Душу акрылялі прыгажосці свету… я.Купала

У духоўнай культуры Беларусі Янка Купала займае асаблівае месца. Ен увасобіў у сваей паэзіі трагічны і велічны воблік свайго народа,яго імкненне да нацыянальнага адраджэння. Упершыню ў гісторыі Беларусі з такой палымянасцю і мастацкай пераканальнасцю паэт сцвердзіў самакаштоўнасць нацыянальнага быцця, звярнуўся да вытокаў духоўнасці, адкрыў гераічную душу народа, што была пахавана ў старажытных курганах, напаўзабытых легендах і паданнях.

З першых вершаў Янка Купала свядома загаварыў на мове селяніна і ад яго імя. Адкуль вытокі творчасці славутага песняра, у чым ен бачыў свае прызначэнне паэта, якімі павінны быць яго творы, каб узбудзіць душу народа?!

Свае погляды на назначэнне паэта і яго паэзіі паэт раскрыў ужо ў ранніх вершах. У зборніку “Жалейка” есць верш “Я не паэта”. У ім Я. Купала выказаў свае разуменне сутнасці і прызначэння мастацтва. Паэт у разуменні Купалы – слуга народа, выразнік яго дум і спадзяванняў. Ен павінен абуджаць свядомасць народных мас, узнімаць іх на змаганне, быць праўдзівым, непадкупным, чуйным да людской бяды і слез. У 1907 годзе быў напісаны славуты верш “Я не для вас…”. Верш напісаны ў форме звароту. І з першых радкоў мы ўжо разумеем, што перад намі паэт, які сваю музу прысвяціць не панам “Я на для вас, паны, о не …”. Паэт не чакае прызнання свайго таленту ў паноў, ен упэўнены, што па-сапраўднаму яго паэзію можа зразумець і ацаніць толькі народ. Яму і аддасць свой талент вялікі Купала. У вершы “З кутка жаданняў” паэт развівае свае погляды на паэта і яго паэзію, яе ролю ў жыцці грамадства. Селянін прыняў Купалу як паэта, і таму ен адчувае вялікую адказнасць перад народам за свае вершы, за свае месца ў літаратуры. Галоўнае для яго – быць праўдзівым выразнікам дум мільенаў працоўных людзей.

З цэлым народам гутарку весці,

Сэрца мільенаў падслухаць біцця.

Кастрычніцкая рэвалюцыя абудзіла ў паэта творчую энергію, невычэрпныя сілы, веру ў адраджэнне, а таксама і трывогу, а ці ўсе так будзе.

У першыя гады савецкай улады Янка Купала піша верш “Мая навука”, у якім выказвае свой роздум над сваім жыццем, пройдзеным шляхам і месцам у беларускай літаратуры. Тэма верша – роля паэта і паэзіі ў складанай грамадска-палітычнай сітуацыі. Паэт, з-за беднасці бацькоў пазбаўлены “мудрасці кніжнай”, вучыўся беларускаму слову і думам ад маці, яго настаўнікам быў беларускі абшар. Свае натхненне ен чэрпаў “у бурлівай рэчцы”, сваю песню напявала яму “зялёнае поле рунеючым збожжам”,”каса, і сякера, і цэп малацьбітны” далі песні гарт . Ідэя верша – вернасць паэта свайму народу, яго сувязь з народным жыццем, родным краем, прыродай, духоўнымі каштоўнасцямі.

У 1925 годзе адзначаўся 20-ці гадовы юбілей творчасці паэта. І Янка Купала быццам падводзіць вынік сваей творчай дзейнасці вершам “За ўсе”. Паэт шчыра ўдзячны, што яго творчасць высока ацэнена. Сваім творам Купала сцвярджае думку аб неабходнасці служэння мастацтва ўсенароднаму дабру. У вершы перад намі паўстае вобраз самога песняра, лес якога цесна связаны з лесам народа.

За ўсе, што сення маю,

Што даў мне мой народ:

За кут у родным краі,

За хлеб-соль без клапот, -

Я адплаціў народу,

Чым моц мая магла:

Зваў з путаў на свабоду,

Зваў з цемры да святла.

Сення людзі усяго свету ведаюць Купалу – уладара беларускай песні. Ен быў сапраўды вялікім лірыкам, які ўзняў беларускую паэзію да ўзроўню сусветнай класікі. Мне здаецца, таму творы Я.Купалы-прарока актуальныя і ў 21 стагоддзі.

Качан А.Ф., Бігосаўская сярэдняя школа