- •Вучэбна-метадычны комплекс (вмк)
- •Аўтары в.А.Цяплова, а.Г.Каханоўскі, і.Л.Грыбко Змест
- •Тэхналагічная карта
- •Праграмны модуль
- •Беларусь у першай палове XIX ст. Эпоха падзей і разчараванняў.
- •Спіс крыніц і літаратуры па курсу Крыніцы
- •Літаратура
- •Навучальны модуль I.-
- •Лекцыі уводзіны
- •Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •Урадавая палiтыка.
- •Грамадска-палітычны рух. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •Культура Беларусі ў першай палове XIX cт.
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Дакументы і матэрыялы
- •Колькасць мануфактур і дробных прадпрыемстваў у пачатку хіх ст.
- •. Бярэзінская водная сістэма.
- •З запіскі Графа Агінскага, пададзеннай імператару Аляксандру I, аб арганізацыі кіравання Літвы (1811 г.):
- •Царква ў вайне 1812 г.
- •З працы а.П.Сапунова аб Полацкай іезуіцкай акадэміі:
- •З пісьма Ігната Дамейкі да Браніслава Залескага аб вучобе ў Віленскім універсітэце і філаматах (1870 г.):
- •Меркаванні філамата ю.Кавалеўскага аб плануемым перыядычным выданні (1820 г.)
- •. З працы філамата Францішака Малеўскага “Геаграфічнае апісанне, альбо Інструкцыя ў збіранні звестак для вывучэння парафій” (1821).
- •Урывак з верша філамата Міхала Рукевіча «з Пагоняй нашай сцяг…» (1821):
- •. Звесткі аб студэнцкім і вучнёўскім руху ў Беларусі і Літве (1824):
- •Проект устава Белорусского вольного экономического общества
- •Паўстанне 1830–1831 гг. І Беларусь.
- •Указ імператара Мікалая I аб закрыцці Віленскага ўніверсітэта.
- •З Запіскі генерал-губернатара ад 1831 г. Аб заняпадзе прыгоннай гаспадаркі Віцебскай і Магілеўскай губерняў. …Причины упадка благосостояния белорусских губерний.
- •У трэцяй частцы паэмы а.Міцкевіча “Дзяды” (1832 г.), сустракаюцца і ўступаюць ў размову малады польскі рэвалюцыянер Юсцін Поль і адзін з вопытных кіраўнікоў расійскіх дэкабрістаў а.Бястужаў.
- •Люстрацыя казённых маёнткаў у Беларусі. Палажэнне аб люстрацыі зацверджана імператарам Мікалаем I 28 снежня 1839 г.
- •84. Государственные крестьяне, принадлежащие к люструемому имению, разделяются на следующие разряды: 1) тяглых, 2) полутяглых, 3) огородников (халупников) и 4) бобылей (кутников).
- •85. В разряд тяглых поступают хозяева, имеющие не менее двух штук рабочего скота.
- •О тяглых хозяйственных работах
- •Указ Сената па высачайшаму павяленню (ад 18.VII.1840 г.) аб найменаванні губерняў Беларускіх і Літоўскіх, кожнай паасобку: Віцебскай, Магілёўскай, Віленскай, Гродзенскай.
- •З рапарта Мазырскага земскага іспраўніка віленскаму ген.-губернатару. Катаванні і забойствы сялян памешчыцай Стоцкай (ад 3 снежня 1846 г.)
- •Роля Горы-Горацкага земляробчага інстытута.
- •Прамысловасць Беларусі ў 1850 г.
- •Гарады Беларусі ў першай палове XIX ст.
- •Гандаль у Беларусі у першай палове XIX ст.
- •Разважанні Адама Міцкевіча пра Беларусь і беларускую мову:
- •Тэставыя заданні
- •Адмена прыгоннага права.
- •Буржуазныя рэформы 1860-70-х гг.
- •Сельская гаспадарка
- •Прамысловасць I гарады.
- •Паўстанне 1863 г.
- •Грамадска-палітычнае жыццё.
- •Фармираванне беларускай нацыi
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •1. Прычыны і характар паўстання. Барацьба “белых” і “чырвоных” за кіраўніцтва паўстаннем.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Тэма: фарміраванне беларускай нацыі.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Дакументы і матэрыялы.
- •Вытрымкі з рэскрыпту імператара Аляксандра II генерал-губернатару у.І. Назімаву (ад 20 лістапада 1857 г.).
- •З Маніфеста Аляксандра II (ад 19 лютага 1861 г.):
- •Сялянскія хваляванні на Беларусі ў 1861–1863 гг. Па данным данясеній паліцыі.
- •Маніфест часовага ўрада Літвы і Беларусі (ад 20 студзеня (1 лютага) 1863 г.) аб пачатку паўстання і першых мерапрыемствах.
- •П.А. Крапоткін аб прычынах паражэння паўстання 1863–1864 гг.
- •Даведка Міністэрства ўнутраных спраў аб асаблівых ускосных падатках, што існавалі ў беларускіх гарадах
- •Артыкул 17 Гарадавога палажэння 1870 г. Аб выбарчым праве:
- •Паведамленне газеты «Могилевские губернские ведомости» аб распаўсюджванні промыслаў і рамёстваў у Магілеўскай губерні
- •Са справаздачы мінскага губернатара за 1875 г. Аб развіцці гандлю ў губерні
- •З дзённіка д.А.Мілюціна (вясна 1879 г.):
- •Народніцкі рух на Беларусі па дадзеных следчых органаў.
- •З перадавой часопіса «Гомон» аб неабходнасці ўтварэння самастойнай беларускай сацыяльна-рэвалюцыйнай арганізацыі, прымыкаючай да партыі «Народная воля».
- •Паведамленне газеты «Минский листок» аб аграрным перанасяленні і эксплуатацыі батракоў памешчыкамі ў Мінскай губерні (кастрычнік 1886 г.)
- •Аб разарэнні сялян, набыўшых зямлю пры садзейнічанні Сялянскага пазямельнага банка
- •Газета «Минский листок» аб побыце сялян Гродзенскай губерні напрыканцы XIX ст.
- •Газета «Минский листок» аб закабаленні пасрэднікамі сялян-нядоімшчыкаў ў Мінскай губерні.
- •Аб распродажы маёнткаў буйнога землеўладальніка Вітгенштэйна
- •Рост насельнiцтва Беларусi ў 1863–1913 гг.
- •Артыкул 24 Гарадавога палажэння 1892 г. Аб выбарчым праве:
- •Акцыянерныя супольнасці і таварыствы на паях, якія дзейнічалі на Беларусі ў канцы 19 ст. – пачатку 20 ст.
- •Газета «Минский листок» аб становішчы фабрычна-завадскіх рабочых:
- •Паведамленне газеты «Минский Листок» аб жыллёвых умовах рабочых г. Мінска
- •Аб адкрыцці царкоўна-археалагічнага музея ў Магілёве.
- •Вучэбны план Мінскай школы рамесных вучняў.
- •Нацыянальны склад гарадскога і павятовага насельніцтва Беларусі па перепісу насялення 1897 г.
- •. З прадмовы я. Карскага да кнігі “Беларусы”.
- •Творчы модуль тэматыка рэфератаў і спіс рэкамендаванай літаратуры
- •Тэмы рэфератаў:
- •Літаратура
- •Тэмы рэфератаў:
- •Раздзел III. Вайна 1812 г. I Беларусь Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да III раздзела рэфератаў:
- •Раздзел IV. Культура Беларусi XIX стагоддзя Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да IV раздзела рэфератаў:
- •Раздзел V. Дзеячы культуры, навукi I грамадска-палiтычнага руху Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да V раздзела рэфератаў:
- •Пытанні для самакантроля
- •Храналогія
Крыніцы:
Белоруссия в эпоху капитализма: Сборник документов и материалов. Т. 1-2. Мн., 1983-1990.
Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі. Т. 2. (1772 – 1903) / Пад рэд. Н.М. Нікольскага і І.Ф. Лочмеля. Мн., 1940.
История Беларуси в документах и материалах. Мн., 2000.
Хрестоматия по истории Белоруссии. С древнейших времен до 1917 г. Мн., 1977.
Літаратура:
Бригадин П.И., Кохановский А.Г. Социальная структура белорусского общества на рубеже XIX – XX вв. // Веснік БДУ. Сер. 3. 1996. № 3.
Брыгадзін П., Грыбко І. Аляксандр II:”Тэрмінова прыступіць да паляпшэння грамадскага кіравання…” // Беларуская Мінуўшчына. 1996. № 2.
Грыбко І. Выбары ў гарадскія думы ў Беларусі ў другой палове 70-х – пачатку 90-х гадоў XIX ст. // Беларускі гістарычны часопіс. 2002. № 6.
Грыгор’ева В. Канфесійная палітыка на Беларусі ў 60-80-я гады XIX ст.//
Матэрыялы па гісторыі Беларусі. Мн., 1997.
Жытко А. Палітыка самадзяржаўя па абмежаванню землеўладання дваран-католікаў на Беларусі 1861 –1914 гг. // Гісторыя: Праблемы выкладання. 1997. № 1.
Самбук С.М. Политика царизма в Белоруссии во второй половине XIX в. Мн., 1980.
Смалянчук А.Ф. Касцёл і царква: змаганне за ўплыў // Адукацыя і выхаванне. 1993. № 5.
Панюціч В. Рэформы дзяржаўных сялян Беларусі (канец 50-х – 70-я гг. XIX ст.) // Беларускі гістарычны часопіс. 1996. № 3.
Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863 – 1914 гг. Мн., 2002.
ТЭМА: КУЛЬТУРА БЕЛАРУСІ Ў ДРУГОЙ ПАЛОВЕ XIX СТ.
(2 гадзіны)
Палітыка ўрада ў галіне адукацыі. Рэформа духоўных школ.
Тыпы школ. Развіццё прафесійнай і жаночай адукацыі.
Станаўленне навуковых ведаў. Развіццё беларусазнаўства. Публікацыі гістарычных крыніц. Друк.
Асноўныя стылі і накірункі мастацкай культуры. Выяўленчае і музычнае мастацтва. Тэатр. Літаратура.
Архітэктура і горадабудаўніцтва.
Крыніцы:
Белоруссия в эпоху капитализма: Сборник документов и материалов. Т. 1-2. Мн., 1983-1990.
История Беларуси в документах и материалах. Мн., 2000.
Хрестоматия по истории Белоруссии. С древнейших времен до 1917 г. Мн., 1977
Літаратура:
Архітэктура Беларусі: Энцыкл. даведнік. Мн., 1993.
Асвета і педагагічная думка ў Беларусі: Са старажытных часоў да 1917 г. Мн., 1985.
Березкина Н.Ю. Роль печати в распространении научных знаний в Белоруссии, 1861 – 1917. Мн., 1990.
Гісторыя беларускага мастацтва: У 6 т. Т. 3-6. Мн., 1980-1994.
Гісторыя беларускага тэатра: У 3 т. Т.1-3. Мн., 1983-1987.
Дробов Л.Н. Живопись Белоруссии XIX – начала XX в. Мн., 1974.
Каханоўскі Г.А. Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI – XIX ст.ст. Мн., 1984.
Кісялёў Г. З думай пра Беларусь. Даследаванні і знаходкі з гісторыі бел. і літ. рэв. руху другой паловы XIX ст.ст. Мн., 1966.
Культурна-нацыянальныя працэсы на Беларусі ў другой палове XIX – пачатку XX ст.: Зб. навук. прац. Мн., 1998.
Снапкоўская С. В. Адукацыйная палітыка і школа на Беларусі ў канцы XIX – пачатку XX ст.ст. Мн., 1998.
Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863 – 1914 гг. Мн., 2002.
Дакументы і матэрыялы.
. Вытрымкі з сакрэтнага данясення генерал-губернатара У.І. Назімава міністру ўнутраных спраў аб прапановах інвентарных камітэтаў Віленской, Ковенскоа і Гродзенской губерній (ад 25 верасня 1857 г.).
… Представители дворянства трёх губерний, по тщательном обсуждении всех обстоятельств возложенного на них дела, … представили мне ныне следующие откровенные свои соображения:
… 1) обсуждая все возможные средства к улучшению быта крестьян, [инвентарные комитеты пришли] … к тому убеждению, что ... основанием ... устройства [крестьянского сословия] может быть только прекращение крепостного состояния, при неприкосновенности вотчинных прав помещиков на землю.
2) ... [Представители дворянства], полагают, что будущие отношения сии должны быть основаны на добровольных и сколь можно более продолжительных условиях крестьян с владельцами земель, как на единстенном средстве, обеспечивающем права и выгоды обоих сторон. …
5) Имея в виду, что со введением нового положения, всякая ответственность помещика относительно крестьян прекращается, они признают полезным, … – предоставить помещикам, не согласятся ли они простить крестьянам обременяющие их недоимки…
…Важнейшими трудностями, которые придётся преодолеть, считается: врожденный характер простого народа, опасность от разрыва связи между крестьянином и помещиком, поддерживающей обоюдные, материальные их выгоды,… Что касается народного характера, то отличительная черта его – вялость и мешкотность. Такой характер непременно требует над собою опеки и понуждения, предоставленный же самому себе теряется и погибает. …
…В настоящую минуту одни помещичьи имения почитаться должны главными источниками хлебной местной производительности, и [реформа должна произойти так,] .., дабы помещик, при предстоящем преобразовании крестьянского сословия, не лишался рабочих сил на обработке полей своих,…
Дакументы і матэрыялы па гісторыі Беларусі. Т. 2. (1772 – 1903). Мн., 1940. С. .373-377