- •1. Деректер қорын басқару жүйесінің архитектурасы 2
- •Тұрақты сақтау ортасы бойынша классификациясы
- •Құрамы бойынша классификациясы
- •Тарату деңгейі бойынша классификациясы Орталықтандырылған немесе бір компьютерде толық қолдау көрсетілетін нақты дқ (англ.Centralized database):
- •Дқ басқа түрлері
- •1.2 Ақпараттық қатынастар және деректердің өзара байланысы
- •1.3 Ақпаратты сақтау және сыртқы жадының құрылғысы
- •1.3.1. Деректер
- •1.3.2 Ақпарат
- •1.3.3 Сыртқы жады құрылғылары
- •1.3.4 Технология дәуірі және деректерді сақтаудың архитектурасы
- •1.4 Файл және файлдық жүйелер.
- •1.4.1. Файл құрылымы
- •1.4.2 Файлдық жүйелердің логикалық құрылымы және файлдардың атауы
- •1.4.3 Файлдарға енуді авторизациялау
- •1.4.4 Көпқолданушылық қатынасты синхрондау
- •1.4.5 Файлдарды разумно қолдану аймағы
- •1.5. Ақпараттық жүйелердің қажеттілігі
- •1.6 Үлкен эем-гі деректер қоры (Орталықтанған архитектура)
- •1.7. Дербес компьютерлер дәуірі. Желілік және файлдық сервер технолгиясы ("файл-сервер" архитектурасы)
- •Дәріс 2. Деректер қорын басқару жүйесінің негізгі түсінігі
- •2.1. Файлдық жүйелердің кемшіліктері
- •2.2 Деректер қоры және деректер қорының басқару жүйесі
- •2.3 Sql сұраныс тілі
- •2.4 Реляционды sql-бағытталған дқбж ішкі ұйымдастыру принципі
- •System r жалпы ұйымдастырылуы мен мақсаты, негізгі түсініктер
- •Дәріс 3. Дқбж архитектурасі
- •3.1 Дқбж архитектурасі.
- •3.2 Sql-бағытталған дқбж сіртқі сақтанішқа деректерлерді ұімдастру жалпі принциптер.
- •3.3 Деректер қорда сұраныстарді өңдеу.
- •4.2 Деректер қорын жобалаудың негізгі сатылары Сур. 4.3. Жобалаудың жалпы сұлбасы
- •4.3 Пәндік аймақтың сипаты. Мысал.
- •Дәріс 5. Деректердің семантикалық моделі
- •5.1 Деректерді модельдеудің негізгі жақындаулары. Чена моделі: «негіз-байланыс»
- •Питер Чен нотациялары
- •Басқа да нотациялар
- •Er-модельдерді құратын құралдар
- •5.2 Er-диаграмма түрінде пәндік аймақтың концептуалды моделін құру
- •Дәріс 6. Деректерді концептуалды жобалаудың негізгі түсініктері
- •6.1 Атрибуттар, мұрагерлік, қатынастар, қатынастар.
- •6.2 Негіздер классификациясы.
- •Дәріс 7. Концептуалды деректер жобалау мысалы
- •7.1 Құрылудың негізгі сатылары
- •7.2. Жергілікті көрсетілімдерді модельдеу
- •7.3 Жергілікті мдельдерді біріктіру
- •7.4. Концептуалды деректер моделінің құрылу мысалы
- •3. Деректер моделі Дәріс 8. Деректер қорының теориялық модельдері
- •8.1 Деректер моделінің классификациясы. Деректер қорын ұйымдастыру үшін жақындаулар.
- •8.2 Деректердің желілік моделі
- •8.3 Деректердің иерархиялық моделі
- •8.4 Деректердің көпөлшемді моделі
- •8.5 Концептуалды модельдің автоматтандырылған жобалау жүйесі
- •8.6 Деректер типі
- •8.7. Деректердегі негізгі операциялар
- •8.8 . Деректер моделін таңдау
- •Дәріс 9. Деректердің реляциялық моделі
- •9.1 Реляционды деректер қорының базалық түініктері
- •9.2 Қалыптасқан қатынас сипаты және қатынас сұлбасы
- •9.3 Дқбж негізгі терезесі және деректер қорымен жұмыс жасау үшін басқару элементтері
- •Дәріс 10 Деректер қорының біртұтастығы
- •10.1. Біртұтастық шектеулері
- •10.2. Реляционды модельдің бүртұтастық бөлігі. Қазіргі дқбж деректер біртұтастығының жүзеге асу шарттары.
- •Дәріс 11. Деректер қорына қатынау технологиялары.
- •11.1 Деректер қорына қатынау технологияларына шолу.
- •11.2 Odbc технологиясы (Open Database Connectivity).
- •11. 3 Ole db - Object Linking and Embedding Database технологиясы. Ole db негіздері.
- •ToleContainer объектісі.
- •Ole қосымша мысалы.
- •Деректер қорында ole объектіні сақтау.
- •11.4 Ado - ActiveX Data Objects технологиясы.
- •4. Нормализация әдіспен деректер қорын жобалау Дәріс 12. Деректер қорының нормализациясы
- •12.1 Минималды функционалды тәуелділіктер және екінші нормаль форма
- •12.1 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының
- •12.2 Сурет. Қызметшілер_жобалар_тапсырмалар қатынасының мүмкін болатын айнымалы мәні
- •12.2 Минимал емес функционалды тәуелділіктердің болуынан пайда болатын жаңару аномалиясы
- •12.3 Мүмкін болатын декомпозиция
- •12.3 Сурет. Қызм және қызм_жоба_тапс қатынастарының айнымалыларындағы
- •12.4 Сурет. Айнылы қатынас мәндері Дәріс 13. Қалыпты формалар
- •13.1Транзитивті емес функционалды тәуелділіктер және үшінші қалыпты форма
- •13.2 Мүмкін болатын жабу кілттері және Бойс-Коддқалыпты формасы
- •Дәріс 14. Нормализацияны қолдану арқылы реляционды деректер қорын жобалау
- •14.1 Көпмәнді тәуелділіктер және төртінші қалыпты форма
- •14.2 Жобалау/бірігу тәуелділіктері және бесінші қалыпты форма
- •5.Таратылған деректерді өңдеу Дәріс 15. Таратылған ақпараттық жүйелер және деректер қоры
- •15.1 Таратылған дерктер қоры
5.1 Деректерді модельдеудің негізгі жақындаулары. Чена моделі: «негіз-байланыс»
Деректердің ER-моделі
«негіз-байланыс» моделі (ER-модель) (ағыл. entity-relationship model, ERM) — пәндік аймақтың концептуалды сұлбасын сипаттауға мүмкіндік беретін деректер моделі. ER-модель деректер қорының жоғарғы деңгейін (концептуалды) жобалағанда қолданылады. Оның көмегімен кілттік негізді оқшаулап және осы негіз арасында орналаса алатын байланыстарды белгілеуге болады.
Деректер қорын жобалау кезінде ER-моделі таңдалған деректер моделінің негізінде (реляционды, объектілі, желілік немесе т.б.) деректер қорының нақты сұлбаға түрлендіріледі.
ER-моделі формальды конструкция болып табылады, ол өздігінен оның визуализациясында графиктік құрылғыларды жазбайды. Стандартты графиктік нотация ретінде ER-моделін визуализациялауға болатын «негіз-байланыс» диаграммасы ұсынылды (ER-диаграмма) (ағыл. entity-relationship diagram, ERD).
|
Аталуы |
Платформасы |
Лицензиясы * |
|
ARIS |
|
Проприетарная |
|
Avolution (англ.) |
|
Проприетарная (EULA) |
|
dbForge Studio for MySQL (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная / бесплатное ПО (для некоммерческого использования) |
|
Devgems Data Modeler (англ.) |
Microsoft Windows: 2000, XP, Vista |
Проприетарная |
|
DeZign for Databases (англ.) |
Microsoft Windows: NT, 2000, XP, Vista, Windows 7 [software 1] |
Проприетарная |
|
Dia |
Кроссплатформенное ПО |
Свободная (GNU GPL)[software 2] |
|
ER/Studio (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
ERwin |
Microsoft Windows: 2000, XP, Server 2003[software 3] |
Проприетарная |
|
Fujaba |
Кроссплатформенное ПО (на основе Java) |
Свободная (GNU LGPL) |
|
Innovator (нем.) |
Microsoft Windows 2000, SuSE Linux 10.3,Solaris 8, Red Hat (по запросу) |
Проприетарная |
|
MEGA International |
Microsoft Windows, Web Platform [software 4] |
Проприетарная |
|
Microsoft Visio |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
MySQL Workbench |
Кроссплатформенное ПО |
Свободная (GNU GPL) / проприетарная (EULA) |
|
OmniGraffle (англ.) |
Mac OS X v10.5+ [software 5] |
Проприетарная |
|
Oracle Designer (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
PowerDesigner (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
Rational Rose (англ.) |
Кроссплатформенное ПО |
Проприетарная |
|
RISE Editor (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная / бесплатное ПО [software 6] |
|
SiSy (нем.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
Sparx Enterprise Architect (англ.) |
Microsoft Windows, Linux, Mac OS X (с использованием CrossOver) |
Проприетарная[software 7] |
|
SQL Maestro |
|
Проприетарная |
|
SQLyog |
Microsoft Windows: 4.10+, NT |
Бесплатное ПО / проприетарная (EULA) [software 8] |
|
StarUML (англ.) |
Microsoft Windows |
Свободная (модифицированный вариант GNU GPL) |
|
System Architect (англ.) |
Microsoft Windows |
Проприетарная |
|
Toad Data Modeler (англ.) |
|
Проприетарная |
|
Visual Paradigm (англ.) |
Кроссплатформенное ПО |
Проприетарная / бесплатное ПО (для некоммерческого использования) [software 9] |
Құрылу тарихы
«Негіз-байланыс» моделін Луизиана штатының университетінде компьютерлік ғылымдар профессоры Питер Пин-Шен Чен1976жылы ұсынған (англ.Peter Pin-Shen Chen). [1]