Keçid Həzrət Musanın əhvalatı

Əzizlər, indi birlikdə Misir torpaqlarına yola düşürük; qədim Misrə, min illər bundan qabaqkı Nil torpaqlarına, minlərlə əldən düşmüş qul öz ömürlərini fir’onlara qəbir düzəltmək üçün Cizəyə-Misir ehramlarının yerləşdiyi yerə nəhəng daşlar daşımaqla keçirdikləri torpaqlara.

O binalar həmişə dünyanın ən qədim əsərlərindən sayılan piramidalardır. Amma, eyni zamanda Misir padşahlarının qəbirlərindən savayı bir şey də deyillər.

Onlar yenə də həyata qayıdacaqlarına inanırdılar. Ona görə də bütün qüdrət və hökumət vasitələrini özləri üçün hazırlayırdılar. Bir gün dirilib, həyata qayıtsalar hər şeyləri hazır olsun.

Ayaqyalın fəhlələr işi qurtardıqdan sonra piramidanın başından diqqətlə ətrafa baxırdılar. Onlar Nil çayının sahilində dalğalar üzərində üzən qayıqları görür, Aralıq dənizinə tərəf üzən çayların qırağında ara-sıra bitən xurma ağaclarına diqqətlə nəzər salırdılar. Fəhlələr gecə-gündüz işləməyə məcbur idilər. Qamçılar onların kürəklərini və çılpaq bədənlərini qana bulaşdırmışdı.

Nİlİn hədİyyəsİ

Yunan tarixçisi Herodot Misiri «Nil çayının» hədiyyəsi adlandırmışdır. Çünki, əgər Nil çayı olmasaydı, Misir də olmazdı. Hər il buzların əriməsi ilə səviyyəsi qalxan Nil çayının suyu Misiri xeyir və bərəkətli ölkə etmişdi.

Məhz buna görə də orada əkinçilik geniş yayılmışdı. Buğda o torpağın əsas məhsulu sayılırdı. Misirlilər o dövrlərdə bizim bu günkü çörəklərimizə oxşar çörəklər hazırlayırdılar. Nil deltasında üzüm əkini yayılmışdı. Orada böyük üzüm bağları var idi. Misirlilər o zaman paxla və noxud kimi dənli bitkilərə, habelə soğan, tərəvəz, sarımsaq, xiyar və kahu kimi tərəvəzlərə çox meyl göstərirdilər. Bə’zi yeməkləri şirinləşdirməkdə baldan istifadə edir, bayramlarda bəzəkli güllər əkməyi çox sevirdilər.

Əlaqələr

Nil çayı Misirin cənubu ilə şimalının əsas əlaqə yoludur. Ona görə də hər il onun suyunun artdığı vaxt bə’zi ağacların gövdəsindən qayıqlar düzəldirdilər. Bunlar bir sükanlı qayıqlar idilər. Onların yelkəni parçadan düzəlirdi. Nil çayının səviyyəsinin qalxması ilə Misir şəhərləri geniş su səthinin arasında kiçik adalar kimi görünürdülər.

Heyvanlar

Misirlilər o zaman bir çox heyvanları tanıyırdılar. Onlar pişik və itlərdən ov üçün, inəklərdən yeri şumlamaq üçün, ulaqlardan isə yük daşımaq üçün istifadə edirdilər. Quzu və çəpişləri çöllərdə otarırdılar. Donuzu isə murdar heyvan hesab edirdilər. Çünki, onun əti tez xarab olurdu. Misirlilər Nil çayında olan balıq ətini yeməyi də xoşlayırdılar. Misir tarixinin bə’zi hissəsində mavi timsah və atı onların şöhrət və əhəmiyyətlərinə görə pərəstiş edirdilər. Onlar şirləri eləcə də qəbirlərin ətrafında dolaşan çaqqallara da pərəstiş edirdilər.

Yazmaq

Misirlilər yazıb-oxumağı öyrəndilər. Onların dili rəsm çəkmək və ya rəmzlər dili adlanırdı. Yə’ni qazılmış müqəddəs əlamət, məsələn sıfır əlaməti günəş mə’nasını ifadə edir və gündüz sözünü bildirir. Başqa adət və ən’ənələr də vardı. Onlar da başqa mə’naları göstərirdi.

Mİsİrİn tarİxİ

Misirin tarixi üç hissəyə bölünür: Birinci hissə qədim zamanlar adlanan bizim e’radan əvvəlki 2280-2600-cü illər.

İkinci hissə bizim e’radan əvvəlki 1800-2100-cü illər. Bu illər «Orta zaman» adlanır.

Üçüncü hissə «Yeni Misir» adlanan miladdan əvvəl 1000-1500-cü illər. Bu zaman fasiləsində İmran oğlu Musa dünyaya göz açmışdır.

Miladdan əvvəl 1200-1500-cü illərdə misirlilərin çox güclü dövləti olmuşdur. Bu imperiyanın əhatəsi Sudan və Fələstinə qədər uzanmışdır.

Misir ordusu düşmənlərinin atdan istifadə etdiyini bildikdə at və faytondan istifadə etməyə başladılar. Bu zaman Misir hakimləri olan fir’onlar tüğyan və fəsadla məşğul olurdular. Onlar özlərini Allah və insanların mə’budu adlandırırdılar; xüsusilə Tuhtəmis və ikinci Ramsis. Ramsiz öldükdən sonra isə oğlu Minfitah hakimiyyətə gəldi və o, Musa peyğəmbərin dövründə olan fir’ondur.