
matanaliz
.pdf
62 Лекция 3. Дифференциальное исчисление функции одной переменной
p
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y(1) = 1 + 13 = 2: |
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Запишем уравнения касательной к кривой |
y = x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 в точке |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
с абсциссой x0 =1: y ¡ 2 = |
5 |
|
|
1 |
) |
, |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
1 . Пользуясь |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2(x ¡ |
|
|
|
|
|
|
y = 2x ¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
условием перпендикулярности двух прямых k1k2 =2 ¡1, получим |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
уравнение нормали в этой же точке: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
y ¡ 2 = ¡5 |
(x ¡ |
|
|
) ) y = ¡5x + |
|
5 |
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3.6. Примеры для самостоятельного решения |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Найти производные следуþщих функцèé. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
1. y = 2x5 |
|
|
|
|
|
+ 1 + 2px 2. y = 3 px + px |
|
|
|
|
|
|
1 |
+ |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ x2 |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
x5 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ px |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
3. y = sin2x |
² |
px . 4. y = sin5x |
² |
|
|
1 |
|
|
cos3x |
¢ |
px |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
px .. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
6. y = tg3x ¢ ln (4x) . 7. y = ctg (5x) ¢ ln3 (2x). 8. tg(5x) ¢ 23x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9. y = |
arctg (x) |
|
|
|
|
|
y = |
arcsinx |
. |
|
11. y = |
lnx |
|
|
|
|
|
|
|
cosx |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
12. |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2 . |
10. |
|
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
13. |
|
y = |
|
|
|
x3 |
|
|
|
|
|
|
|
y =psin22x. |
|
15. |
y = 3sinx. |
|
16. |
|
y = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= arcsin (p |
|
|
14. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
17. y = tg2 (lnx) 18. y = log32 (tgx). 19. y = log5 |
tg2x |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
y = arcsin |
|
42x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
¢. |
20. |
|||||||||||||||||
21. |
|
5 |
|
|
|
|
p |
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22. |
|
|
|
|
|
y |
|
|
= |
cos3(3x)ln(5x) |
23 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
¡cos |
|
¢ ln(x2 + 1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
y = px |
|
ln ( x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
24. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
4 |
|
|
|
3tg2x. |
|
|
25. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
26. |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
x |
² |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
= |
ln |
|
|
( x) ² px |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
y = |
7cos3x y = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
ctg (3x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
27. y = (sinx)x. 28. y = (tgx)x. 29. y = (sinx)cosx 30. y = xlnx
Найти производные от y ïî x, когда функция задана в пара-
метрической форме. |
|
|
|
y = 4sin3t, |
|
|
|
y = t ¡ t3, |
|
|||||||||
|
|
y = 3sint, |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
31 |
½ x = 4cost: |
|
32. |
½ x = 4cos3t: |
33. |
½ x = 1 ¡ t2: |
|
|||||||||||
|
|
y = |
t ¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
34. |
|
8 |
t |
, |
|
35. |
Составить уравнения касательной и |
|||||||||||
|
t + 1 |
|
|
|||||||||||||||
|
|
< x = |
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
y = f(x) |
в точке |
|
0 |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
для функции |
x |
|
|
|
|
|
||||||||||
нормали: |
|
|
|
á |
|
2 |
|
1 , 0 |
2 |
|
||||||||
à |
|
|
, 0 |
|
p3 |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
) y = arctgx x = |
|
|
: |
) y = ln ¡x |
|
+ |
¢ x = |
|
: |

3.6. Примеры для самостоятельного решения |
63 |
Составить уравнения касательной и нормали для функций, за- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
данных в параметрической форме, в точке t0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
36. |
|
|
|
|
|
|
y = cos2t, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = t(tsint + 2cost), |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
½ x = sint, |
|
|
t0 = ¼=6. 37. |
½ x = t(tcost ¡ 2sint), t0 = ¼=4: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Найти производные второго порядка. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
2 . 39. |
|
y = |
5cos3x 40. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
. 41. |
y = tg |
3 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
38. y = xpx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = sin |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y = |
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
=? 46. |
|
|
|
|
|
y = |
|
|
sin t |
|
|
|
|
|
|
|
|
=? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
42. y = ln |
|
x2 + 1 . 43. y = arctg2x. 44. y = arcsin2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos2t, d2y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
3 , |
|
|
|
d2y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
45. |
|
½ x = sint, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
½ x = 2cos3t, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
47. |
|
|
|
dx2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
½ x = t2, |
|
|
|
dx2 |
=? |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
y = lnt, |
d2y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
3.6.1. |
|
Ответы:. |
|
|
|
|
1. 10x4 + |
8 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
+ p1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
+ |
|
|
|
73 |
|
|
|
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
. 2. |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
+ |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
¡ x |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
px |
|
|
|
|
|
|
7px4 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
¡ x6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
3xpx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
3. |
|
2 |
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
5cos5x |
|
|
|
|
sin5x |
|
|
|
|
|
|
|
3cos3x |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x cos x + |
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
. |
|
|
|
|
4. |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
. |
|
5. |
|
4 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
px |
|
|
|
|
|
|
xpx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4px |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
¡ |
|
|
4 |
x |
3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
+ tg3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ctg (5x) |
|
|
|
|
|
5 ln3 (2x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
5²23 |
x |
|
|
+ |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
6. |
|
|
|
3ln (4x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
cos2 (3x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
. |
|
|
7. |
|
|
|
|
xln3 |
|
|
|
|
sin2 (5x) |
|
8. |
|
|
|
cos2 (5x) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
+ 3tg(5x) ² 23xln2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x12 ln ³x´. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
9. |
|
|
|
¡ |
1 + x2 |
|
2 |
|
|
|
|
. |
10. |
|
|
|
|
|
¡ (1 ¡ x2)3 |
|
|
|
|
|
|
. |
|
11. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2xarctg (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
x2 |
+ xarcsinx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
qx4 + 3x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
12. |
|
|
|
|
|
|
xsinx + cosx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡x2 + 1¢ |
2 . 14. 2sin (4x). |
|
|
|
|
15. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
13. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ln3 ² 3sinxcosx.x16. |
|
1 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 ² 42xln4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
17. 2tg (lnx) |
|
|
|
|
|
|
|
px ¡4log3 (tgx) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
21. 5cospx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln5sinpx ln(x2 + 1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
¡ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
xcos2 (lnx). 18. |
|
|
ln3 ² sin2x. |
|
19. ln5 ² sin2x. 20. |
1 |
|
|
|
44x . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
µ |
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¶. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
22. |
|
|
cos3(3x) |
¡ |
9cos2(3x)sin(3x)ln5x. 23. |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
ln9x2 + 3 . |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
3px |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
µ |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¶ |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
4 |
5px |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
. 25. px2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg x |
|
|
|
|
|
|
|
px4 |
|
|
|
|
|
|
|
tg xln3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln25x |
|
¢ |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
24. |
|
|
|
|
|
² |
3 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
² |
|
3 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
+ |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
1 |
|
|
|
|
|
2ln5x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
³ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
26. ¡3 ² |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos x + sin23x´. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7cos3x |
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
³ln (tgx) + |
|
|
|
|
|
|
|
´. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
27. (sinx) |
|
|
(ln (sinx) + xctgx). |
|
28. (tgx) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2x |

64 Лекция 3. |
Дифференциальное исчисление функции одной переменной |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
( |
|
|
|
lnx |
|
|
|
|
|
µ sinx |
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¶. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
29. |
|
|
sinx)cosx |
cos2x |
|
|
sinxln (sinx) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
30. |
|
2x |
|
|
|
|
lnx |
31. ¡ |
3ctgt. |
32. tgt. 33. 3t2 ¡ 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
. 34. -1. |
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
35 à |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
¼ |
|
|
|
|
3 , |
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
¼ |
|
|
|
4p |
|
, á |
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
) y = |
|
4x + |
|
|
|
¡ |
|
|
|
y = ¡ x + |
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
) y = |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
4 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= 0, 8x + ln5 ¡ 1, 6, y = ¡1, 25x + ln5 + 2, 5: 36 4x + 2y ¡ 3 = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
0; 2 |
x ¡ |
4 |
y + |
1 |
= |
0 |
|
37. |
x + y = ¼ |
2p |
2 |
|
16; |
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
2 |
|
2. |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
: |
|
2 |
|
|
|
|
|
= y ¡ x = ¼ |
= |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
9pxsin. |
3x |
² |
|
|
|
2x2 |
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ x |
|
|
|
¢ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
38. |
|
|
10 |
|
|
39. 9 |
|
|
|
5cos3xln5 |
|
sin23xln5 |
|
cos3x . 40. 8cos4x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
41. |
|
|
|
|
18 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
2 . 43. |
|
|
|
|
16 |
|
|
|
2 : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
¡ cos33x . 42. |
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4x2 + 1 |
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
44. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8x |
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
4. |
¢46. |
|
|
|
1¡ |
|
: |
|
¢ |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
47. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
q¡1 ¡ 4x2¢3 . |
|
45. |
|
|
|
|
|
|
|
6cos4tsint |
|
2t4 . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

Ë å ê ö è ÿ 4
ОСНОВНЫЕ ТЕОРЕМЫ. ЭКСТРЕМУМЫ ФУЕКЦИИ
4.1. Основные теоремы дифференциального исчисления
Определение 4.1. |
Функция |
f(x) называется возраста- |
||||
þùåé |
(убывающей) |
в точке |
x = c, åñëè â |
окрестности |
||
этой точки f(x) |
< f(c), когда x < c, f(x) |
> f(c), когда |
||||
x > c, (f(x) > f(c), когда x < c, f(x) < f(c), когда x > c). |
||||||
Теорема 4.1. Для того, чтобы дифференцируемая функция |
||||||
f(x) точке x = c |
была возрастающей (убывающей) в этой |
|||||
точке,0 |
необходимо0 |
и достаточно, чтобы выполнялось условие |
||||
f (cÄ î ê |
¡à ç à ò å ë¢.ь с т в о. Необходимость. Докажем теорему |
|||||
) > 0 |
f (c) < 0 |
|
|
|
|
для возрастающей функции. Функция возрастает в точке x = c.
Из условия0 дифференцируемости следует существование производной f (c) (Теорема 3.1). Из определения производной имеем
" > 0 |
|
± > 0 |
: |
|
x |
|
|
c |
|
< ± = |
¯ |
f(x) ¡ f(c) |
f0(c) < " : Ðàñ- |
|||||||||||||||||||
8 |
|
9 |
|
|
|
|
j ¡ |
|
j |
|
|
|
|
) |
|
x ¡ cf(x)¡ f(c) |
¯ |
|
|
|
||||||||||||
кроем последнее неравенство f0(c)¯ |
¡ |
" < |
|
¡ |
|
|
¯< f0 |
(c) + ": |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
¯ |
0 |
|
x ¡ c |
|
¯ |
|
|
|
|||||||
Возьмем " < f |
(c) . Тогда f |
(c) ¡ " è f |
(c) + " будут иметь знак |
|||||||||||||||||||||||||||||
f0(c). По условию¯ |
¯функция возрастает в точке x = c. В соответ- |
|||||||||||||||||||||||||||||||
ствии с определением¯ ¯ |
|
в окрестности этой точки |
|
f(x) < f(c), |
||||||||||||||||||||||||||||
когда x < c, f(x) > f(c), когда |
x > c. Тогда |
f(x) ¡ f(c) |
> 0. |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
f(x) ¡ f(c) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x ¡ c |
|
|
|
|||||||||
Из неравенства |
|
< f0(c) + " следует f0(c) + " > 0. Â |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
x ¡ c |
|
|
|
|
|
|
0 |
(c) + " совпадает со знаком |
||||||||||||||
этом случае f |
(c) > 0, òàê êàê çíàê f |
|||||||||||||||||||||||||||||||
f0(c) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Достаточность. f0(c) > 0. Рассуждая так же, как при до- |
||||||||||||||||||||||||||||||||
получаем |
|
|
f(x) f(c) |
|
|
0 |
|
|
|
По условию |
|
0 |
" < |
¯f (c)¯ |
|
|||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
è |
|
|
|
|
¯0. Òî¯- |
|||||||||||||||||||
казательстве необходимости |
|
выбирая |
величину |
|
|
0 |
|
, |
||||||||||||||||||||||||
f (c) |
¡ |
" < |
|
|
|
|
|
¡ |
|
|
|
|
< f (c) + ": |
|
|
|
|
|
f (c) > |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
x |
¡ |
c |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
ãäà |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 Цыкунов А. М.

66 |
|
|
Лекция 4. Основные теоремы. Экстремумы фуекции |
||||||||
|
f0(c) + " > 0, f0(c) ¡ " > 0: В этом случае |
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
) |
f(c) > 0, |
|
|
f(x) > f(c), |
|
f(x) ¡ f(c) |
> 0 |
|
2 ½ f(xx ¡¡ c > 0, |
|
2 ½ |
x > c, |
||||
|
|
|
|
||||||||
|
x |
¡ |
c |
|
() |
6 |
) |
f(c) < 0, |
() |
6 |
) < f(c), |
|
|
|
|
f(xx |
¡ c < 0, |
f(xx < c, |
|||||
|
|
|
|
|
|
6 |
½ |
¡ |
|
6 ½ |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
4 |
|
откуда, в соответствии с определением, следует, что функция возрастает.¤
Определение 4.2. Функцияf(x) имеет в точке x = c ëî-
кальный максимум (минимум), если существует окрестность точки c такая, что в этой окрестности выполнено неравен-
ñòâî f(x) < f(c),
(f(x) > f(c)): Локальный максимум и локальный минимум
называются точками экстремумами.
Иными словами, в окрестности точки x = c значение f(c)
является наибольшим (наименьшим) значением.
Теорема 4.2. (Теорема Ферма о необходимом условии нали- чия экстремума) Если функция f(x) дифференцируема на (a; b)
и в точке c 2 (a; b) имеет экстремум, то f0(c) = 0:
Д о к а з а т е л ь с т в о. Так как в точке x = c локальный экстремум, то функция f(x)в этой точке не возрастает и не
убывает. В соответствии с теоремой 4.1 в этой точке < 0 è f0(c) >6 0. Следовательно, f0(c) = 0:¤
Теорема 4.3. (теорема Ролля) Если функция y = f(x)
непрерывна |
на отрезке [a; b], дифференцируема на (a; b) è |
f(a) = f(b), |
то существует точка c 2 [a; b] такая, что |
f0(c) = 0: |
|
Ä î ê à |
з а т е л ь с т в о. Из условий непрерывно- |
сти следует, |
что функция достигает на отрезке M = sup f(x) |
x
è m = inf f(x) (теорема 2.7). Рассмотрим два случая. 1. M =
x
= m = const Тогда f0(x) = 0 для любого x 2 [a; b]. 2. M > m В этом случае, хотя бы одно из значений M èëè m, достигается
во внутренней точке c сегмента. Следовательно, в этой точке имеется экстремум и f0(c) = 0:¤
Геометрический смысл теоремы состоит в том, что внутри сегмента имеется, хотя бы одна точка, в которой касательная параллельна оси абсцисс.
Теорема 4.4. (теорема Лагранжа) Если функция y = f(x)
непрерывна на отрезке [a; b] и дифференцируема на (a; b), òî

4.1. Основные теоремы дифференциального исчисления |
67 |
существует точка c 2 [a; b] такая, что справедлива формула
f(b) ¡ f(a) = f0(c)(b ¡ a): |
(4.1) |
Д о к а з а т е л ь с т в о. Возьмем на сегменте [a; b]
вспомогательную функцию F (x) = f(x) ¡ f(a) ¡ f(b) ¡ f(a)(x ¡
b ¡ a
¡ a): Эта функция непрерывна и дифференцируема. Кроме того
F (a) = F (b) = 0: Выполнены условия теоремы Ролля. Тогда су-
ществует точка |
c 2 (a; b) |
такая, что |
F 0(c) = 0: Вычислим |
||||||
производную F 0(x) = f0(x) |
¡ |
f(b) ¡ f(a) |
Подставив значение |
c, |
|||||
b ¡ a |
|||||||||
получим F 0(c) = f |
0(c) |
¡ |
f(b) ¡ f(a) |
= 0, откуда следует формула |
|||||
|
|
|
b |
¡ |
a |
|
|
||
f(b) ¡ f(a) = f0(c)(b ¡ a):¤ |
|
|
|
|
|
Геометрический смысл теоремы Лагранжа состоит в том, что на сегменте [a; b] найдется, хотя бы одна точка, в которой
касательная параллельна хорде, соединяющей точки f(a) è f(b).
На рис. 4.1 касательная в точке C параллельна хорде AB.
Формулу Лагранжа (4.1) еще называют формулой конечных приращений.
(теорема
f(x) è g(x)
непрерывны на сегменте [a; b],
дифференцируемы во всех внутренних точках этого сегмента и g(x) 6= 0 для любых
x 2 [a; b], то существует
точка c 2 (a; b) такая, что справедлива формула
|
|
f(b) ¡ f(a) |
= |
f0(c) |
: |
Ðèñ. 4.1. |
|
(4.2) |
||||||||
|
g(b) ¡ g(a) |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
g0(c) |
|
|
|
|
|||||||||
Д о к а з а т е л ь с т в о. Возьмем на сегменте [a; b] вспомога- |
||||||||||||||||
тельную функцию F (x) = f(x) |
|
f(a) |
|
|
f(b) ¡ f(a) |
(g(x) |
|
g(a)): |
||||||||
¡ |
¡ g(b) ¡ g(a) |
¡ |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Эта функция |
непрерывна |
и дифференцируема. |
Кроме |
òîãî, |
||||||||||||
F (a) = F (b) = 0: Выполнены условия теоремы Ролля. Тогда су- |
||||||||||||||||
ществует точка |
c 2 (a; b)такая, что |
|
F 0(c) = 0:Вычислим про- |
|||||||||||||
изводную F 0(x) = f0(x) |
|
f(b) ¡ f(a) |
g0 |
(x): Подставив значение |
||||||||||||
|
|
|
¡ g(b) |
¡ |
g(a) |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3* |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|

68 Лекция 4. Основные теоремы. Экстремумы фуекции
c, получим F 0(c) = f0(c) |
f(b) |
¡ f(a) |
g0 |
(c) = 0, откуда следует |
||
¡ g(b) |
||||||
формула (4.2).¤ |
¡ |
g(a) |
|
|||
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
4.1.1. Раскрытие неопределенностей (правило Лопита-
ля). Рассмотрим правило Лопиталя, которое являетсяh0универi h i- сальным способом раскрытия неопределенностей вида 0 , 11
Теорема 4.6. Пусть функции f(x) è g(x) дифференцируемы в окрестности некоторой точки c, за исключением, может
быть, самой точки c è |
|
lim f(x) = |
lim g(x) = 0: Кроме то- |
||||||||||||
|
|
|
|
|
x!0 |
|
|
|
x!0 |
|
|||||
ãî, â 0данной окрестности g0 |
(x) 6= 0: Тогда, если существует |
||||||||||||||
lim |
f (x) |
|
|
lim |
f(x) |
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
0 |
(x) |
, то существует |
g(x) и справедлива формула |
||||||||||||
0 |
x! |
0 |
|||||||||||||
x! |
g |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
lim |
f(x) |
= lim |
f0 |
(x) |
: |
(4.3) |
||||||
|
|
|
g(x) |
|
|
(x) |
|||||||||
|
|
|
x!0 |
|
|
x!0 g0 |
|
|
Д о к а з а т е л ь с т в о. Доопределим значения функций в точке x = c, f(c) = g(c) = 0. Тогда функции будут непрерывны
на сегменте [c; x] и дифференцируемы внутри этого сегмента.
Выполнены условия теоремы Коши, в соответствии с которой |
|||||||||||||||||||||||||||
имеем |
|
|
f(x) ¡ f(c) |
|
|
= |
f0(») |
» |
2 |
[c; x]: |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
g(x) ¡ g(c) |
|
|
|
g0(») , |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
0 |
(x) 6= 0, то существует |
|
f0(x) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
Òàê êàê g |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
g0(x) |
|
Принимая во внимание |
||||||||||||||||||||||||
доопределение значений функций f(c) = g(c) = 0, получим |
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
f(x) |
= |
|
f0(») |
» 2 [c; x]: |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
g0(») |
, |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Найдем |
пределы |
lim |
f(x) |
= lim |
f0 |
(») |
|
|
x |
! |
c, переменная |
||||||||||||||||
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
x!0 |
|
|
|
|
x!0 g0 |
(») . Ïðè |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
» ! c. Поэтому можно записать |
|
|
|
f0(x) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
lim |
f(x) |
= lim |
|
:¤ |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
g(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
x!0 |
|
|
x!0 g0(x) |
|
|
|
|
h |
1i |
||||||||||||||
Неопределенность |
0 |
|
|
|
сводится к неопределенности |
|
|||||||||||||||||||||
Формула (4.3) справедлива и для неопределенности типа |
1 |
. |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
[ ¢ 1] |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
h |
1 |
i |
èëè |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |

|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.2. Формула Тейлора |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
69 |
||||||||
h |
0 |
i |
|
|
|
|
|
|
: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
. Следует отметить, что число c может быть любым числом, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
в том числе |
§1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
¡ |
|
|
2¢ |
0 |
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
a) |
x 0 |
(tg x)2 |
= |
|
|
|
x 0 |
|
|
|
= |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
0 |
|
||||||||||||||||
|
|
Примеры |
4.1. |
|
|
|
lim |
|
sin x2 |
|
|
|
|
= lim |
|
|
sin x2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
= |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
´ |
|
= |
||||||||||||||||||||
|
|
lim |
2xcos x2 |
|
x |
(cos x2cos2x) = |
lim x³ |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! |
|
|
|
|
h i |
|
! |
(tg x) |
0 |
|
|
|
|||||||||
= x!0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
h |
|
i |
|
|||||||||
2tgx |
|
|
1 |
|
|
|
|
x!0 tgx |
|
|
|
|
|
|
|
x!0 tgx |
|
0 |
|
|||||||||||||||||
|
|
2 |
x´ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
³cos |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
= lim |
1 |
|
|
= 1: |
В данном случае два раза воспользовались |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
0 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x! |
³cos2x |
´ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
правилом Лопиталя, так как после первого применения этого |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
правила неопределенность не была раскрыта. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
логарифмируем это |
£ |
|
¤ |
|
|
|
|
ln y = sin x ln x |
|
|
|
|
|
è ïðî- |
||||||||||||||||||||||
|
|
á) |
|
lim xsin x = |
00 |
. Введем обозначение y = xsin x |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x!0 |
|
|
|
|
|
|
равенство |
|
|
|
|
|
|
|
|
. Решив это урав- |
|||||||||||||||
нение y = esin x ln x |
получим lim xsin x = lim esin x ln x |
Принимая |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x!0 |
|
x!0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
во внимание непрерывность экспоненциальной функции, получа- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
åì |
lim esin x ln x |
= lim e(sin x ln x). Вычисляем предел (sin x ln x): |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x!0 |
|
|
|
|
|
x!0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Имеем неопределенность [¡1 ¢ 0] : Преобразуем выражение под
знаком предела |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
³ |
1 |
´ |
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||||
|
|
0 |
|
1 |
|
|
|
|
¡1 |
|
|
|
|
sin2x |
|
1 |
|
|
||||||||||||
lim |
|
ln x |
|
= |
|
= lim |
|
|
|
x |
|
|
|
= |
lim |
lim |
|
= |
||||||||||||
x0! |
|
³ |
|
´ |
|
|
h |
|
1 i |
x! |
³ |
¡ |
cosx |
´ |
|
¡ x! x |
|
x! cosx |
|
|||||||||||
|
sinx |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
sin2x |
|
|
|
|
sin |
x |
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|||||||||||
= h00 |
i 1 |
¡ x!0 |
|
|
|
|
= 0: Â |
результате |
получаем |
x!0 |
|
|
|
= |
||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= |
lim |
|
|
|
|
|
lim x |
= e = :
4.2. Формула Тейлора
Теорема 4.7. (теорема Тейлора) Если функция f(x) имеет в окрестности некоторой точки a производные до n + 1-ого порядка включительно, тогда между точками a è x найдется точка » такая, что будет справедлива формула
f(x) = f(a) + |
f0(a) |
(x ¡ a) + |
f00(a) |
(x ¡ a)2 + ¢¢¢ + |
|||
1! |
|
2! |
|
||||
|
f(n)(a) |
|
|
|
(4.4) |
||
+ |
|
|
|
(x ¡ a)n + Rn+1(x), |
|||
|
n! |

70 Лекция 4. Основные теоремы. Экстремумы фуекции
ãäå R |
|
1(x) = |
x ¡ a |
|
p |
(x ¡ »)n+1 |
f(n+1)(») остаточный член |
n+ |
³x ¡ » |
´ |
|
||||
|
|
|
n!p |
p > 0 произвольное число.
Äо к а з а т е л ь с т в о. Возьмем полином '(x, a) =
=f(a) + f0(a)(x ¡ a) + f00(a)(x ¡ a)2 + ¢¢¢ + f(n)(a)(x ¡ a)n:
1! 2! n!
Тогда из (4.4) получим Rn+1(x) = f(x) ¡ '(x, a): Задача состоит в доказательстве того, что данная разность равна остаточному члену, приведенному в теореме. Зафиксируем значение x > a â
t 2 [a; x]:
Ã(t) = f(x) ¡ '(x, t) ¡ (x ¡ t)p G(x), G(x) = Rn+1(x):
(x ¡ a)p
Подставим значение полинома '(x)
Ã(t) = f(x) ¡ (f(t) + |
f0(t) |
(x ¡ t) + |
f00(t) |
(x ¡ t)2 + ¢¢¢ + |
|||
1! |
2! |
||||||
+ |
f(n)(t) |
(x ¡ t)n) ¡ (x ¡ t)p G(x): |
|||||
n! |
|
Эта функция непрерывна и дифференцируема. Проверим ее значение на концах сегмента [a; x]. Очевидно, что в точке
t = x, Ã(x) = 0: Подставим значение t = a, принимая во внима-
ние равенство G(x) = |
Rn+1(x) |
и формулу (4.4) Ã(a) = f(x) ¡ |
(x ¡ a)p |
¡ f(x) = 0. Функция Ã(t) удовлетворяет условиям теоремы Рол-
ля. Тогда, существует точка » 2 [a; x] такая, что Ã0(») = 0: Вычислим Ã0(t) =
= ¡ µf0(t) ¡ f |
01(!t) + f 1(!t)(x ¡ t) + f 2(!t) |
(x ¡ t)2 ¡ 2f 2(!t) |
(x ¡ t) + |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
00 |
|
|
|
|
000 |
|
|
|
00 |
|
|
+ ¢¢¢ + f |
n! |
(t)(x ¡ t)n |
¡ nf( n!(t) |
(x ¡ t)n¡1 |
¡ p (x ¡ t)p¡1 G(x)¶ = |
|||||||||||||
|
|
(n+1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
n) |
|
|
|
|
|
|
|
¡f(n+1)(t)(x ¡ t)n + p (x ¡ t)p¡1 G(x): n!
Подставив t = », получим ¡ |
f(n+1)(») |
(x ¡ »)n + p (x ¡ »)p¡ |
1 |
G(x), |
|||||
n! |
|
|
|
||||||
|
f(n+1) |
(») |
|
|
1. Принимая во |
||||
откуда имеем G(x) = |
|
|
|
|
(x ¡ »)n¡p+ |
|
|
||
|
n!p |
|
|
|
|

|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.2. Формула Тейлора |
|
|
|
|
71 |
||||
внимание |
равенство |
G(x) = |
Rn+1(x) |
, определим |
|
Rn+1(x) = |
||||||||||||||
|
p |
|||||||||||||||||||
|
³ |
|
|
¡ |
´ |
|
|
|
n+1 |
|
|
(x ¡ a) |
p, можно получить |
|||||||
|
|
|
|
(x ¡ ») |
|
|
|
|
|
|
||||||||||
= |
|
x ¡ a |
p |
|
f(n+1)(»): ¤ |
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
n!p |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
x |
» |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
Придавая различные значения величине |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
различные |
формы |
остаточного члена. Пусть p = n + 1. Тогда |
||||||||||||||||||
будем иметь |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
R |
|
|
1(x) = |
|
|
x ¡ a |
|
n+1 |
(x ¡ »)n+1 |
f(n+1)(») = |
f(n+1)(») |
(x |
¡ |
a)n+1 : |
||||||
|
|
|
|
|
|
(n + 1)! |
|
|||||||||||||
|
n+ |
|
|
|
³x ¡ » ´ |
|
n!(n + 1) |
|
|
Эта форма остаточного члена является формой Лагранжа.
Остаточный член в форме Пиано. Покажем, что при сделанных предположениях относительно функции f(x), Rn+1(x) =
Rn+1(x) = f(x) ¡ '(x, a) следуют равенства:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
00 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
Rn+1(a) = Rn+1(a) = Rn+1 |
(a) = ¢¢¢ = Rn+1(a) = 0: |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Найдем |
предел |
lim |
|
Rn+1(x) |
, применив |
|
n ðàç |
|
правило |
|
|
Ëîïè- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
x!a |
|
(x ¡ a) |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n |
¡ |
1) |
(x) |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
òàëÿ lim |
Rn+ |
= lim |
|
|
Rn+1(x) |
|
= |
¢¢¢ |
= |
|
|
lim |
Rn+1 |
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||
(x ¡ a)n |
|
|
|
|
|
|
|
|
a)n¡1 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x!a |
|
|
|
x!a n (x |
¡ |
|
|
|
|
x!a |
n!(x ¡ a) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
R(n) |
|
(x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
= lim |
|
|
n+1 |
|
|
|
= 0: |
Èç |
правила |
сравнения |
бесконечно |
|
малых |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
n! |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x!a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
следует равенство |
|
Rn+1(x) = o ((x ¡ a)n) :¤ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
Если в формуле (4.4) a = 0, то она называется формулой |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Маклорена |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
f(x) = f(0) + |
f0(0) |
x + |
f00(0) |
x2 + ¢¢¢ + |
|
f(n)(0) |
xn + Rn+1(x): |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1! |
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
n! |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4.5) |
||
Примеры 4.2. à) Пусть f(x) = ex Разложим функцию по |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
формуле |
Маклорена |
|
|
ñ |
остаточным |
|
членом |
â |
форме |
|
Пиано. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
f(0) = 1, f(n) |
(0) = 1 для любого значения n. Тогда, получим |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
x 3 |
|
|
|
|
xn |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
ex = 1 + x + |
|
|
|
+ |
|
|
|
+ ¢¢¢ + |
|
+ o(xn): |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2! |
|
3! |
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
á) f(x) = sin x, f(0) = 0, f(n)(x) = sin (x + n |
¼ |
), f(2m)(0) = |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= sinm¼ = 0, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
¼ |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
f( |
m¡ |
)(0) = sin ³m¼ ¡ |
|
´ = (¡1)m¡ |
|
: |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|