
- •1 Тақырып. Дін және дінтану.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 3.
- •3 Тақырып. Діннің негізгі формалары мен географиясы.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру. Ислам.
- •Римдік католиктік шіркеуі.
- •Иудаизм.
- •Буддизм.
- •Протестантизм.
- •Орыс православие шіркеуі.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 4.
- •4 Тақырып. Шумер–Аккад мемлекетіндегі дін.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 5.
- •5 Тақырып. Көне Египет діні.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 6.
- •6 Тақырып. Көне Грециядағы дін.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 7.
- •7 Тақырып. Көне Римдегі дін.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •2. Римдіктердің құдайлар пантеоны:
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •8 Тақырып. Брахман діні.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •2. Көне үнділердің құдайлар пантеоны:
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •9 Тақырып. Индуизм.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •10 Тақырып. Заратуштра діні.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •11 Тақырып. Тәңір діні.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •12 Тақырып. Көне Қытайдағы діндер.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •1. Конфуций ілімінің пайда болуы.
- •3. Дао дінінің пайда болуы.
- •III Сабақты қорытындылау.
- •13 Тақырып. Синтоизм.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 14.
- •14 Тақырып. Иудейлік діні. Иудейлік ілімнің негіздері мен ерекшеліктері.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •IV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 15.
- •15 Тақырып. Иудаизм тарихындағы Талмуд кезеңі. Иудейлердің дәстүрлері, салттары мен мейрамдары.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •16 Тақырып. Израильдегі және Қазақстандағы иудейлік.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •Дінтану
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •19 Тақырып. Ислам діні.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •Иман (сенім)шарттары (6), (7).
- •Таямумдағы фарз (4).
- •Әмір Мағруфтағы фарз (2).
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •20 Тақырып. Құран және ислам ілімі.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •21 Тақырып. Шариғат.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •Сүннет.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •23 Тақырып. Қазіргі таңдағы Қазақстандағы діни жағыдай.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •Қазақстан Республикасындағы діни ұйымдардың өсу динамикасы:
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •24 Тақырып. Қазақстан–конфессияаралық келісім аумағы. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. (қр-ң президенті н.Назарбаевтың әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің ііі съезінде сөйлеген сөзінен)
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •25 Тақырып. Қазақстан Республикасының дін туралы заңнамасы.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру. Діни сенім бостандығы және діни бірлестіктер туралы
- •1 Тарау. Жалпы ережелер
- •2 Тарау. Қазақстан республикасындағы дiни бiрлестiктер
- •3 Тарау. Дiни бiрлестiктер мен азаматтардың дiни сенiм бостандығына байланысты құқықтары
- •4 Тарау. Дiни бiрлестiктердiң мүлiк, еңбек және қаржы жөнiндегi құқылық қатынастары
- •5 Тарау. Дiни сенiм бостандығы және дiни бiрлестiктер туралы заңдардың сақталуын бақылау және оны бұзғандық үшiн жауапкершiлiк
- •III. Сабақты қорытындылау.
- •26 Тақырып. Дәстүрлі емес діни культтар. Экстремистік және лаңкестік ұйымдар.
- •I. Ұйымдастыру кезеңі.
- •II. Жаңа материалды түсіндіру.
- •Қазақстан Республикасы аумағында кызметіне тыйым
- •III. Сабақты қорытындылау
2. Көне үнділердің құдайлар пантеоны:
Құдайлардың аты |
Қызметі |
Деус-Питар |
Аспан құдайы. |
Притхиви |
Жер құдайы. |
Митра |
Адамдардың достығы мен бірлігінің кепілі, оларды ауру-сырқаудан сақтаушы, күннің шығыуы мен батуын қадағалаушы, аспан мен жерді ұстап тұрушы–ең жоғарғы құдай. |
Индра |
Жауынгер-құдай, перілермен соғысып, оларды жеңуші құдайы, жауынгерлерге батылдық пен қуат беруші. |
Рудра |
Маруттарды (ағайынды жел мен жауын құдайлары) тудырушы, ашу мен ыза құдайы, солтүстікті мекендеген, адамзатқа түрлі аурулар жіберіп отырған, сонымен бірге қандай науқастан болмасын айықтырушы керемет емші. |
Агни |
Құдіретті оттың символы, дін уағыздаушы құдай, адамдар мен құдайлар арасындағы байланыстырушы. Ерекшелігі–оның үштік табиғаты: үш басы, үш тілі, үш нұры бар және үш жерді мекен етеді. |
Сома |
Өзі де құдай дағуасында бола отырып, мәңгілік ғұмыр, қуат, бақыт пен қуаныш беретін «сома» құдіретті шырынының символы. |
3. Брахман діні б.з.д. X-VII ғ.ғ. дін түрінде қалыптасқан. Оған көне үнділер қоғамының Харапп өркениеті кезінен (б.з.д. ІІ мыңж.) төрт түрлі каста мен варналарға (адамдардың тобына) жіктелуі негіз болды. Олар: брахмандар– дін басшылары кастасы; кшатрий–әскери ақсүйектер кастасы; вайшья–диқандар, майдагерлер мен бақалшылар варнасы; шудра–қоғамдық меншіктен аластатылған, өзінен ілгерілерге қызмет етуші ең төменгі варна.
Брахманизмнің бас құдайлары–жаратушы-құдай Вишвакарман және самұрық-құдай Праджапати. Вишвакарман–барлығының жаратушысы, ең бірінші пайда болған құдай, аспан мен жерді жаратушы, өзі бастапқы судан пайда болып, баршаға болмыс сипатын берген.
Брахмадан жан иелері туады, туған соң өмір сүреді, соңында өліп, соған қайта оралады (исламмен ұқсастығы – автор Б.Х. Тажибаев). Ол–тіршілік, ақыл, білім, қуаныш. Брахма туралы ойлауға ақыл дәрменсіз, ақылдың өзі сол Брахма арқылы ойлай алады. Брахма баршаның әміршісі, уақыт дөңгелегі соның табаны астында айналады. Ол әлемдегі барлық өзгерістің себебі. Барлық көп атаулының бәрі осы бір ғана Брахмаға сиынып тұр. Брахма бір уақытта барлық заттардың ішінде де, олардан тыста бола алады. Ол жалғыз, ол–бәрін басқарып тұрушы. Осы әлем бастапқыда су түрінде болды. Бардың бәрін жаратқан осы су. Ол–Брахма. Брахма қасиеті жоқ нәрсенің ақылмен немесе ғылым жолымен танылуы мүмкін емес. Бұл қабылдауға деген айрықша қабілетке ие болғанда ғана мүмкін нәрсе. Бұл қабілет–йога білімі. Ақиқатты танудың ең жоғарғы түрі, яғни рухани абсолютті тану–болмысты толығымен және тұтастай қабылдау деген сөз. Ол тек мистикалық сезім (интуиция) арқылы ғана келеді. Ал соңғысы негізінен йога жаттығулары арқылы қалыптасатын нәрсе. Тек ең жоғары білім әлем билігін қолға ұстата алады. Осы дүниеде әділдік жолымен жүрген адал және шын білім қазынасын жинаған адамдар ғана мәңгілікке жетеді, қайта туып, тіршілікке қайтып оралмайды.
III. Сабақты қорытындылау.
1. «Веданың» діни ғұрыптарының мәні неде?
2. Брахманизмнің ерекшелігі қандай?
3. «Атман», «сансара», «карма» ұғымдарына түсінік беріңдер.
ІV. Жеке оқушыларға озық тапсырма беру § 9.
V. Үйге тапсырма. § 8, инсерт әдісімен талдау.