Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Гісторыя Беларусі.docx
Скачиваний:
34
Добавлен:
24.12.2018
Размер:
232.89 Кб
Скачать

Глава 2

33) Сац-эканам становішча беларускіх губерняў у 1900-1914гг. Сталыпінскія рэформы.

Эканоміка Бел. ў гэты час была адной з частак народнага гаспадарчай-ва Расіі і развівалася па агульных з Расеяй эканом. законах. Да пачатку 20 стагоддзя яна праходзіла стадыю капіталізму. У гэты час ідзе поцесс канцэнтравання вытворчасці, з'яўляючыся. фабрыкі і заводы. Будуе-ць новых прадпрыемстваў і іх тэхнічнае пераабсталяванне былі характэрныя для прадпрыемстваў дрэваапрацоўчай, цаглянай, шкляной прамысловасці ці. Вядучая - харчовая. У прамысловасці Бел ў гэты час існавалі монополитич. аб'яднання. Так, у 1905 у Мінску створаны камітэт запалкавых фабрык заходняга краю.

Адначасова праходзіць працэс канцэнтрацыі капиталла. Асаблівасцю краю было тое, што капиталл быў мясцовым, і приимущественно еврейским.С 1900 па 1913 характэрнай асаблівасцю госуд-га бюджэту беларуса пераважала даходная частка над расходнай. Самыя буйныя даходы ў бюджэце: 50% - жалезная дарога; 24% - госуд-ные віно-гарэлачныя манаполіі.

Шырокая транспартная сістэма, выгаднае геаграфічнае становішча спрыяла росту знешняй і ўнутранай гандлю. У гэты перыяд вывозілася: лес, лён, быдла, алей, дзёгаць, спірт, смала. Ўвозілася: машыны, абсталяванне, вугаль, соль, хлеб.

Дастатак насельніцтва Бел. 1913: фунт житного хлеба-1 капейка, фунт ялавічыны-15 кап, наняць танную кватэру-5 руб у месяц, боты-3 руб. Заробак простага рабочага-35 руб

Зарплата машыніста паравоза-80 руб. Зарплата настаўніка прыходна вучылішча-125 руб.

Такім чынам, эканамічнае развіццё Б у пач 20 стагоддзя, ішло досыць хуткімі тэмпамі, хоць Бел працягвала заставацца аграрных раёнам Расіі..Iнiцыятарам i галоуным выканауцам рэформы у е/с высту­пiу П.А.Сталыпiн, якi усвядомiу неабходнасць ломкi сярэднявяковых форм уладяння зямлей з мэтай расчысцiць для капiталiстычнага развiцця.

Мэты рэформы:

1. разбiць адзiны агульнасялянскi фронт супраць памешчыкау;

2. раскалоць веску,паскорыць працэс стварэння класа сельскай буржуазii;

3. забяспечыць умовы шпаркага развiцця эканомiкi краiны.

Сродкамi вырашэння гэтых мэт,на думку Сталыпiна былi:

1. разбурэнне сялянскай абшчыны;

2. насаджэнне хутароу i перасяленне "лiшняга" з еурапейскай часткi Расii сялянства у Сiбiр i на Далекi Усход;

3. пераход ад прускай да амерыканскай (фермерскай) мадэлi землекарыстан­ня.

Першапачатковым,зыходным этапам рэформы,неабходным для станаулення пры ватнай сялянскай зямельнай уласнасцi з'яулялася разбурэнне сялянскай аб­шчыны.Указ ад 9 лiстапада 1906 года дазваляу кожнауму гаспадару выйсцi з абшчыны i замацаваць у асабiстую уласнасць сваю надзельную зямлю. На рэа­лiзацыю рэформы на Беларусi пэуны адбiтак наклау велiкадзяржауны накiру­нак палiтыкi царызму,якi праявiуся па насаджэнню на Беларусi рускага зем­леуладання.Толькi у Гродзенскай губернii за 1905-1912 гг. рускiя пасялен­цы купiлi амаль 28 тыс. дзесяцiн зямлi.На Беларусi быу створаны спецыяль­ны фонд для рускiх перасяленцау.На Беларусi,больш чым дзе,шпарка прапаган давалася у друку хутарская гаспадарка,стваралiся паказальныя хутары, якiя забяспечвалiся сартавым насеннем,пародзiстай жывелай, навейшым iнвентаром i машынамi.У Вiленскай губернii да 1913 года было арганiзавана 387 пака­зальных гаспадарак,з зямельнай плошчай у 5,6 тыс. здесяцiн.З мэтай iнтэн­сiфiкацыi с/г, павышэння культуры земляробства i жывелаводства, прымалiся меры па узмацненню агранамiчнай i ветэрынарнай службы. Арганiзоувывалiся пункты продажу i пракату удасканаленых с/г машын i прылад.

Вынiкi рэформы:

За 10 год ажыццяулення рэформы у 5-цi заходнiх губернiях было створана 12,8 тыс.хутароу,якiя занялi плошчу каля 1,4 млн.

За 1904-1914 гг. з пяцi заходнiх губерняу перасялiлiся 368,4 тыс.чала­век,з iх каля 70% - у 1907-1909 гг.Пiк перасяленцау (102,5 тыс.) прыйшоу ся на 1909 год.Але сутыкнуушыся з вялiкiмi цяжкасцямi частка перасяленцау вярнулася у Беларусь.

.К 1914 году колькасць па рабкау на Беларусi склала 200 тыс чалавек.

Сталыпiнская рэформа стымулявала спецыалiзацыю у с/г Беларусi.К 1914 г Беларусь стала адным з буйнейшых раенау вырошчвання бульбы (17,2% ад усей плошчы пад бульбай у еурапейскай Расii), узраслi пасевы льну i збожжавых культур. Напярэднi першай сусветнай вайны бедната складала каля 70%, сяляне-се­раднякi - 10-11% усяго сялянства .Сталыпiнская аграрная рэформа iстотна паскорыла працэс сацыяльна-класавай дыферэнцыяцыi сялянства.