Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Гісторыя Беларусі.docx
Скачиваний:
34
Добавлен:
24.12.2018
Размер:
232.89 Кб
Скачать

32) Асаблівасці развіцця беларускага этнасу.

Фарміраванне беларускай нацыянальнай ідэі і яе адлюстроўванне у граматска палітычным руху 18 20 ст.

Асноўная частка беларускага этнасу пражывала ў сельскай мясцовасці. Яго развіццё адбывалася ва ўмовах адсутнасці нацыянальнай дзяржаўнасці, слабасці і нізкага бел-рускага самасвядомасці нацыянальнай эканамічнай і інтэлектуальнай эліты, неспрыяльнай урадавай палітыкі, якая ігнаравала карэннае насельніцтва Беларусі. Значны ўплыў на этнічныя працэсы аказала наяўнасць рысы аселасці яўрэяў, з прычыны чаго быў дэфармаваны нацыянальны склад гарадоў і мястэчак Бела-русі. Працягвалася станаўленне бел. мовы. Былі спробы скласці граматыку бел. мовы. Працэс зараджэння і развіцця беларускага нацыянал. рухаемся. працяглы. Вытокі ставяцца да мяжы XVIII-XIX стст. Да паўстання 1863 г. развіццё беларускага нацыянальнага руху знаходзілася на стадыі пачатковай-падсвядомага руху «у сабе», якое развівалася ў рамках польскага нацыянальна-вызвольнага працэсу. У гэты час пераважалі разрозненыя праявы беларускай літаратурнай, навуковай, культурна-асветніцкай дзейнасці. Паўстанне 1863-1864 гг. дало штуршок вылучэнню ў агульнапольскай і расійскім вызваленчым руху беларускіх нацыянальных патра-баванні. К. Каліноўскі выказваў ідэю самастойна Літвы і Беларусі. У 1868 г. у - Пецярбургу паўстала асветніцкая арганізацыя "Крыв1цк1 ношак», члены якой мелі намер арганізаваць выданне літаратуры-ры на беларускай мове. Далейшае развіццё нацыянальнага руху было звязана з народніцкіх ідэалогіяй («Гоман» і г.д.). У другой палове 1880-х гг. ў Мінску ўзнікла група ліберальнай інтэлігенцыі, у якую ўваходзілі М.В. Доўнар-Запольскі, Г.Б. Завитневич, А.І. Слупск, Я. Лучына і інш, якія імкнуліся абудзіць нацыянальную самасвядомасць легальнымі сродкамі. У Пецярбургу і Маскве дзейнічалі арганізацыі беларускіх студэнтаў. На мяжы ХIХ-ХХ стст. нацыянальны рух у той ці іншай меры злучылася з сацыялістычнай ідэалогіяй (БСГ і інш.)

Канец XIX – пачатак XX ст. – час стварэння і станаўлення палітычных партый.

У другой палове 90-х гг. сярод сацыял-дэмакратаў шматнацыянальных заходнiх губерняў пераважала тэндэнцыя да стварэння рабочых арганiзацый па нацыянальнай прыкмеце.

У Расii ствараюцца буйныя гарадскiя i рэгiянальныя сацыял-дэмакратычныя арганiзацыi. Усё гэта выклiкала неабходнасць аб’яднання сацыял-дэмакратаў у адзiную партыю. Iнiцыятарам аб’яднальнага працэсу стаў пецярбургскi “Саюз барацьбы за вызваленне рабочага класа”. У 1898 г. у Мiнску прайшоў з’езд, якi прыняў рашэнне аб аб’яднаннi прадстаўленых на iм арганiзацый у РСДРП i выбраў ЦК партыi.

Летам 1903 г. за мяжой адбыўся ІІ з’езд РСДРП. Ён прыняў праграму у якой абвяшчалася пралетарская рэвалюцыя, заваяванне дыктатуры пралетарыяту і пабудова сацыялізму. Адбыўся раскол РСДРП. Рэвалюцыйную частку расійскіх сацыял-дэмакратаў пачалі называць бальшавікамі, а прыхільнікаў рэфармісцкага накірунку – меншавікамі.

У 1902 г. прыхiльнiкi iдэй народнiцтва стварылi Партыю сацыялiстаў-рэвалюцыянераў (эсэраў). Эсэры мелі на мэце звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне памешчыцкага землеўладання i ўстанаўленне ў Расii федэратыўнай дэмакратычнай рэспублiкi.

На рубяжы XIX–ХХ стст. з агульнадэмакратычнага руху вылучаецца беларуская нацыянальная плынь. У канцы 1902 – пачатку 1903 гг. аформiлася Беларуская рэвалюцыйная грамада (БРГ).

На сваiм I з’ездзе ў 1903 г. БРГ прыняла праграму, дзе называла сябе сацыяльна-палiтычнай арганiзацыяй беларускага працоўнага народа. Тэарэтычныя погляды БРГ спалучалi iдэi рэвалюцыйнага дэмакратызму i народнiцтва. Партыя выступала за звяржэнне самадзяржаўя, знiшчэнне капiталiзму i ўсталяванне дэмакратычнага ладу, прызнавала правы народаў Расii на аўтаномiю.