Қазақстан республикасы денсаулық сақтау министрлігі қарағанды мемлекеттік медицина академиясы е.Н. Сраубаев, с.Р. Жакенова, ж.Ж. Жарылқасын

ЕҢБЕК ГИГИЕНАСЫ БОЙЫНША

ДӘРІСТЕР КУРСЫ

ОҚУ ҚҰРАЛЫ

Қарағанды 2007

ӘОЖ 616.3

КБЖ 51.24 я 7

С 75

РЕЦЕНЗЕНТТЕР:

Ү.И. Кенесариев – ҚазҰМУ жалпы гигиена және экология кафедрасының меңгерушісі, м.ғ.д., профессор.

М.С. Шабдарбаева - ҚММА коммуналдық гигиена курсының профессоры, м.ғ.д.

Ф.М. Шайзадина – ҚММА эпидемиология кафедрасы мен тіршілік қауіпсіздігінің негіздері курсының меңгерушісі, м.ғ.к., доцент.

С 75 Сраубаев Е.Н., Жакенова С.Р., Жарылқасын Ж.Ж. Еңбек гигиенасы бойынша дәрістер курсы. – Оқу құралы. – Қарағанды. – 2007. – 177 бет.

КБЖ 51.24 я 7

Оқу құралы жалпы білім беру стандарттарына және Білім және ғылым министрлігі ұсынған еңбек гигиенасы бағдарламасына сәйкес дайындалған. Оқу құралында медициналық-профилактикалық факультеттің студенттеріне арналған оқу бағдарламаларына сәйкес еңбек гигиенасы бойынша дәрістер жинақталған. Оқу құралында әртүрлі өнеркәсіптік кәсіпорындардағы еңбек жағдайлары, өндірістік токсикология, жасөспірімдер және әйелдердің еңбек жағдайлары, жұмысшылардың аурушаңдығы, ағымды және ескертпелі санитарлық қадағалау мәселелері қамтылған. Оқу құралы медициналық-профилактикалық факультеттің студенттеріне арналған.

ҚММА әдістемелік кеңесі мәжілісінде талқыланып, келісілді. Хаттама № 9 «10» мамыр 2007 ж.

ҚММА Ғылыми кеңесінде бекітіліп, баспаға ұсынылды. Хаттама № 11 « 31 » мамыр 2007 ж.

© Е.Н.Сраубаев, С.Р.Жакенова, Ж.Ж. Жарылқасын, 2007 ж.

Шартты қысқартулар тізімі

АІЖ – асқазан – ішек жолы

ДДҰ – дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы

ҒТП – ғылыми-техникалық прогресс

DL(CL)₅₀ – орташа өлімдік доза (концентрация)

ЕСҚ – ескертпелі санитарлық қадағалау

ЖТЖ – жүрек-тамыр жүйесі

ИУМК – ингаляциялық улану мүмкіндігі коэффиценті

ҚНмЕ – құрылыс нормалары мен ережелері

МСЭҚ – мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет

МСС- майлы салқындатқыш сұйықтар

ОНЖ – орталық нерв жүйесі

СШК – суммациялық шектік көрсеткіш

СҚА – санитарлық қорғау аймағы

ТЭТ – техникалық-экономикалық тұжырым

ШРЕК – шектеулі рұқсат етілген концентрация

ШҚӘД – шамамен қауіпсіз әсері деңгейі

ЭМӨ - электромагнитті өріс

АЛҒЫ СӨЗ

Оқу құралында Мемлекеттік жалпы білім беру стандарттарына және Білім және ғылым министрлігі ұсынған еңбек гигиенасы бағдарламасына сәйкес медициналық-профилактикалық факультеттің студенттеріне арналған дәрістер жинақталған. Оқу құралында кіріспе ретінде еңбек гигиенасының дамуы тарихы, еңбек гигиенасындағы негізгі түсініктер, қауіпті және зиянды факторлардың жіктелуі, санитарлық дәрігердің жұмысының мазмұны келтірілген. Дәрістер өндірістік токсикология, өндірістегі аурушаңдық, өнеркәсіптегі ескертпелі қадағалау, әйелдердің еңбек жағдайы, тау-кен, түсті және қара металлургия, ауыл шаруашылығы, құрылыс материалдары өндірісі, машина жасау салаларындағы еңбек гигиенасы бойынша мәселелерді қамтиды және соңғы жылдардағы өз еліміз бен шетел ғалымдарының зерттеулері мәліметтеріне негізделген. Дәрістер жинағы медициналық-профилактикалық факультеттің студенттеріне еңбек гигиенасы пәні бойынша білім беруде құнды оқу құралы болады деген сенімдеміз.