73. Екінші деңгейлі банктердің табыс базасын реттеу

Коммерциялық банктердің табыс көздеріне мынадай банктік бизнес түрлері жатады:

• несиелік бизнес

• дисконттық бизнес

• сақтау бизнесі

• банктік кепіл беру қызметі

• бағаны қағаздармен жасалатын бизнес

• салымдар қабылдау және клиенттердің тапсырмасы бойынша операцияларды жүзеге асыру бизнесі

• басқа банктермен корреспонденттік қатынасқа негізделген бизнес

• дәстүрлі емес қызметтерді көрсету бизнесі

Несиелік бизнес – екі элементтен тұрады: клиенттерге несиелер беру және бос ресурстарды басқа коммерциялық банктерге уақытша пайдалануға пайыздық сыйақы беру. Несиелік бизнестің бөлігі кейде банкаралық несие, кейде басқа банктегі депозит формасында болуы мүмкін.

Дисконттық бизнес – төленбеген вексельдерді, чектерді және талаптарды банктің белгілі бір төменгі бағамен – дисконт негізінде сатып алуын бағалайды.

Дисконт бизнес түрінде факторинг операциясы жатады. Факторинг операциясы айналымды банк төлеушінің төленген міндеттемесін қаражатты алушыдан өтуге құқылы. Айналымсыз – банктің құқығы жоқ, бірақ ол ондай операциялардан түсетін жоғары сыйақы үшін тәуекелге барады. Факторинг операциялардан түсетін табыстың жоғары болуы өнімді сатудан түсетін жабдықтаушының табысын азайтады.

1. сатып алғаннан төлемнің түсуі, арасындағы аралықта банктің несиелік ресурсын пайдаланғаны үшін төленетін пайыз

2. факторинг операциясының түріне байланысты тәуекелге сәйкес шамасы ауытқып отыратын коммисиондық сыйақы.

Сақтау бизнесі – трасталық және агенттік банк қызметтеріне негізделеді. Бұл бизнес клиенттің мүмкін басқарғаны үшін немесе осы мүлікке байланысты клиенттің тапсырмаларын орындағаны үшін алатын коммисия формасындағы табыс түрінде банкке табыс әкеледі.

Банктің кепіл беру қызметі – клиенттерге есеп-айырысу үшін және несие алу үшін банктің әр түрлі формалардағы берген кепіл хаты мен кепілдемесінен түсетін ақшалай сыйақы түріндегі табыс әкелетін банктің қызметін сипаттайды.

Банктің барлық табысын үш топқа бөлуге болады:

1. пайыздық табыстар

2. банктік қызмет көрсетуден алатын коммисиялар

3. басқада табыстар (пениялар)

Несиелік пайыз – пайыздық табыстың басты көзі ретінде банктің берген несиелері үшін қарыз алушылардың төлейтін төлемі болып табылады.

Коммисия – банктің операция үшін сыйақы, оның мөлшеріне көрсетілетін қызметтердің өзіндік құны мен қажетті пайда жатады.

Табысты тұрақты – оған банктік қызметтен алынатын пайыздық және пайыз табыстары жатады.

Тұрақсыз – оған қайталама нарықтаға бағалы қағаздармен жасалатын операциялардан және көзге көрінбейтін операциялардан алатын табыстарды жатқызуға болады.

74. Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені үшін алымдар.

Механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркегені (қайта тіркегені) үшін алым – механикалық көлік құралдары мен тіркемелерді мемлекеттік тіркеу кезінде, сондай-ақ мемлекеттік тіркеуді куәландыратын құжаттың дубликатын алған кезде алынады. Тіркеуді Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен және жағдайларда уәкілетті орган жүзеге асырады.

Тіркеуге жататын механикалық көлік құралдарымен тіркемелерді пайдаланатын жеке және заңды тұлғалар алым төлеушілер болып табылады.