29. Беларусь в годы первой русской революции.

Основные события первой русской революции связаны с выступлениями солидарности в связи с событиями” Кровавой недели”. 9 января 1905 года в Петербурге, когда царскими войсками было расстреляно мирное шествие рабочих до Зимнего дворца – резиденции царя, Таким образом, была расстреляна вера рабочих” в доброго царя “. Весной – летом 1905 наблюдался подъем эк. И политических забастовок в связи с празднованием дня солидарности трудящихся – 1мая. Летом под воздействием рабочего движения усилилась борьба крестьян с помещиками. В деревнях расширилась новая форма борьбы – общие забастовки крестьян. Произошли также солдатские восстания в Минске и Витебске.

В октябре 1905г. трудящие в Б. приняли активное участие во “ Всероссийском политическом восстании”.

18 октября 1905 г. был расстрелян многолюдный митинг, на котором обсуждался манифест. Это событие получило название” Курловский расстрел” (Курлов – губернатор Минска). Митинг также был расстрелян и в Витебске. Эссеры решили, отомстит губернатору. Пулихов попытался бросить в Курлова бомбу, она попала ему в голову, но не взорвалась, потому что вовремя была обезврежена. Пулихов был пойман и повешен.

В декабре 1905 г. выступлениями крестьян в деревне Пинковичи возглавлял Константин Мицкевич (Якуб Колас), который в то время работал школьным учителем.

В декабре 1905 г. царь объявил о проведении выборов в 1 Госдуму. Большинство в Думе оказалось кадетов. Они предложили создать земельный фонд с казенных, моностырьских, части помещичьих земель для обеспечения ею крестьян. Большинство крестьянских депутатов считали эти меры недостаточными, потому что стремились к укреплению земли в личную собственность.

В июле 1906 г. указом царя 1 Дума была распущена и была создана 2 Дума. Большинство мест получили представители “ Русского окраинного союза” , которые были против революции и придерживались лозунга “ Россия для русских, и русские должны управлять ею” , а также автономисты – организация польско – белорусских помещиков, ориентированная против рев движения, на оборону польского народа и католической веры.

В условиях усталости и разочарования широких народных масс итогами протяжительной и напряженной борьбы царь подписал 3 июня 1907 г. указ о роспуске Думы, тем самым был нарушен Манифест 17 октября 1905 г., по которому Гос. Дума получала законодательную власть. Это событие в истории получило название третьеиюньский гос переворот. Так закончилась первая русская революция.

Таким образом, рев 1905 – 1907 гг. не решила наболелые вопросы.

30. Прамысловасць і сельская гаспадарка Беларусі ў пачатку XX ст. Сталыпінская аграрная рэформа

У 1900 г. пачаўся сусветны эканамічны крызіс. Найперш ён праявіўся ў збыце беларускага лесу за граніцай. Попыт на лес і цэны на лясныя матэры-ялы рэзка знізіліся. У 1901 г. крызісам былі ахоп-лены ўсе галіны прамысловасці Беларусі. Так, колькасць прадпрыемстваў рамеснай пытворчасці ў 1900—1908 гг. скарацілася больш чым на 4600. У той жа час колькасць буйных (цэнзавых) прад-прыемстваў павялічылася на 26 %, а іх вытвор-часць — на 37 % .

Крызіс паўплываў на развіццё дрэваапрацоўчай прамысловасці. Падзенне цэн на сыры лес прыму-сіла купцоў будаваць прадпрыемствы па апрацоўцы яго на месцы. Ствараюцца першыя манапаліс-тычныя аб'яднанні ў форме акцыянерных таварыс-тваў і сіндыкатаў (тытунёвая фабрыка «Нёман» у Гродне, запалкавыя фабрыкі ў Пінску і Мазыры, шклаварныя і крышталёвыя заводы ў Брэсцкім павеце і інш.).

Паскараецца пранікненне іншаземнага капіталу ў прамысловасць Беларусі. Расійскім і замежным акцыянерным таварыствам належалі льнопрадзіль-вая фабрыка «Дзвіна», электрычная станцыя і трамвай у Віцебску, папяровая фабрыка ў Шклове і інш. У 1905 г. запалкавыя фабрыканты Беларусі стварылі сіндыкат — Заходні камітэт, які засяро-дзіў у сваіх руках збыт запалак па адзіным мана-польным цэнам.

Росту гарадоў, развіццю прамысловасці і гандлю спрыяла чыгуначнае будаўніцтва. Праз тэрыторыю Беларусі прайшлі Маскоўска-Брэсцкая, Лібава-Ро-мемская, Пецярбургска-Варшаўская чыгункі. Пра-мысловасць Беларусі захавала сваю спецыфіку: пе-раважалі рамесная вытворчасць і невялікія прад-прыемствы.

У сельскай гаспадарцы таксама развіваліся каш-талістычныя адносіны, аднак даволі марудна. Аграрнае пытанне, як і раней, было ў цэнтры ўвагі. Нечуваны ўзлёт рэвалюцыйнага руху ў 1905— 1907 гг. і ўдзел у ім сялян прымусіў царскія ўлады " прызнаць нсабходнасць рэформы ў вёсцы. Крайне адмоўна ўплывала на развіццё гаспадаркі сялян раз-меркаванне надзельнай зямлі ў залежнасці ад яе якасці ў розных месцах асобнымі вузкімі палоскамі, г. зн. цераспалосіца.

Аграрная рэформа атрымала назву сталыпінскай (па прозвішчу яе ініцыятара прэм'ер-міністра П. А. Сталыпіна). Яе сутнасць заключалася ў:

а) разбурэнні сялянскай абшчыны і замацаванні зямлі ў асабістую ўласнасць сялян (для гэтага ства-раліся хутары і водрубы);

б) перасяленні беззямельных і малазямельных сялян у Сібір і іншыя ўскраіны Расійскай імперыі.

Асноўнымі мэтамі рэформы былі забеспячэнне паскораных тэмпаў развіцця капіталізму ў сельскай гаспадарцы і стварэнне новай сацыяльнай апоры са-мадзяржаўя.

Пачаткам рэформы стаў указ Мікалая II ад 9 ліс-тапада 1906 г., які дазваляў кожнаму гаспадару па яго жаданню выйсці з абшчыны і замацаваць у асабіс-тую ўласнасць сваю надзельную зямлю. Селянін мог патрабаваць выдзялення зямлі адным участкам, на хутары. Замацаванне надзельнай зямлі ў асабістую ўласнасць сялян азначала прадастаўленне ім права прадавць свае надзелы. Бядняцкія надзелы, якія па-ступалі ў продаж, скуплялі заможныя сяляне.

Якімі ж былі вынікі рэформы?

Сталыпінская аграрная рэформа працягвалася да 1914 г. Да 1915 г. у Магілёўскай і Віцебскай губер-нях выйшлі з абшчыны і замацавалі надзельную зямлю ва ўласнасць 48 % двароў. За той жа час у за-ходніх губернях было створана болыц за 128 тыс. ху-тароў. У выніку правядзення перасяленчай палітыкі з Веларусі выехала 370 тыс. чалавек, але 37 тыс. вярнуліся назад зусім збяднеўшымі людзьмі. Рэфор-ма паскорыла раскол вёскі і стварэнне слоя сельскай буржуазіі з ліку заможнага сялянства, забяспечыла падтрымку царскаму ўраду і на пэўны час «прытупі-ла» вастрыню аграрнага пытання.