41. Станаўленне таталітарнага рэжыму. Масавыя рэпрэсіі.

З пераходам да фарсіраванай індустрыялізацыі і гвалтоўнай калектывізацыі ў БССР, як і ва ўсім СС усталяваўся і пачаў умацоўваца дыктатарскі рэжым. На вялікіх будоўлях сталінскіх пяцігадовак пачала выкарыстоўвацца праца спецперасяленцаў, таму шта пры дапамоге звычайных эканамічных метадаў была не магчыма вялізарную колькасць людзей для забяспячэння. Для гэтага спатрэбіліся тэзісы і абвастрэнні класавай барацьбы, і аб масавам аграніваным супраціўлені будаўніцтву сацыялізму.

Фарсіраванне будаўніцтва і сацыялізму пры апоры на пераважна абміністрацыйна-камандныя метады кіраваня гаспадаркай і грамадствам уцэлым, адказ ад выкарыстання эканамічных метадаў, з’явіліся важнай умовай рэпрэсій.

Гвалтоўнае ўсталяванне аднапартыйнай сістэмы, пераход ад дэктатуры да пралетарыяту да дыктатуры партыі з’явіліся лагічным вынікам палітычнага нецярпення бальшавіцкага кіраўніцтва.

Рэпрысіі на Беларусі, як і ва ўсім СС, у 20-х – пач. 50-х гг. мелі дактрынальны характар і грунтаваліся на ідэйнай пасылцы клавага вынішчэння. У сявяз з гэтым дастаткова прыгадаць ідэю аб гвалтоўнай калгасізацыі вёскі і ліквідацыі кулацтва як класа на базе суцэльнай каліктывізацыі. Тая сістэма, якая будавалася пад лозунгамі сацыялізму вымушана была звяртацца да рэпрэсій. Інакш яна б не змагла б існаваць, бо не мела перспектывы ні ў эканамічных ні ў палітычных адносінах. Пры такіх шляхах яе дасягненя спатрэбілася падсістэма страху, і яна стваралася і развівалася на дзяржаўным узроўню.

41. Заходняя Беларусь па ўладай Польшчы.

Па Рыжскаму мiрнаму дагавору (ад 18 сакавiка 1921 г) да Польшчы адышла значная частка заходнебеларускiх зямель, якія атрымалi назву Заходняй Беларусi У адпаведнасш з дагаворам урад Польшчы павінен быў даць беларускаму насельніцтву ўсе правы, аднак гэтыя абазацельствы не выконваліся Заходняя Беларусь з'яўлялася аграрным прыдаткам прамысловых раёнаў Польшчы, рынкам збыту i крынiцай таннай сыравiны i працоўнай сiлы. У сельскай гаспадарцы была занята пераважная большасць насельнiцтва - 85%. Сацыяльнае прыгнечанне перапляталася з нацыянальным бязпраўем. Беларусаў не жадалі лічыць нацыяй. Ажыццяўлалася гвалтоўная паланiзацыя беларускага насельнiцтва. 3 канца 20-х гг становiшча працоўных мае Заходняй Бепарусi пагоршылася. У 1926 годзе Пiлсудскi ўсталяваў сваю дыктатуру ў Польшчы. У 1929-33 гг у Польшчы наступіў эканамiчны крызіс. У першыя гады польскага панавання барацьба супраць прыгнёту набыла партызанскi характар. Асаблiва ўпартай была барацьба ў Гродзенскiм, Брэсцкiм, Пiнскiм паветах. Начале руху стаялi камуністы. У нацыянальна-вызваленчам руху ўдзельнiчалi прадстаунiкi нацыянальна-дэмакратэчнага лагера. У 1923 г. у Вiльне была створана камунiстычная партыя Заходняй Беларусь Польскiя ўлады жорстка распраўляліся з удзельнiкамi партызанскага руху. У 1925 г. склалася сiтуацыя, якая магла прывесці да ўзброеннага паўстання. У гэтых умовах польскi ўрад увеу на тэрыторыю Заходняй Беларусi вялiкую колькасць рэгулярных войскаў. У жнiўнi 1929 г. стыхiйна ўспыхнула стачка на шклозаводзе "Нёман" Адсутнасць арганiзаванасцi абумовiла толькi частковае задавальненне патрабаванняў працоўных. У пачатку 30-х гадоў прайшлi забастоўкi на прамысловых прадпрыемствах Беластока, Вiльнi, Брэста, Гродна, Шнека. Больш як чатыры месяцы зiмы 1932-33 гг баставалi больш як 7000 працоўных i сялян Белавежскай пушчы. 3 прыходам да ўлады ў Германi фашыстаў, рэзка ўзросла пагроза мiру i дэмакратьi. Польшча ў 1934 г. заключае з рэйхам пагадненне аб мiрным вырашэннi спрэчных пытанняў, а праз год уводзіць Канстытуцыю, якой яшчэ больш абмяжоўвалiся дэмакратычныя правы i вольнасцi. Большая частка выступленiў працоўных праходзiла пад знакам адзiнага працоўнага i Народнага фронту. У 1936 г. забаставалi працоўныя Гродна i Брэста. Салідарнасць працоўных праявiлася ў кампанi i за выратаванне жыцця маладога рэвалюцыянера Прытыцкага. Пад напорам народных выступленняў польскi ўрад быў вымушаны змяніць смяротны прыгравор Прытыцкаму жыццевым зняволеннем.