51)Акупацыйны рэжым на тэр Бел.

Тэрыторыя Беларусі, цалкам ці часткова, знаходзілася пад акупацыяй з чэрвеня 1941 г. да ліпеня 1944 г.Акупацыйны рэжым у Беларусі – гэта сістэма мер, накіраваных на ліквідацыю савецкага грамадска-дзяржаўнага ладу, рабаванне нацыянальных багаццяў і рэсурсаў, зняволенне і знішчэнне беларускага народа.У адпаведнасці з планам “Барбароса” акупанты знішчылі дзяржаўнасць беларускага народа і тэрытарыяльную цэласнасць рэспублікі.Фашысты зацвердзілі бела-чырвона-белы сцяг і герб “Пагоня” – сімвалы эмігранцкага ўрада БНР, які супрацоўнічаў з немцамі.Пры стварэнні фашысцкай акупацыйнай адміністрацыі і паліцэйскіх фарміраванняў немцы выкарыстоўвалі беларускіх нацыяналістаў.Уся паўната ўлады належала фашысцкай ваеннай і цывільнай акупацыйнай адміністрацыі.Генеральны план “Ост” вызначаў праграму каланізацыі захопленых тэрыторый, германізацыі, высялення і знішчэння народаў Усходняй Еўропы.У межах рэспублікі было арганізавана шмат лагераў смерці, гета.Канцлагеры, турмы, гета дзейнічалі практычна ў кожным раёне Беларусі.Палітыка каланізацыі і генацыду ўключала і гвалтоўны вываз савецкіх людзей на катаржныя работы ў Германію.За гады акупацыі Беларусі ў Германію было вывезена амаль усе тэхнічнае абсталявання.На гэтых прадпрыемствах рабочыя працавалі ў прымусовым парадку, праз абавязковую рэгістрацыю на біржах працы. Працоўны дзень доўжыўся 10–12 гадзін.Імкнучыся духоўна заняволіць народ, гітлераўцы разрабавалі ўсе навучальныя установы, Беларускі дзяржаўны гістарычны музей, Дзяржаўную карцінную галерэю, знішчылі тысячы помнікаў старажытнасці.Каб раскалоць адзінства беларускага народа, знайсці ў яго апору, гітлераўцы спрабавалі ствараць нацыяналістычныя арганізацыі.З дазволу акупантаў у чэрвені 1943 г. быў створаны Саюз беларускай моладзі (СБМ), які аб’ядноўваў каля 8 тыс. юнакоў і дзяўчат.У снежні 1943 г. была створана Беларуская цэнтральная рада (БЦР). Рада ставіла мэтай мабілізацыю ўсіх сіл беларускага народа для знішчэння бальшавізму.Падпарадкаваныя Радзе ці створаныя ёю мясцовыя арганізацыі і саюзы – Беларуская самапомач, Саюз беларускай моладзі, Беларускае культурнае аб’яднанне, Беларуская краёвая абарона (БКА) і іншыя.Спроба стварэння беларускай дзяржаўнасці з дапамогай акупантаў не мела рэальнасці.Такім чынам, у час вайны гітлераўцы імкнуліся шырока выкарыстоўваць у сваіх мэтах мясцовае насельніцтва, прымушаючы яго супрацоўнічаць з імі. Гэта з’ява ў 1953 г. атрымала назву калабарацыя. У склад белрускіх калабарацыяністаў уваходзілі палітычныя сілы, якія знаходзіліся ў апазіцыі да камуністычнай партыі і савецкай улады, а таксама тыя асобы, якія свядома пайшлі на службу да фашыстаў.

52) Разыіццё партызанскага руху

На працягу чэрвеня-жніўня 1941 г. на тэрыторыі Беларусі быў усталяваны жорсткі акупацыйны рэжым. Асноўнай яго мэтай была татальная эканамічная эксплуатацыя Беларусі, паступовая каланізацыя яе тэрыторыі, германізацыя, высяленне і, у значнай ступені, знішчэнне карэннага насельніцтва. Для аператыўнага кіравання тэрыторыя Беларусі была падзеленая. Да верасня 1941 года тэрыторыя Беларусі была падпарадкавана ваеннай адміністрацыі, яе кіраванне захавалася і пазней на значнай частцы Усходняй і Цэнтральнай Беларусі. З 1 верасня 1941 г. у межах генеральнага акругі Беларусі была ўстаноўлена ўлада грамадзянскай адміністрацыі на чале з В. Кубе. Аднак функцыі грамадзянскай улады былі абмежаваныя дзейнасцю структур паліцыі і СС, у кампетэнцыю якіх уваходзілі пытанні бяспекі і барацьбы з антыфашысцкім рухам. На акупіраванай тэрыторыі дзейнічала мноства будаўнічых, дарожных арганізацый, гаспадарчых службаў, якія займаліся арганізацыяй харчовай і фуражнай паставак і мабілізацыяй мясцовага насельніцтва для выканання неабходных для войска прац. У акупаванай рэспубліцы разгарнулася масавае партызанскі рух, у якім удзельнічала каля 400 тыс. чалавек, у партызанскім рэзерве лічылася больш за 400 тыс. чалавек. Дзейнічалі падпольныя партыйныя органы, патрыятычныя і антыфашысцкія арганізацыі. Вялікі ўплыў на развіццё парт. рухаемся. аказала перамога Чырвонай Арміі пад Масквой. У траўні 1942 г. быў створаны Цэнтральны штаб партызанскага руху. Умацавалася адзінства руху. Партызан. атрады аб'ядноўваліся ў брыгады. Пад маркай барацьбы з партызанамі фашысты правялі на тэрыторыі Беларусі 140 карных аперацый, падчас якіх спалены сотні вёсак, часта разам з жыхарамі. Памяці ахвяр фашызму прысвечаны мемарыяльны комплекс "Хатынь" збудаваны на месцы спаленай разам з жыхарамі вёскі.

31. Аднаўленне эканомікі РБ пасля ВАВ (1945-1950г). БССР страціла больш за палову нацыянальнага багацця. Па агульным ўзроўню развіцця эканомікі рэспубліка была адкінута да ўзроўню 1928 г., цалкам або часткова разбураны гарады і больш за 9000 сельскіх населеных пунктаў. Аднаўленне народнай гаспадаркі пачалося з часу вызвалення ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў ўсходніх раёнаў рэспублікі (восень 1943 г.) і працягвалася да пачатку 1950-х гг. Акцэнт быў зроблены на паскоранае аднаўленне торфаздабыча, энергетыкі і развіццё машынабудавання, стварэнне такіх галін прамысловасці, якіх раней у Беларусі не існавала: аўтамабілебудаванне, трактарабудаванне і інш Паварот у бок вытворчасці сродкаў вытворчасці вызначаўся імкненнем кіраўніцтва БССР накіраваць развіццё бел. гарадоў па традыцыйным для Расіі шляху індустрыяльных цэнтраў, жаданнем праз будаўніцтва новых прадпрыемстваў прыцягнуць асігнаванні на жыллёвае будаўніцтва і сацыяльнае забеспячэнне, зменай геапалітычнага становішча Беларусі (савецкія войскі знаходзіліся ўжо ў цэнтры Еўропы). Гэта, аднак, натыкнулася на істотныя цяжкасці, звязаныя з недахопам кваліфікаваных рабочых кадраў і будаўнічых матэрыялаў. Першая праблема ў значнай ступені вырашалася трыма шляхамі: 1) падрыхтоўкай рабочых праз сістэму дзяржаўных працоўных рэзерваў (рамесныя вучэльні і ФЗУ); 2) падрыхтоўкай кваліфікаваных кадраў непасрэдна на прадпрыемствах, у тым ліку за межамі Беларусі; 3) напрамкам рабочых і інжынерна-тэхнічнага персаналу з іншых рэспублік СССР. Да 1950 г. колькасць рабочых і служачых у рэспубліцы павялічылася, у параўнанні з 1945 г., амаль у 2 разы і склала 1 млн. чалавек. Але ў выніку нізкай механізацыі працы на прадпрыемствах рабочых па-ранейшаму не хапала. Беларусь з першых дзён вызвалення атрымлівала з іншых саюзных рэспублік у вялікай колькасці прамысловае абсталяванне, будаўнічыя матэрыялы, дэфіцытнае сыравіну. Разам з тым з БССР таксама накіроўваліся ў іншыя рэспублікі Саюза склады са льном, цэглай, вапнай. Дзякуючы намаганням усіх рэспублік СССР прамысловасць Беларусі была адноўлена на даволі выш. узроўні тэхнічныя. і тэхналагічнай аснашчанасці, што ў абумовіла даволі хуткія тэмпы яе развіцця і прыкметнае месца ў сістэме агульнасаюзнага падзелу працы. Але разам з тым перакос у бок цяжкай прам-асцюка ствараў дыспрапорцыі ў развіцці эканомікі рэспублікі.