119. Салық салынатын айналым ж/е салық салынатын импорт ж/е о-р-ң мөлшерін анықтау

Салық салынатын айналым мөлшері – трансферттік баға-рды қолдану кезіндегі мемл-к бақылау мәсе-рі б/ша ҚР заң-рында өзгеше көзделмесе, салық салынатын айналым мөлшері, оған ҚҚС енгізілмеген, мәміле жасаған тараптар қолданатын бағалар мен тарифтерді негізге ала отырып, өткізілетін тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) құны.

Тауарларды тегін берілген кезде, сондай-ақ, тұлғаны ҚҚС бойынша есептен шығару кезінде олар бойынша ҚҚС есепке алуға жатқызылған оның тауарларының (соның ішінде негізгі құралдардың) қалдығы, салық салынатын айналым мөлшері, ҚҚС енгізбей, өткізу бойынша айналым жасау күні қалыптасқан бағалар деңгейі негізге алына отырып анықталады, бірақ бұл олардың баланстық құнынан кем болмауы керек. Аталған тауарларды өткізу күніне бухгалтерлік есепте көрсетілген тауарлардың құны осы тармақтың мақсаттары үшін баланстық құн болып табылады. Кепіл беруші кепілдік мүлікті (тауарды) берген кезде кепіл берушідегі салық салынатын айналым мөлшері, оған ҚҚС енгізбей, осы мүлікті (тауарды) кепілге беруден алынған заем қаражатының сомасы негізге алына отырып анықталады. Тауарды бөліп-бөліп төлеу шарттарымен өткізу кезінде салық салынатын айналым мөлшері шарт талаптарымен көзделген барлық тиесілі төлемдер ескеріле отырып, жоғарыда аталғанға сәйкес анықталады. Үшінші тұлға үшін төлеуге байланысты қызметтер көрсетілген кезде салық салынатын айналымның мөлшеріне комиссиялық сыйақы қосылады. Салық салынатын айналым мөлшеріне акцизделетін тауарлар мен қызмет түрлері бойынша акциз сомалары енгізіледі. Оларды сатып алған кезде қосылған құн салығы бойынша есепке жатқызу көзделмеген тауарларды өткізу кезінде салық салынатын айналым мөлшері тауардың өткізілу құны мен белгіленетін баланстық құны арасындағы оң айырма ретінде анықталады.

Салық салынатын айналым мөлшерін түзету.

Өткізілген тауарлардың құны қандай да бір өзгеріске түскен жағдайда, салық салынатын айналым мөлшері тиісті түрде түзетіледі.

Салық төлеушінің салық салынатын айналым мөлшерін түзету:

1) тауарлар толық немесе ішінара қайтарылған;

2) мәміленің шарттары өзгерген;

3) өткізілген тауарлар үшін баға, өтем өзгерген;

4) өткізілген тауарлар үшін теңгемен төлеу кезінде құнының айырмасын алған.

5) айналымға енгізілген ыдыстарды қайтарған жағдайларда жүргізіледі.

Салық салу айналымының мөлшерін түзету қосымша шот-фактураның немесе осы аталған жағдайлардың болуын растайтын басқа да құжаттардың негізінде жүргізіледі.

Күмәнді талаптар бопынша салық салынатын айналым мөлшерін түзету.

Егер өткізілген тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) үшін төленетін ақының бір бөлігі немесе бүкіл мөлшері күмәнді талап болып табылса, ҚҚС төлеушінің мынадай жағдайларда:

1) күмәнді талаптың туындауына байланысты ҚҚС ескерілген салық кезеңі аяқталғаннан кейін үш жыл өткен соң;

2) банкрот деп танылған дебиторды занды тұлғалардың мемлекеттік тізілімінен шығару туралы әділет органдарының шешімі шығарылған салық кезеңінде бюджетке жарна ретінде енгізілуге тиіс қосылған құн салығының сомасын азайтуға құқығы бар.

Өткізілген тауарлар (жұмыстар, қызмет көрсетулер) үшін ақыны ҚҚС төлеуші өзіне берілген құқығын пайдаланғаннан кейін алған жағдайда салық салынатын айналым мөлшері ақы алынған сол салық кезеңінде аталған ақының құнына арттырылуға тиіс.

Салық салынатын импорт мөлшері – ҚР-ның кеден заңдарына сәйкес белгіленетін импортталатын тауарлардың кедендік құны, сондай-ақ ҚҚС қоспағанда, ҚР-на тауарлар импорты кезіндегі салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдері-ң сомалары.

ҚР-нда ҚҚС төлеуші болып табылмайтын резидент еместен жұмыстар, цызмет көрсетулер алу кезінде салық салынатын айналым.

Егер ҚР-нда ҚҚС төлеуші болып табылмайтын резидент емес ұсынған жұмыстарды, қызмет көрсетулерді өткізу орны ҚР болса, олар жұмыстарды, қызмет көрсетулерді алатын ҚР салық төлеушісінің айналымы болып табылады және оларға Салық кодексіне сәйкес ҚҚС салынуға тиіс. Жұмыстарды, қызмет көрсетулерді алушының салық салынатын айналымының мөлшері осы баптың мақсаттары үшін, оған Қазақстан Республикасындағы көздерден төленген табыстың төлем көзінен ұсталуға тиіс салық сомасы ескеріле отырып, резидент емеске төленуге тиіс сома негізге алына отырып анықталады. Төленуге тиіс қосылған құн салығының сомасы 15 пайыздық ставканы салық салынатын айналым мөлшеріне қолдану арқылы анықталады. Алынған жұмыстар, қызмет көрсетулер үшін төленетін төлем шетел валютасымен жүргізілген жағдайда салық салынатын айналым жасау құны валюта алмастырудың нарықтық бағамы бойынша теңгемен есептеледі.

Есептелген ҚҚС-ның сомасы салық кезеңінен кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей қосылған құн салығы б/ша декларация табыс етілетін мерзімнен кешіктірілмей төленеді. ҚҚС-ның төленгенін растайтын төлем құжаты салық сомасын есепке жатқызуға құқық береді.