- •Вучэбна-метадычны комплекс (вмк)
- •Аўтары в.А.Цяплова, а.Г.Каханоўскі, і.Л.Грыбко Змест
- •Тэхналагічная карта
- •Праграмны модуль
- •Беларусь у першай палове XIX ст. Эпоха падзей і разчараванняў.
- •Спіс крыніц і літаратуры па курсу Крыніцы
- •Літаратура
- •Навучальны модуль I.-
- •Лекцыі уводзіны
- •Вайна 1812 г. І Беларусь.
- •Урадавая палiтыка.
- •Грамадска-палітычны рух. Паўстанне 1830-1831 гг.
- •Культура Беларусі ў першай палове XIX cт.
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Крыніцы:
- •Дакументы і матэрыялы
- •Колькасць мануфактур і дробных прадпрыемстваў у пачатку хіх ст.
- •. Бярэзінская водная сістэма.
- •З запіскі Графа Агінскага, пададзеннай імператару Аляксандру I, аб арганізацыі кіравання Літвы (1811 г.):
- •Царква ў вайне 1812 г.
- •З працы а.П.Сапунова аб Полацкай іезуіцкай акадэміі:
- •З пісьма Ігната Дамейкі да Браніслава Залескага аб вучобе ў Віленскім універсітэце і філаматах (1870 г.):
- •Меркаванні філамата ю.Кавалеўскага аб плануемым перыядычным выданні (1820 г.)
- •. З працы філамата Францішака Малеўскага “Геаграфічнае апісанне, альбо Інструкцыя ў збіранні звестак для вывучэння парафій” (1821).
- •Урывак з верша філамата Міхала Рукевіча «з Пагоняй нашай сцяг…» (1821):
- •. Звесткі аб студэнцкім і вучнёўскім руху ў Беларусі і Літве (1824):
- •Проект устава Белорусского вольного экономического общества
- •Паўстанне 1830–1831 гг. І Беларусь.
- •Указ імператара Мікалая I аб закрыцці Віленскага ўніверсітэта.
- •З Запіскі генерал-губернатара ад 1831 г. Аб заняпадзе прыгоннай гаспадаркі Віцебскай і Магілеўскай губерняў. …Причины упадка благосостояния белорусских губерний.
- •У трэцяй частцы паэмы а.Міцкевіча “Дзяды” (1832 г.), сустракаюцца і ўступаюць ў размову малады польскі рэвалюцыянер Юсцін Поль і адзін з вопытных кіраўнікоў расійскіх дэкабрістаў а.Бястужаў.
- •Люстрацыя казённых маёнткаў у Беларусі. Палажэнне аб люстрацыі зацверджана імператарам Мікалаем I 28 снежня 1839 г.
- •84. Государственные крестьяне, принадлежащие к люструемому имению, разделяются на следующие разряды: 1) тяглых, 2) полутяглых, 3) огородников (халупников) и 4) бобылей (кутников).
- •85. В разряд тяглых поступают хозяева, имеющие не менее двух штук рабочего скота.
- •О тяглых хозяйственных работах
- •Указ Сената па высачайшаму павяленню (ад 18.VII.1840 г.) аб найменаванні губерняў Беларускіх і Літоўскіх, кожнай паасобку: Віцебскай, Магілёўскай, Віленскай, Гродзенскай.
- •З рапарта Мазырскага земскага іспраўніка віленскаму ген.-губернатару. Катаванні і забойствы сялян памешчыцай Стоцкай (ад 3 снежня 1846 г.)
- •Роля Горы-Горацкага земляробчага інстытута.
- •Прамысловасць Беларусі ў 1850 г.
- •Гарады Беларусі ў першай палове XIX ст.
- •Гандаль у Беларусі у першай палове XIX ст.
- •Разважанні Адама Міцкевіча пра Беларусь і беларускую мову:
- •Тэставыя заданні
- •Адмена прыгоннага права.
- •Буржуазныя рэформы 1860-70-х гг.
- •Сельская гаспадарка
- •Прамысловасць I гарады.
- •Паўстанне 1863 г.
- •Грамадска-палітычнае жыццё.
- •Фармираванне беларускай нацыi
- •Планы семінарскіх заняткаў
- •1. Прычыны і характар паўстання. Барацьба “белых” і “чырвоных” за кіраўніцтва паўстаннем.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Тэма: фарміраванне беларускай нацыі.
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Крыніцы:
- •Літаратура:
- •Дакументы і матэрыялы.
- •Вытрымкі з рэскрыпту імператара Аляксандра II генерал-губернатару у.І. Назімаву (ад 20 лістапада 1857 г.).
- •З Маніфеста Аляксандра II (ад 19 лютага 1861 г.):
- •Сялянскія хваляванні на Беларусі ў 1861–1863 гг. Па данным данясеній паліцыі.
- •Маніфест часовага ўрада Літвы і Беларусі (ад 20 студзеня (1 лютага) 1863 г.) аб пачатку паўстання і першых мерапрыемствах.
- •П.А. Крапоткін аб прычынах паражэння паўстання 1863–1864 гг.
- •Даведка Міністэрства ўнутраных спраў аб асаблівых ускосных падатках, што існавалі ў беларускіх гарадах
- •Артыкул 17 Гарадавога палажэння 1870 г. Аб выбарчым праве:
- •Паведамленне газеты «Могилевские губернские ведомости» аб распаўсюджванні промыслаў і рамёстваў у Магілеўскай губерні
- •Са справаздачы мінскага губернатара за 1875 г. Аб развіцці гандлю ў губерні
- •З дзённіка д.А.Мілюціна (вясна 1879 г.):
- •Народніцкі рух на Беларусі па дадзеных следчых органаў.
- •З перадавой часопіса «Гомон» аб неабходнасці ўтварэння самастойнай беларускай сацыяльна-рэвалюцыйнай арганізацыі, прымыкаючай да партыі «Народная воля».
- •Паведамленне газеты «Минский листок» аб аграрным перанасяленні і эксплуатацыі батракоў памешчыкамі ў Мінскай губерні (кастрычнік 1886 г.)
- •Аб разарэнні сялян, набыўшых зямлю пры садзейнічанні Сялянскага пазямельнага банка
- •Газета «Минский листок» аб побыце сялян Гродзенскай губерні напрыканцы XIX ст.
- •Газета «Минский листок» аб закабаленні пасрэднікамі сялян-нядоімшчыкаў ў Мінскай губерні.
- •Аб распродажы маёнткаў буйнога землеўладальніка Вітгенштэйна
- •Рост насельнiцтва Беларусi ў 1863–1913 гг.
- •Артыкул 24 Гарадавога палажэння 1892 г. Аб выбарчым праве:
- •Акцыянерныя супольнасці і таварыствы на паях, якія дзейнічалі на Беларусі ў канцы 19 ст. – пачатку 20 ст.
- •Газета «Минский листок» аб становішчы фабрычна-завадскіх рабочых:
- •Паведамленне газеты «Минский Листок» аб жыллёвых умовах рабочых г. Мінска
- •Аб адкрыцці царкоўна-археалагічнага музея ў Магілёве.
- •Вучэбны план Мінскай школы рамесных вучняў.
- •Нацыянальны склад гарадскога і павятовага насельніцтва Беларусі па перепісу насялення 1897 г.
- •. З прадмовы я. Карскага да кнігі “Беларусы”.
- •Творчы модуль тэматыка рэфератаў і спіс рэкамендаванай літаратуры
- •Тэмы рэфератаў:
- •Літаратура
- •Тэмы рэфератаў:
- •Раздзел III. Вайна 1812 г. I Беларусь Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да III раздзела рэфератаў:
- •Раздзел IV. Культура Беларусi XIX стагоддзя Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да IV раздзела рэфератаў:
- •Раздзел V. Дзеячы культуры, навукi I грамадска-палiтычнага руху Тэмы рэфератаў:
- •Крынiцы I лiтаратура да V раздзела рэфератаў:
- •Пытанні для самакантроля
- •Храналогія
Літаратура
Беларусы: У 8 т. Т.3. Гісторыя этналагічнага вывучэння. Мн., 1999.
Бібліяграфія па гісторыі Беларусі. Феадалізм і капіталізм. Мн., 1969.
Біч М. Нацыянальнае і аграрнае пытанні ў час паўстання 1863-1864 гг. // Беларускі гістарыны часопіс. 1993. № 3. С.36-45.
Житко А. Национальный состав дворянства Белоруссии по данным первой всеобщей переписи населения в Российской империи 1897 // Усебеларуская канферэнцыя гісторыкаў: Тэзісы паведамленняў. Ч. 1. Гісторыя Беларуси. Мн., 1993.
Кабузан В.М. О достоверности учета населения России (1858-1917) // Источниковедение отечественной истории. 1981. Сб. статей. М., 1982. С. 100-117.
Каралёў Г.І. Польскія публікацыі царкоўна-гістарычных крыніц у XIX – XX ст.// Наш радавод. Гродна, 1992. Кн. 4. Ч.3. С.184-190.
Карскі Я. Беларускі народ і яго мова. Мн., 1992.
Каспяровіч Г.І., Бялкоўская Н.Г. Асноўныя тэндэнцыі і асаблівасці этнадэмаграфічных працэсаў ў гарадах Беларусі // Весці НАН Беларусі. Сер. гуманіт. Навук. 2000. №2. С. 73-78.
Каханоўскі Г.А. Археалогія і гістарычнае краязнаўства Беларусі ў XVI – XIX ст. Мн., 1984.
Каханоўскі Г.А., Каханоўскі А.Г. Руплівец нашай старасведчыны: Яўстах Тышкевіч. Мн., 1991.
Литвак Б.Г. Очерки источниковедения массовой документации: IX – начала XX в. М., 1979.
Литвак Б.Г. Перепись 1897 г. о крестьянстве России (источниковедческий аспект) // История СССР. 1990. № 1. С.114-126.
Пиотровский Р.Г. Анонимные произведения и их авторы. Мн., 1988.
Самбук С.М. Общественно-политическая мысль Белоруссии во второй половине XIX в. Мн., 1980.
Самбук С.М. Революционные народники Белоруссии (70-е годы начало 80-х годов XIX в.) Мн., 1972.
Сокольчик А.А. Дооктябрьская книга на русском языке о Белоруссии (1768 – 1917 гг.). Библиогр. Указатель. Мн., 1976.
Тартаковский А.Г. 1812 год и русская мемуаристика. М., 1980.
Тартаковский А.Г. Русская мемуаристика XVIII – первой половины XIX в. М., 1991.
Улащик Н.Н. Инвентари помещичьих имений Западной Белоруссии и Литвы 40-х годов XIX в. как исторический источник // Проблемы источниковедения. Вып. 10. М., 1962.
Ходзін С.М. Крыніцы гісторыі Беларусі (гісторыка-кампаратыўнае вывучэнне) Мн., 1999.
Черняева А.И. Мемуарные издания в Фундаментальной библиотеке АН БССР // Книговедение в Белоруссии. Мн., 1977.
РАДЗЕЛ II. Грамадска-палiтычнае жыццё Беларусi
Тэмы рэфератаў:
Дзейнасць масонскiх лож у Беларусi.
Грмадска-палiтычная думка Беларусi ў першай палове XIX ст.
Грамадскае кiраванне гарадоў Беларусi ў дарэформенны перыяд.
Паўстанне 1830-1831 гг. на Беларусi.
Смаргонскае выступленне сялян (1842-1847 гг.).
Ментальнасць дваранскага саслоўя Беларусi (XIX ст.)
Адносiны сялян i памешчыкаў да рэформы 1861 г.
Чыноўнiцкi апарат на Беларусi ў другой палове XIX ст.
Рамеснiкi i рамесная вытворчасць Беларусi ў другой палове XIX ст.
Рэлiгiйны аспект паўстання 1863 г.
Аграрнае пытанне ў паўстаннi 1863 г.
Iдэалогiя заходнерусiзма i яе ўплыў на грамадска-палiтычнае жыццё Беларусi.
Народнiцтва на Беларусi.
Беларускi народнiцкi гурток «Гоман».
Становiшча рабочых на Беларусi ў другой палове XIX ст. i зараджэнне рабочага руху.
Сялянскi рух у другой палове XIX ст.
Рабочы рух у канцы XIX ст. i рабочае заканадаўства.
Медыцынскiя таварыствы на Беларусi: грамадска-асветнiцкая дзейнасць.
Грамадскае самакiраванне на Беларусi ў другой палове XIX ст.
Зараджэнне сацыял-дэмакратычнага руху на Беларусi i яго асаблiвасцi.
Крынiцы i лiтаратура да II раздзела рэфератаў
Крыніцы
Беларуская лiтаратура XIX ст. Хрэстаматыя. Мн., 1988.
Белоруссия в эпоху капитализма: Сб. док. и материалов: В 3 т. – Т.1. – Мн., 1983; Т.2 – Мн., 1990.
Белоруссия в эпоху феодализма: Сб. док. и материалов: В 4 т. Мн., 1979. Т.4
Восстание в Литве и Белоруссии 1863-1864 гг. Док. и материалы. М., 1965.
Дакументы i матэрыялы па гiсторыi Беларусi Т.2. (1772 – 1903 гг.) Мн., 1940.
Калiноўскi К. За нашую вольнасць. Творы, дакументы. М.,1999.
Крестьянское движение в России в 1881 – 1889 гг. М., 1960.
Крестьянское движение в России в 1870 – 1880 гг. М., 1968.
Крестьянская реформа в России 1981 г. Сб. законодательных актов. М., 1954.
Первая Всеобщая перепись населения Российской империи. 1897 г. Т. II, IV, XI, XVII, XXII, XXIV. СПб., 1904 - 1905.
Публицистика белорусских народников. Мн., 1983.
Российское законодательство X – XX вв.: В 9 т. М., 1989, 1991, 1994. Т. 7-9.
Сборник правительственных распоряжений по водворению русских землевладельцев в Северо-Западном крае. Вильно, 1970.
Хрестоматия по истории Белоруссии. С древнейших времен до 1917 г. Мн., 1977.
Лiтаратура
Атрушкевiч М. Гарадское кiраванне на Беларусi ў канцы XVIII – пачатку XIX стст.// Беларускi гiстарычны часопiс. 1999. №3. С.57-59.
Бейлькин Х.Ю. Сельскохозяйственный рынок Белоруссии 1861-1914 гг. Мн., 1989.
Бiч М. Аграрнае i нацыянальнае пытанне ў паўстаннi 1863 г.на Беларусi // Беларускi гiстарычны часопiс. 1993. № 3.
Бiч М. Паўстанне 1863 –1864 гг. Калiноўскi // Гiстарычны альманах. Т.6. 2000. С.23-28.
Бич М.О. Рабочее движение в Белоруссии в1861 –1904 гг. Мн., 1983.
Букчин С. К мечам рванулись наши руки. Документальные повести. Мн., 1978.
Брыгадзiн П., Грыбко I. Аляксандр II : «Тэрмiнова прыступiць да паляпшэння грамадскага кiравання…» // Беларуская мiнуўшчына. 1996. №2. С. 13-14.
Гарбачова В.В. Паўстанне 1830-1831 гадоў на Беларусi. Мн., 2001.
Грыбко I.Л. Рэфармаванне гарадскога кiравання Беларусi ў 70-80-я гг. XIX ст.// Гiстарычная навука ў Белдзяржунiверсiтэце на рубяжы тысячагоддзяў. Мат. рэсп. навук.-практ. канф. Мн., 2000. С.91-95.
Грыгор’ева В. Каталiцкае i праваслаўнае духавенства ў паўстаннi 1863 г. // Беларускi гiстарычны часопiс. 1993. №3. С.36-45.
Грыгор’еў А.Д. Прыватная дабрачыннасць на Беларусi ў другой палове XIX- пачатку XX ст. // Народная асвета. 1997. №10. С. 151-157.
Грыцкевiч А. Беларуская шляхта // Спадчына. 1993. №1.
Дабраньскi С. Нарысы з гiсторыi масонства ў Лiтве // Спадчына. 1997. №3.
Iгнатоўскi У. М. Гiсторыя Беларусi ў XIX i XX стагоддзях. Б.м., 1923.
Канфесii на Беларусi (канец XVIII –XX ст.) / В.В.Грыгор’ева, У.М.Завальнюк, У.І.Навіцкі, А.М.Філітава. Мн., 1998.
Касмылёў В. Польская эмблематыка ў грамадска-палiтычным руху на Беларусi ў пачатку 60-х гг. XIX ст.// Беларускi гiстарычны часопiс. – 1993. - № 3. С.51-53.
Каханоўскi А.Г. Саслоўная i сацыяльна-прафесiйная стратыфiкацыя беларускага грамадства ў 60-90-х XIX ст.// Выбраныя навуковыя працы Беларускага дзяржаўнага ўнiверсiтэта: У 7 т. Мн., 2001. Т.2. С.92-100.
Кульганович А.О. Светская благотворительность в Беларуси в XIX – начале XX вв.// Здравоохранение Беларуси. 1995. №6. С.49-51.
Лухверчык В.М. Прыватныя i грамадскiя педагагiчныя навучальныя ўстановы на Беларусi ў сяр. XIX – пачатку XX ст.// Народная асвета. 1993. №11. С.77-80.
Лютый А.М. Социально-экономическое развитие городов Белоруссии в конце XVIII – XIX в. Мн., 1987.
Насытка Я. Шлюб i шлюбная структура насельнiца Беларусi ў 60-х гг. XIX ст. – 1914 г. // Гiстарычны альманах. 2000. Т.6. С.152-164.
Ольшанский П. Декабристы и польское национальное освободительное движение. М., 1959.
Оржеховский И.В., Теплова В.А. «Польский вопрос» и правительственная политика на территории Беларуси в первой половине XIX в. // Выбраныя навуковыя працы Беларускага дзяржаўнага ўнiверсiтэта: У 7т. Мн., 2001. Т. 2 С.79-91.
Панютич В.П. Социально-экономическое развитие белорусской деревни в 1861 – 1900 гг. Мн., 1990.
Самбук С.М. Политика царизма в Белоруссии во второй половине XIX в. Мн., 1980.
Сосна У.А. Сялянства i грамадска-палiтычная барацьба на Беларусi ў канцы XVIII – першай палове XIX ст.// Веснiк БДУ. Сер.3. 1999. №3. С.14-17.
Смяховiч М. Арганiзацыi i асобы: Паўстанне 1830 – 1831 гг. на Беларусi // Полымя. 1996. №4. С.218-234.
Снапкоўская С.В. Адукацыйная палiтыка i школа на Беларусi ў канцы XIX – пач. XX стст. Мн., 1998.
Тумiловiч Г. Дваранства на Беларусi ў канцы XVIII – першай палове XIX ст.// Беларускi гiстарычны часопiс. 1997. №4.
Фiлатава А. Дваранства на Беларусi ў канцы XVIII – XIX cт. // Беларускi гiстарычны часопiс. 1997. №4.
Чепко В.В. Города Белоруссии в первой половине XIX в. Мн., 1974.
Чепко В.В. Классовая борьба в белорусской деревне в первой половине XIX в. Мн., 1968.
Чепко В.В. Сельское хозяйство Белоруссии в первой половине XIX в. Мн., 1965.
Черепица В. Польское национальное движение в Белоруссии (последняя треть XIX в.): факты, события, комментарии. Гродно, 1996.
Яноўская В.В. Хрысціянская царква ў Беларусі 1863 –1914 гг. – Мн., 2002.