аляксандру I, аб арганізацыі кіравання Літвы (1811 г.):
- •Царква ў вайне 1812 г.
- •З працы а.П.Сапунова аб Полацкай іезуіцкай акадэміі:
- •З пісьма Ігната Дамейкі да Браніслава Залескага аб вучобе ў Віленскім універсітэце і філаматах (1870 г.):
- •Меркаванні філамата ю.Кавалеўскага аб плануемым перыядычным выданні (1820 г.)
- •. З працы філамата Францішака Малеўскага “Геаграфічнае апісанне, альбо Інструкцыя ў збіранні звестак для вывучэння парафій” (1821).
- •Урывак з верша філамата Міхала Рукевіча «з Пагоняй нашай сцяг…» (1821):
- •. Звесткі аб студэнцкім і вучнёўскім руху ў Беларусі і Літве (1824):
- •Проект устава Белорусского вольного экономического общества
- •Паўстанне 1830–1831 гг. І Беларусь.
- •Указ імператара Мікалая I аб закрыцці Віленскага ўніверсітэта.
- •З Запіскі генерал-губернатара ад 1831 г. Аб заняпадзе прыгоннай гаспадаркі Віцебскай і Магілеўскай губерняў. …Причины упадка благосостояния белорусских губерний.
- •У трэцяй частцы паэмы а.Міцкевіча “Дзяды” (1832 г.), сустракаюцца і ўступаюць ў размову малады польскі рэвалюцыянер Юсцін Поль і адзін з вопытных кіраўнікоў расійскіх дэкабрістаў а.Бястужаў.
- •Люстрацыя казённых маёнткаў у Беларусі. Палажэнне аб люстрацыі зацверджана імператарам Мікалаем I 28 снежня 1839 г.
- •84. Государственные крестьяне, принадлежащие к люструемому имению, разделяются на следующие разряды: 1) тяглых, 2) полутяглых, 3) огородников (халупников) и 4) бобылей (кутников).
- •85. В разряд тяглых поступают хозяева, имеющие не менее двух штук рабочего скота.
- •О тяглых хозяйственных работах
- •Указ Сената па высачайшаму павяленню (ад 18.VII.1840 г.) аб найменаванні губерняў Беларускіх і Літоўскіх, кожнай паасобку: Віцебскай, Магілёўскай, Віленскай, Гродзенскай.
- •З рапарта Мазырскага земскага іспраўніка віленскаму ген.-губернатару. Катаванні і забойствы сялян памешчыцай Стоцкай (ад 3 снежня 1846 г.)
- •Роля Горы-Горацкага земляробчага інстытута.
- •Прамысловасць Беларусі ў 1850 г.
- •Гарады Беларусі ў першай палове XIX ст.
- •Гандаль у Беларусі у першай палове XIX ст.
- •Разважанні Адама Міцкевіча пра Беларусь і беларускую мову:
- •Тэставыя заданні
- •Адмена прыгоннага права.
- •Буржуазныя рэформы 1860-70-х гг.
- •Сельская гаспадарка
- •Прамысловасць I гарады.
- •Паўстанне 1863 г.
- •Грамадска-палітычнае жыццё.
- •Фармираванне беларускай нацыi
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •1. Прычыны і характар паўстання. Барацьба “белых” і “чырвоных” за кіраўніцтва паўстаннем.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Тэма: фарміраванне беларускай нацыі.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Дакументы і матэрыялы.
- •Вытрымкі з рэскрыпту імператара Аляксандра II генерал-губернатару у.І. Назімаву (ад 20 лістапада 1857 г.).
- •З Маніфеста Аляксандра II (ад 19 лютага 1861 г.):
- •Сялянскія хваляванні на Беларусі ў 1861–1863 гг. Па данным данясеній паліцыі.
- •Маніфест часовага ўрада Літвы і Беларусі (ад 20 студзеня (1 лютага) 1863 г.) аб пачатку паўстання і першых мерапрыемствах.
- •П.А. Крапоткін аб прычынах паражэння паўстання 1863–1864 гг.
- •Даведка Міністэрства ўнутраных спраў аб асаблівых ускосных падатках, што існавалі ў беларускіх гарадах
- •Артыкул 17 Гарадавога палажэння 1870 г. Аб выбарчым праве:
- •Паведамленне газеты «Могилевские губернские ведомости» аб распаўсюджванні промыслаў і рамёстваў у Магілеўскай губерні
- •Са справаздачы мінскага губернатара за 1875 г. Аб развіцці гандлю ў губерні
- •З дзённіка д.А.Мілюціна (вясна 1879 г.):
- •Народніцкі рух на Беларусі па дадзеных следчых органаў.
- •З перадавой часопіса «Гомон» аб неабходнасці ўтварэння самастойнай беларускай сацыяльна-рэвалюцыйнай арганізацыі, прымыкаючай да партыі «Народная воля».
- •Паведамленне газеты «Минский листок» аб аграрным перанасяленні і эксплуатацыі батракоў памешчыкамі ў Мінскай губерні (кастрычнік 1886 г.)
- •Аб разарэнні сялян, набыўшых зямлю пры садзейнічанні Сялянскага пазямельнага банка
- •Газета «Минский листок» аб побыце сялян Гродзенскай губерні напрыканцы XIX ст.
- •Газета «Минский листок» аб закабаленні пасрэднікамі сялян-нядоімшчыкаў ў Мінскай губерні.
- •Аб распродажы маёнткаў буйнога землеўладальніка Вітгенштэйна
- •Рост насельнiцтва Беларусi ў 1863–1913 гг.
- •Артыкул 24 Гарадавога палажэння 1892 г. Аб выбарчым праве:
- •Акцыянерныя супольнасці і таварыствы на паях, якія дзейнічалі на Беларусі ў канцы 19 ст. – пачатку 20 ст.
- •Газета «Минский листок» аб становішчы фабрычна-завадскіх рабочых:
- •Паведамленне газеты «Минский Листок» аб жыллёвых умовах рабочых г. Мінска
- •Аб адкрыцці царкоўна-археалагічнага музея ў Магілёве.
- •Вучэбны план Мінскай школы рамесных вучняў.
- •Нацыянальны склад гарадскога і павятовага насельніцтва Беларусі па перепісу насялення 1897 г.
- •. З прадмовы я. Карскага да кнігі “Беларусы”.
- •Творчы модуль тэматыка рэфератаў і спіс рэкамендаванай літаратуры
- •Тэмы рэфератаў:
- •Літаратура
- •Тэмы рэфератаў:
- •Раздзел III. Вайна 1812 г. I Беларусь Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да III раздзела рэфератаў:
- •Раздзел IV. Культура Беларусi XIX стагоддзя Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да IV раздзела рэфератаў:
- •Раздзел V. Дзеячы культуры, навукi I грамадска-палiтычнага руху Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да V раздзела рэфератаў:
- •Пытанні для самакантроля
- •Храналогія
Храналогія
1801 г., верасень Утварэнне Гродзенскай губерні (замест скасаванай Літоўскай)
г. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа ў Беларусі
1803 г. Адкрыццё Віленскага універсітэта і арганізацыя Віленскай навучальнай акругі
1805 г. Адкрыццё ў Свіслачы гімназіі - першай на Беларусі
1806 –1868 гг. Жыццё і дзейнасць К.Тышкевіча – аднаго з заснавальнікаў археалогіі на Беларусі
1807 – 1883 гг. Жыццё і дзейнасць беларускага мастака і кампазітара Н.Орды
1810 – 1885 гг. Жыццё і творчасць беларускага мастака І.Хруцкага
1810 г. Узнікненне ваенных пасяленняў ў Віцебскай і Магілёўскай губернях
1810 – 1820 гг. Будаўніцтва Бабруйскай крэпасці
–1820 гг. Дзейнасць Полацкай езуіцкай Акадэміі.
1812 г, 24 чэрвеня Пачатак вайны Францыі супраць Расіі.
1812г., 1 ліпеня Утварэнне Часовага ўрада Вялікага княства Літоўскага-органа
адміністрацыйнага кіравання на акупіраваннай вайскамі Напалеона тэрыторыі Літвы і Беларусі
1812 г., 22-23 ліпеня Бой рускіх войск з напалеонаўскімі каля в. Салтанаўка (Магілеўская губ.)
1812 г., 17-18 жніўня Бітва рускіх войск з напалеонаўскімі каля г. Полоцка
і 17-23 кастрычніка
1812 г.,
26-28 лістапада Разгром напалеонаўскіх войск на р. Бярэзіна ў час пераправы каля вёскі Студзёнка
1814 – 1873 гг. Жыццё і дзейнасць Я.Тышкевіча – беларускага археолага, гісторыка, краязнаўца
1817-1823 гг. Дзейнасць тайных студэнцкіх таварыстваў ў Віленскам універсітэце
1824 –1839 гг. Будаўніцтва Аўгустоўскага канала
1818 г. – 1820 гг. Выданне часопіса «Полацкі штомесячнік»
гг. Забарона дзейнасці ордэна іезуітаў у Расійскай імперыі
1821-1825 гг. Дзейнасць дзекабрысцкіх арганізацый у Беларусі
1822 г. Заснаванне ў Гродне тытунёвай фабрыкі
1825 – 1826 гг. Дзейнасць тайнага таварыства “Ваенныя сябры” ў Літоўскім корпусе
1826-1841 гг. Дзейнасць Беларускага вольнага эканамічнага таварыства
1829 -1850 гг. Утварэнне і дзейнасць Беларускай навучальнай акругі
1830-1831 гг. Польскае нацыянальна-вызваленчае паўстанне ў Літве і Заходняй Беларусі
1831 г. Скасаванне Статута ВКЛ 1588 г. у Віцебскай і Магілёускай губернях
1831 – 1834 гг. Існаванне Мінскага генерал-губернатарства
1831-1848 гг. Дзейнасць Камітэта па справах заходніх губерняў
1832 г. Закрыццё Віленскага ўніверсітэта
1833 1842 гг. Будаўніцтва Брэсцкай крэпасці
1836 г Перавод навучання ва ўсіх установах Беларусі на рускую мову замест польскай
1836 г. Утварэнне Ф. Савічам нелегальнага студэнцкага “Дэмакратычнанага
таварыства”
1838 – 1917 гг. Выданне “Губернских ведомостей» у Беларусі
гг. Полацкі царкоўны Собор
гг. Адкрыццё земляробчай школы ў м.Горы-Горкі
1840 г. Скасаванне Статута Вялікага княства Літоўскага ў Віленскай, Гродзенскай і Мінскай губернях
1842 г. Заснаванне ў Лагойску першага на Беларусі гісторыка-археалагічнага музея
1844 г Пачатак інвентарнай рэформы на Беларусі
1844 – 1857 гг. Перавод дзяржаўных сялян на аброк
1845 – 1847 гг. Дзейнасць у Віцебску балетнай трупы П.Піёна
1846-1849 гг. Дзейнасць на Беларусі падпольнай арганізацыі “Саюза свабодных сяброў”
1848 – 1864 гг. Дзейнасць Горы-Горацкага земляробчага інстытута
1857 г., Адрас на імя Аляксандра II памешчыкаў Віленскай, Гродзенскай і Ковенскай губерній, дзе выказвалася згода на вызваленне сялян ад прыгона без зямлі
1857 г., 20 лістапада (2 снежня) Рэскрыпт імператара Аляксандра II віленскаму генерал-губернатару У.І.Назімаву аб стварэнні губернскіх камітэтаў па сялянскаму пытанню
1857 – 1897 гг. Жыццё і дзейнасць Янкі Лучыны (І.Неслухоўскага)
1859 г. Увод у эксплуатацыю першай на Беларусі тэлеграфнай лініі Мінск – Бабруйск
1861 г., 19 лютага (3 сакавіка) Маніфест аб адмене прыгоннага права
1861 – 1917 гг Жыццё і дзейнасць Ігната Буйніцкага
1862 г. Пачатак ваеннай рэформы. Утварэнне Віленскай ваеннай акругі
1862 г., чэрвень – 1863 г., май Выданне газеты “Мужыцкая праўда” – першай нелегальнай рэвалюцыйна-дэмакратычнай беларускай газеты
1862 г., лета Стварэнне Камітэта руху (Літоўскага правінцыяльнага камітэта) у Вільні
1863 г., студзень – 1864 г. Паўстанне ў Польшчы, Беларусі і Літве
1863 г.,студзень Адозва Літоўскага правінцыяльнага камітэта да паўстання. Маніфест Часовага правінцыяльнага ўрада аб надзяленні сялян зямлёй
1863 г., люты Захоп “белымі” кіраўніцтва ў ЛПК
1863 г., 1 (13) сакавіка Указ аб увядзенні абавязковага выкупу сялянскіх надзелаў у Віленскай, Гродзенскай, Мінскай губернях і інфляндскіх паветах Віцебскай губерні
1863 г., 24 красавіка Захоп паўстанцамі г. Горкі
1863 г., 22 мая Бітва паміж паўстанцамі і ўрадавымі войскамі каля в. Мілавіды
1863 г., 18 (30) кастрычніка Цыркуляр М.М.Мураўёва аб прадастаўленні трохдзесяціннага сямейнага надзелу сялянам, абеззямеленым ў 1846 – 1856 гг., і аб вяртанні надзелаў сялянам, пазбаўленым зямлі пасля 1857 г.
1863 г., 2 (14) лістапада Указ аб абавязковым выкупу сялянскіх надзелаў у Магілёўскай губерні і беларускіх паветах Віцебскай губерні
1864 г., 10 (22) сакавіка пакаранне смерцю К.Каліноўскага ў Вільні
1864 г., 5 (17) сакавіка Палажэнне аб ільготах і перавагах асобам рускага паходжання пры куплі зямлі ў Заходніх губернях
1864 г, май Зацверджаны “Часовыя правілы” для народных вучылішч Заходняга краю, распрацаваныя М.М.Мураўевым
1864 г., ліпень – 1920 г. Дзейнасць Маладзечанскай настаўніцкай семінарыі
1864 г., 10 (22) ліпеня Забарона яўрэям купляць зямлю па-за гарадамі і мястэчкамі заходніх і паўднёва-заходніх губерняў
1864 г., 14 (26) ліпеня Прыняты “Палажэнне аб пачатковых народных вучылішчах” і новы статут гімназій і прагімназій. Пачатак школьнай рэформы
1865 г. Прыняцце новага цэнзурнага статута. Пачатак цзнзурнай рэформы
1865 г., 10 (22) снежня Забарона палякам купляць і арэндаваць зямлю ў заходніх і паўднёва-заходніх губернях
1867 г., 16 (28) мая Палажэнне аб пазямельным упарадкаванні дзяржаўных сялян заходніх губерній
1869 – 1878 гг. Будаўніцтва Маскоўска-Брэсцкай чыгункі
1869 – 1894 гг. Жыццё і дзейнасць А.Гурыновіча
1870 г. Выдадзены “Слоўнік беларускай мовы” І.Насовіча
1871 г., лістапад Увод у эксплуатацыю чыгуначнай лініі Смаленск – Мінск – Брэст
1872 –1918 гг. Дзейнасць настаўніцкіх семінарый ў Нясвіжы і Полацку
1872 г. Увядзенне міравых судоў. Пачатак судовай рэформы на Беларусі
1872 г. Заснавана чыгуначная станцыя Асіповічы
1873 – 1875 гг. Узнікненне і дзейнасць першых народніцкіх гурткоў у беларускіх гарадах
1873 г., верасень Пачатак эксплуатацыі чыгуначнай магістралі Маладзечна – Бабруйск – Гомель Лібава-Роменскай дарогі
1873 – 1912 гг. Дзейнасць Мінскага камерцыйнага банка
1874 г., 1 (13) студзеня Увядзенне ўсеагульнай вайсковай павіннасці
1875 г., 29 красавіка (11 мая) Пачатак рэформы гарадскога кіравання ў заходніх губернях
1876 г., сакавік Забастоўка рабочых Мінскіх чыгуначных майстэрань – адно з першых выступленняў рабочых на Беларусі
1876 – 1921 гг. Дзейнасць настаўніцкай семінарыі ў мястэчку Свіслач
1877 г. Дзейнасць у Мінску гурткоў арганізацыі “Зямля і воля”
1878 г. Заснаванне ў Гомелі тэхнічнага чыгуначнага вучылішча
1879 – 1880 гг Прыезды у Мінск Г.В.Пляханава з мэтай арганізацыі выдання газеты “Черный передел”
1879 – 1882 гг. Дзейнасць у Мінску гурткоў арганізацыі “Чорны перадзел”
1881 г. Дзейнасць у Мінску друкарні народніцкай арганізацыі “Черный передел”
1881 г., 1(13) сакавіка Забойства нарадавольцамі імператара Аляксандра II
1882 г. Стварэнне на Беларусі акруговых судоў
1882 – 1889 гг. Дзейнасць у Мінску гурткоў “Народнай волі”
1882 г., 9 студзеня Закон аб абавязковым выкупе зямлі сялянамі і спыненні часоваабавязаных адносін сялян з памешчыкамі з 1883 г.
1882 г., май Заснаванне Сялянскага пазямельнага банка
1882 г.,чэрвень Выданне рабочага заканадаўства. Закон аб забароне выкарыстоўваць на фабрыках, заводах і мануфактурах працы дзяцей да 12 гадоў, абмежаванне рабочага дня падлеткаў (12 – 15 гадоў) і вызваленне іх ад працы ў начны час і святочныя дні
1882 г. Забарона яўрэям пражываць па-за межамі гарадоў на тэрыторыі яўрэйскай аселасці
1884 г. Выданне ў Пецярбургу нелегальнага часопіса “Гоман” – органа беларускіх нарадавольцаў
1884 г. Пачатак эксплуатацыі чыгуначнай лініі Вільня - Мінск
1884 – 1889 гг. Дзейнасць у г. Мінску першых рабочых гурткоў марксісцкага кірунку
1885 г., 3 чэрвеня Закон аб забароне начной працы жанчын і падлеткаў (да 17 гадоў)
1886 г. Заснаванне ў Мінску музычнага таварыста
1886 – 1902 гг. Выданне грамадска-палітычнай і літаратурнай газеты “Минский листок”
1886 г., чэрвень Закон аб увядзенні на прадпрыемствах разліковых кніжак
1890 г., 5 чэрвеня Адкрыццё ў Мінску гарадскога тэатра
1892 г. Заснаванне мастацкай школы ў Віцебску
1895 г. Увядзенне ў эксплуатацыю электрастанцыі ў Мінску
1895 г., студзень і сакавік Забастоўкі рабочых Мінскіх чыгуначных майстэрань
1895 г., красавік (май) Першае святкаванне рабочымі Мінска 1 Мая
1896 г., красавік З’езд прадстаўнікоў літоўска-беларускіх сацыял-дэмакратаў у Вільні. Утварэнне Літоўскай сацыял-дэмакратычнай партыі
1896 г., май Утварэнне Рабочага саюза Літвы пад кіраўніцтвам С.Трусевіча
1897 г. Першы ўсеагульны перапіс насельніцтва ў Расійскай імперыі
1897 г., 2 чэрвеня Закон аб абмежаванні рабочага дня на фабрыках і заводах 11,5 гадзінамі
1897 г, верасень Першы з’езд прадстаўнікоў яўрэйскіх сацыял-дэмакратычных арганізацый у Вільні. Утварэнне БУНДа
1898 г, 103 (13-15) сакавіка З’езд дэлегатаў Пецярбургскага, Маскоўскага, Кіеўскага, Екацерынаслаўскага “Саюза барацьбы за вызваленне рабочага класа”, кіеўскай “Рабочай газеты” і БУНДа. Утварэнне РСДРП
1898 г. Увод у эксплуатацыю трамвая ў Віцебску