45. Пачатак вав. Бсср у пачатку вав.

Фашысцкая Германія парушыла пакт аб не нападзенні, 22 чэрвіня 1941 г. вераломна ўварвалася ў межы СССР. На тэрыторыі Беларусі разгарнуліся абарончыя баі. У абпаведнасці з планам маланкавай вайны галоўны ўдар на Маскоўскім накірунку наносіла група арміі “цэнтр”.

Першапачатковы перыяд вайны савецкія войскі вымушаны былі абступаць. Нягледзячы на цяжкае становіжча савецкіе воіна аказвалі адчайнае супраціленне, праяўлялі стойкасць і мужнасць. Ужо ў першыя гадзіны вайны разгарнуліся паветраныя баі ў небе Беларусі. Негледзячы на упартае супраціўленне чырвонай арміі фашысцкіе войскі хутка рухаліся ўглыбь тэрыторыі БССР. Абаронцы сталі першымі ў гады вайны выкарысталі т.зв. шкляную артылерыю, для барацьбы з танкамі. Напружаны характар насілі баі ў раёне Магілёва. Абарона горада працягвалася 23 дні. Двухмесячныя абарончыя баі савецкіх войск у Б не дазволілі праціўніку рэалізаваць план маланкавай вайны. На акупіраванай тэрыторыі Б нямецка-фашысцкія захопнікі ўстанавіла акупацыйны рэжым. Адносіны акупантаў да беларусаў былі вызначаны ў плане “Ост”. Згодна з якім 75% рускіх, беларускіх, украінцаў фізічна знішчыць, а астатнія 25% ператварыць у рабоў. У Б было створана больш як 260 лагероў смерці. Гітлераўцы за час акупацыі правялі ў Б больш як 140 карных экспідыцый, у якіх цэлыя раёны ператвараліся ў пустыні. Фашысты гвалтоўна вывозілі савецкіх людзей, асабліва моладзь на катаржныя работы ў Германію.

45. Беларусь у гады фашыстскай акупацыі.

На акупаванай немцамi тэрыторыi Беларусi панавала ваенная адмiнiстрацыя. Яна забаранiла дзейнасць бальшавiкоў. Акупанты перадалi фабрыкі i заводы iх былым уладальшкам. На весцы была адноўлена прыватная ўласнасць на зямлю. Памешчыкам вярталiся iх былыя зямельныя ўладаннi разам з iнвентаром. Нямецкiя ўлады закрылi мноства прадпрыемстваў, а абсталяванне i сыравiну звезлi ў Германiю. Сяляне абкладалiся вялiкiм харчовым падаткам. У практыку ўвайшлi рэквiзiцыi мяса, хлеба, фуражу. Людзей вывозiлi ў Германiю, толькi з Мiнска было адпраўлена 15 тыс. чалавек. Палiтыка акупантаў адразу ж сутыкнулася з супрацiўленнем насельнiцтва. Вясной 1918 г. успыхнулi сялянскiя паўстаннi ў Слуцкім, Лепельскiм, Гомельскiм, Мiнскiм i iнш. паветах. Кiравалi народным рухам беларускiя эсеры, бальшавiкi. Ствараліся партызанскiя атрады ў ваколіцах Полацка, Віцебска, Оршы, Магілева, Быхава, Жлобiна. Разам з сялянамi супрацiўленне немцам аказвалi працоўныя. У лiпенi 1918 г. каля 2-х тыдняў баставалi гомельскія чыгуначнiкi, іх падтрымалi працоўныя Магілёва, Жлобiна, Рагачова. У лiстападзе 1918 г. у Германi адбылася рэвалюцыя. бальшавiкi акупаравалi Брэсцкi мiр i рушылi на Захад. Чырвоная Армiя заняла Мiнск. 10 снежня, а к сярэдзше лютага 1919 г. замацавалася на Лiніі Вiльня-Лiда-Слонiм. Такiм чынам, амаль на ўсей тэрыторыi Беларусi зноў усталявалася ўлада бальшавiкоў. На Беларусi пашырыўся рух за нацыянальнае самавызначэнне на дэмакратычнай аснове. 1 студзеня1919 г. у Смаленску быў абнародаваны Маніфест Часовага ўраду Беларусь, якi абвясціў утварэнне БССР. 5 студзеня сталіцай БССР стаў Мiнск. 2-3 лютага адбыўся i Усебеларускi з'езд Саветаў. Яго вiтаў старшыня ВЦВК Свярдлоў. Ён зачытаў пастанову ВЦВК "Аб прызнаннi незалежнасцi БССР'. i тут жа па прапанове Свярдлова з'езд прыняў рашэнне аб аб'яднаннi БССР з Літоўскай ССР. Суверэнiтэт БССР прызнаваўся бальшэвiкамi ў ахвяру iдэi сусветнай рэвалюцыі З'езд прыняў Канстытуцыю БССР, спiсаную з Канстытуцыi РСФСР 1918 г. 3 наступленнем палякау ЛiтБел таксама хутка памёр, як i нарадзiўся. 3 аднаўленнем бальшавiцкай улады на Беларусi ўзмацняецца жорсткасць палiтычнага рэжыму. Пры перавыбарах валасных Саветаў права голасу прадастаўляецца толькі малазямельным сялянам. Пры гэтым яго былi пазбаўлены нават серэднія. Для барацьбы з антыбальшавiцкiмi выступленiямi быў уведзены iнстытут заложнукаў. У эканаммнай сферы праводзiлася палiтыка 'ваеннага камунiзму. На Беларусi яна была больш жорсткай. Па прадразвёртцы ў сялян забiралi ўсе лiнію прадукцыi. За карыстанне памешчыцкай зямлёй сяляне павiнны былi аддаваць 1\4 ураджаю. Таму яны выказвалi свае незадавальненне ўладай. Гэтым тлумачыцца тое, што бальшавiкi не мелi значнай падтрымкi сярод беларускага насельнiцтва.