§ 6.8. Лёгкая прамысловасць.

Беларусь мае значныя сыравінныя рэсурсы для развіцця лёгкай прамысловасці,асноўнай прадукцыяй якой з’яўляюцца тканіны, абутак, швейныя, трыкатажныя, галантарэйныя, футравыя вырабы. У складзе галіны ў адпаведнасці з характарам выпускаемай прадукцыі вылучаюцца асобныя падгаліны: тэкстыльная, швейная, трыкатажная, галантарэйная, футравая, гарбарна-абутковая, - усе яны атрымалі развіццё ў Беларусі.

Доля лёгкай прамысловасці ў агульным аб’ёме вытворчасці прамысловай прадукцыі штогод зніжаецца. Для параўнання: у 1985 г. галіна займала 19,8%, а ў 2003 г. – 6,3%. Найбольшую долю ў складзе лёгкай прамысловасці займаюць тэкстыльная (баваўняная, ільняная, шарсцяная, шаўковая, трыкатажная прамысловасць; вытворчасць нятканых матэрыялаў і стужачных вырабаў) і швейная прамысловасць. Крыху меншыя аб’ёмы мае гарбарна-абутковая падгаліна.

Сыравінную базу ўтвараюць сельскагаспадарчая прадукцыя мясцовага (лён, скуры) і замежнага (бавоўна, воўна) паходжання, прадукцыя хімічнай прамысловасці (хімічныя валокны, штучныя скуры, штучнае футра).

Тэкстыльная прамысловасцьналічвае больш за 100 прадпрыемстваў, якія выпускаюць усе віды тканін. Вытворчасць тонкага сукна (5 млн. м²штогод) наладжана ў Мінску і Гродне, шаўковыя тканіны (каля 50 млн. м²) у Віцебску, Магілёве і Кобрыне, баваўняныя (звыш 60 млн. м²) – у Баранавічах і Магілёве, ільняныя тканіны (каля 30 млн. м²) – у Оршы (мал. 6. 20). За перыяд з 1990 г. іх вытворчасць скарацілася ў сярэднім у 2 разы, што абумоўлена складанасцямі ў забеспячэнні сыравінай. Шарсцяная і паўшарсцяная пража вырабляецца ў Слоніме, дываны ў Віцебску і Брэсце. Такім чынам, амаль 80% вытворчасціусіх тканін краіны прыходзіцца на прадпрыемствы Гомельскай, Магілёўскай і Віцебскай абласцей.

Трыкатажная прамысловасцьпераважна працуе на мясцовай сыравіне. Трыкатажныя вырабы выпускаюцца не толькі буйнымі прадпрыемствамі, але і невялікімі атэлье, індывідуальнымі прадпрыймальнікамі, таму гэтыя прадпрыемствы знаходзяцца амаль ва ўсіх гарадскіх паселішчах Беларусі. Да ліку найбольш значных прадпрыемстваў па вырабу трыкатажу адносяцца камбінаты і фабрыкі ў Пінску, Салігорску, Віцебску, Гомелі, Мінску і Жодзіне, панчошна-шкарпэтачных вырабаў - у Брэсце, Віцебску і Гомелі. Аб’ёмы вытворчасці ў галіне ў параўнанні з 1990 г. знізіліся ў 2-3 разы, але і цяпер вырабляецца штогод звыш 40 млн. штук трыкатажных вырабаў і каля 70 млн. пар – панчох і шкарпэтак, звыш 6 млн. м²– дываноў.

Швейная прамысловасцьтаксама як і трыкатажная прадстаўлена як буйнымі фабрыкамі, так і дробнымі вытворцамі. Пераважная колькасць швейных вырабаў прыпадае на буйныя прадпрыемствы ў Гомелі (“Камінтэрн”), Віцебску (“Сцяг індустрыялізацыі”, Мінску (“Мілавіца”, “Элема”, “Прагрэс”), Салігорску (“Калінка”), Дзяржынску (“Эліз”), Магілёве (“Вяснянка”), Баранавічах (“Гартэн”), Бабруйску, Жодзіне. Пашыў швейных вырабаў з натуральнага і штучнага меху наладжаны ў Віцебску і Бабруйску, сыравінай для якіх з’яўляюцца скуркі норкі, пясца, трусоў, што пастаўляюцца зверагаспадаркамі краіны, і штучнае футра (Жлобін).

Гарбарна-абутковая прамысловасцьБеларусі адна са старадаўніх, узнікла на падставе гарбарнага і шавецкага рамяства. Выкарыстоўвае натуральныя скуры, якія выпрацоўваюцца ў Мінску, Бабруйску, Гродне, Магілёве, Гатаве (каля Мінска), і штучныя – з Пінска. Найбольш вядомыя абутковыя прадпрыемствы _ “Прамень”у Мінску, “Нёман” у Гродне, “Белвест” і “Марко” ў Віцебску, Лідская і Бабруйская абутковыя фабрыкі. Разнастайны спартыўны абутак вырабляецца ў Крычаве і Белазёрску. Мінская фабрыка скураных галантэрэйных вырабаў “Галантэя” выпускае жаночыя сумкі і чамаданы, а Гродзенская – скураныя пальчаткі.

Мясцовыя традыцыі народнага ткацтва захоўваюцца і развіваюцца мастакамі і майстрамі фабрык мастацкіх вырабаў у Слуцку, Пінску, Гродне, Мазыры, Оршы, Полацку. Вытворчасцю сувенірнай прадукцыі вылучаюцца Брэст, Віцебск, Жлобін, Светлагорск, мастацкіх вырабаў – у Баранавічы, Бешанковічы, Барысаў, Бабруйск, Гомель, Магілёў, Слонім, Хойнікі, Маладзечна. Прадукцыя фабрык мастацкіх вырабаў карыстаецца попытам у замежных і мясцовых турыстаў, асабліва гэта тычыцца вырабаў з саломкі, гліны, лазы і дрэва. Вядома і беларуская вышыўка.

Факт да роздуму: у Брэсцкай вобласці вырабляецца 66,7% баваўняных тканін, 59,7% панчошна-трыкатажных вырабаў, 49,7% верхняга трыкатажу, 59,9% дываноў, у Віцебскай – 32,5% скуранога абутку, у Мінску і Мінскай вобласці 82,6% шарсцяных тканін, 72,7% бялізнавага трыкатажу, у Магілёўскай – 57,6% шаўковых тканін ад агульнага аб’ёма вытворчасці гэтай прадукцыі ў краіне.

Пытанні для самападрыхтоўкі: 1. Якія прадпрыемствы тэкстыльнай прамысловасці працуюць на мясцовай сыравіне, якія – пераважна на прывазной? 2. Што з’яўляецца сыравінай для шаўковай прамысловасці? 3. Якімі фабрыкамі абумоўлена развіццё трыкатажнай і швейнай прамысловасці?