1.4.3 Файлдарға енуді авторизациялау
Файлдық жүйе әр түрлі қолданушыларға қатысты жалпы файлдарды сақтаушы болатындықтан, файлдарды басқару жүйесі файлдарға ену авторизациясын қамтамасыз ету керек. Берілген есептеу жүйесінде тәркелген әр қолданушыға қатынасы бойынша жақындаудың жалпы түрі берілген қолданушыға рұқсат етілген немесе тыйым салынған (қорғанудың мандатты тәсілі-әр қолданушының файлмен жұмыс істеуі үшін жеке мандаты болады немесе болмайды) әр файлдың әрекетін көрсетеді. Қорғанудың мандатты тәсілі және бұл ақпаратты қатынасты тексеру үшін қолданумен байланысты артық ақпаратты сақтау өқажеттілігімеқосымша шығындарға алып келеді.
Сондықтан, көп жағдайда файлдарды басқарудың заманауи UNIX ОЖ (дискреттік жақындау) өңделген файлдарды қорғау қолданылады. Бұл жерде әрбір тіркелген қолданушыға бүтін санды идентификаторлардың жұбы сәйкес келеді: жеке қолданушы және оның жеке идентификаторына қатысты топ идентификаторы. Берілген қолданушының атынан іске қосылған және файлдық жүйенің жүйелік шақыртуларына қатынасуға мүмкіндік беретін әр үдеріс сол идентификаторлармен қамтамасыз етіледі. Сәйкесінше, әрбір файлда сол файлды құрған қолданушының толық идентификаторы сақталады, және де файлмен қандай әрекеттер жасауға болатыны, сол топтыңбасқа қолданушылары қандай файлға ене алатыны және басқа топ қолданушылары файлмен не істей алатыны ескеріледі. Әрбір файл үшін үш әрекеттің орындалу мкіндігі бақыланады:моқу, жазу және орындау. Сақталатын ақпарат өте ыңғайлы (идентификаторларды көрсетуге арналған екі цифр және мүмкін болатын әрекеттерді сипаттау үшін 9 биттан тұратын шкала), тексеру барысында біраз әрекеттер саны қажет етіледі және бұл бақылау тәсілі көп жағдайда қанағаттанарлық.
1.4.4 Көпқолданушылық қатынасты синхрондау
Біздің тоқталатынымыз, соңғысы, яғни файлдармен байланыс – бұл файлдарды көпқолданушылық ортада қолдану тәсілі. Егер операциялық жүйе көпқолданушылық режимді қолдаса, онда екі немесе одан да көп қолдушылар бір уақытта бір файлмен жұмыс істеуге тырысса оқиға пайда болуы мүмкін. Егер барлық осы қолданушылар тек қана файлды оқи алса, қорқынышты ештеңе болмайды. Бірақ, егер осф файлдардың біреуі өзгерсе, бұл топтың нақты жұмысы үшін екі жақтық синхрондау талап етіледі.
Әдетте файлдық жүйелерде келесі қадам қолданылған. Файлды ашу операциясында (файлмен жұмыс істеу операцияның сеансы басталатын бірінші және міндетті операция) басқа параметрлерден тыс жұмыс режимі (оқу немесе өзгерту) көрсетілген. Егер кейбір А үдерісінің кейбір атауынан бұл операцияның орындалу моментінде файл басқа В үдерісімен ашылған болса, ондағы бар ашу файлы қалаулы режимге сай келмесе (тек қана оқу режимі сәйкес келеді), онда жүйенің ерекшелігіне немесе А үдерісінің ерекшелігіне байланысты қажет режимде файлды ашпау мүмкіндігі хабарланады, немесе А үдерісі В үдерісі файлды жабу операциясын орындамағанға дейін блокталып тұрады.
1.4.5 Файлдарды разумно қолдану аймағы
Тарихқа қысқаша көз жүгірткеннен кейін және файлдық жүйелерің заманауи жағдайындағы мүмкін болатын қолдану аймағын қарастырайық. Ең алдымен файлдар мәтіндік деректерді сақтау үшін қолданылады: құжаттар, бағдарлама мәтіндері және т.б. Мұндай файлдар әдетте түрлі мәтіндік редакторлардың көмегімен құрылады және модификацияланады. Бұл редакторлар UNIX әлеміндегі ed сияқты немесе Norton Commander редактрлеу утилиті, FAR Manager және Windows-тың басқа да интерактивті орталары сияқты қарапайым болуы мүмкін. Олар күрделі және көпқызметті, синтаксисті бағытталған мысалы, GNU Emacs сияқты болуы мүмкін. Бірақ мәтіндік файлдардың құрылымы өте қарапайым (файлдық жүйе көзқарасынан қарағанда): бұл мәтін жолдарынан тұратын жазбалар тізбегі немесе арнайы символдары кездесетін байттар тізбегі (мысалы, жол соңының символы). Әрине, мәтіндік файлдың логикалық құрылымының күрделілігі мәтіндік редактормен анықталады, бірақ қандай да жағдайда ол файлдық жүйеге көрінбейді.
Бағдарлама мәтіндерінен тұратын файлдар компилятордың кіріс файлдары (программа мәтінін дұрыс қабылдау үшін, компилятор мәтіндік файлдың логикалық құрылымын түсіну керек) ретінде қолданылады, олар өз кезегінде объектілі модульдерден тұратын файлдарды қалыптастырады. Файлдық жүйе тұрғысынан қарағанда объектілі файлдар қарапайым құрылымды болады – жазбалар немесе байттар тізбегі. Бағдарламалау жүйесі мұндай құрылымға осы жүйе құрылымының объектілі құрылымынаың жүйесі үшін күрделі және арнайы құрылымды орнатады. Файлдық жүйедегі объектілі модульдің логикалық құрылымы белгісіз екенін ескерейік, бұл құрылым бағдарламалаудың құрылымдық жүйесін ұстанады.
Сәйкесінше байланыс редакторларымен қалыптастыратын (байланыс редакторы объектілі модуль файлының логикалық құрылымын түсіну керек) файлдармен және орындалатын бағдарламалардың бейнелерімен жұмыс жасау керек. Мұндай файлдардың логикалық құрылымы тек қана байланыс редакторына және жүктеушіге – операциялық жүйенің бағдарламасына белгілі болып қалады. Бағдарламаны құру кезіндегі лық компоненттің өзара әректтесудің жалпы сұлбасы 1.6 суретте көрсетілді. Бағдарламаны өңдеу үдерісінде файлдарды қолданутәсілін қысқаша белгілеп қойдық, бірақ оқиға басқа жағдайлар да сәйкес деп айтуға болады: мысалы, графиктік, аудио- және видео ақпараттары бар файлдарды қолдану кезінде.
Бір сөзбен айтқанда, жүйелер әдетте әлсіз құрылымданған ақпаратты қамтамасыз етеді, кейінгі құрылымдануды қолданбалы бағдарламаларға қалдырады.
Сурет 1.6 Файлдың логикалық құрылымын түсінуі бойынша бағдарламалық компоненттер арасындаға байланыс
Жоғарыда айтылған оқиғаларда файлдарды қолдану өте жақсы, себебі қарапайым, стандартты және фйлдық жүйенің өте арзан түрлеріне сүйене отырып кез-келген жаңа қолданбалы бағдарламаны өңдеу кезінде берілген қолданбалы аймақтың спецификасына сәйкес келетін сақтау құрылымдарын өңдеуге болады.