11. Мәтін бойынша 5 сұрақ қойыңыздар
Көп нүктенің орнына тиісті есімдікті қойыңыздар.
...... республикамызда табиғаты таңғажайып жерлер өте жиі кездеседі . .... ішінде Қатонқарағайдың табиғаты ерекше сұлу. Қатонқарағай жерінде бұғы мен марал көп өсіріледі. ... мүйізінің қаны панта деп аталып, .... «пантокрин» деген емдік дәрі даярланады. Қатонқарағайда ара балы өндіріледі. Ара балы керемет табиғи дәрі, дәруменге бай тағам. Бал арасынан алынатын бал ара уы, перга, балауыз және ара желімі медицина, техникада кең қолданылады.
«Қазақстан қорықтары» тақырыбында хабарлама жасаңыздар.
Мәтінге қажетті сөздер мен сөз тіркестерімен танысыңыздар
Сәулет өнері, мұра, ескерткіш, қызмет көрсету, кесене, қайта қалпына келтіру жұмыстары, шеберхана, ғылыми - жөндеу, құрылым, дін тарихы, насихаттау, тағзым ету, би-шешендер, жоспарлау.
Сәйкестікті көрсетіңіз
Рухани – приказ
Ғылыми – основной
Адалдық – агитация
Мұра – центральный
Орталық – честность
Насихат – духовный
Негізгі – нравственность
Бұйрық – научный
Адамгершілік – наследие
Мәтінді оқыңыздар
Әзірет Сұлтан тарихи – мәдени қорық мұражайы
Оңтүстік Қазақстан облысы Түркістан қаласындағы «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи –мәдени қорық мұражайы 1978 жылдың 30 қыркүйегінде Қазақ ССР министрлер Кеңесінің қаулысы бойынша Қожа Ахмет кесенесі негізінде «Республикалық Ахмет Яссауи сәулет кешені мұражайы» болып ашылып 1989 жылдың 28 тамызындағы Қазақ ССР Министрлер Кеңесінің №265 қаулысы бойынша «Әзірет Сұлтан» мемлекеттік тарихи-мәдени қорық мұражайы болып қайта құрылды.
Қазақстан жерінде ора ғасырдан сақталған керемет сәулет өнерінің туындысы түркі халықтарының рухани пірі Қожа Ахмет Яссауи әулие кесенесін мұражайландыруда қазақ халқының біртуар ұлы, көрнекті мемлекеттік және қоғам қайраткері, этнограф ғалым Өзбекәлі Жәнібектовтың еңбегі ерекше. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі Қазақстандағы бүкіләлемдік мұралар тізіміне (ЮНЕСКО) алынған тарихи ескерткіш. Қорық мұражайдың құрамында 100-ден астам тарихи-мәдени және археологиялық ескерткіш бар. Осы аймақта орналасқан 8 тарихи ескерткіш мұражайландырылып халыққа қызмет көрсетіп жатыр. Олар:
Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мұражайы. XIY ғасыр. Экспозициялық алаңы 654,98 шаршы метр
Қылует жер асты мешіті мұражайы. XII ғасыр. 702 шаршы метр
Жұма мешіті мұражайы. XIX ғасыр. 603,6 шаршы метр
Шығыс моншасы мұражайы. XYIғ. 130 шаршы метр
Түркістан тарихы мұражайы. XIX ғасыр. 1050 шаршы метр
Археология және этнография мұражайы. XIX ғасыр. 140 шаршы метр
Рабия Сұлтан бегім кесенесі мұражайы. XY ғасыр. 62 шаршы метр
Түркістан көшесі мұражайы. XIX ғасыр. 452 шаршы метр
Әулиелердің сұлтаны атанған Қожа Ахмет Яссауи көз жұмған соң ХІІ ғасырдың екінші жартысында оның мазарының басында екі бөлмелі шағын кесене тұрғызылады. Қазіргі үлкен кесене, тамаша сәулет өнерінің туындысы XІYғ. соңында Әмір Темірдің бұйрығымен салынған. Ғимарат бас ұста Мәулен Убайдулла Садырдың басшылығымен тұрғызылады. Орталық Азияда Қожа Ахмет Яссауи кесенесіне тең келетін сәулет өнерінің туындысы жоқ. Оның сыртқы биіктігі 41 метр. Ұзындығы 65, ені 46,5 метр. Сыртқы қабырғаларының қалыңдығы 2 метр.Қазандық бөлмесінің қабырғалары 3 метр. Барлығы 35 бөлме бар. Орталық залдың күмбезінің диаметрі 18,3 метр.Тайқазанды 1239 жылы Қарнақ қаласында Әбділәзиз Шарафутдинұлы Тебризи құйған. Салмағы 2 тонна болатын қазанға 3 мың литр су сияды.
«Әзірет Сұлтан» кесенесін жөндеуге алғаш рет 1872 жылы көңіл бөлінді. Ол жұмыстар кесене төңірегіндегі қоқысты тазалауға бағытталды. Осы кезден бастап кесенедегі жөндеу және қайта қалпына келтіру жұмыстары бірнеше кезеңде жүргізіліп отырды. 1966 жылы Қазақ КСР Министрлер Кеңесінің шешімімен Мәдениет министрлігі жанынан республикалық ғылыми - жөндеу шеберханасы, ал 1972 жылы Түркістан қаласында арнайы жөндеу және қалпына келтіру шеберханасы ашылды. Қожа Ахмет Яссауи кесенесі мұражай болып ашылғаннан кейін кешен құрамындағы «Шығыс моншасы» қайта қалпына келтірілді. 1975 жылға дейін үздіксіз жұмыс істеп келген монша тарихи мәдени ескерткіш ретінде 1979 жылдан бастап мұражайға айналдырылды.
«Әзірет Сұлтан» қорық мұражайы Қазақстандағы ерекше маңызы бар рухани орталық болып табылады. Мұнда:
қазақ халқының тарихы мен рухы насихатталады
қазақтың ел билеген хандары мен елін жерін қорғаған батырлары, би-шешендерінің мәңгілік мекендері ретінде олардың рухтарына тағзым етіледі.
халқымыздың имандылыққа, адамгершілікке, адалдыққа тәрбиелейтін Қожа Ахмет Яссауидің мұрасы насихатталады.