Көтеріп - тасымалдайтын техникалардың даму болашагы.
Ктм əдістемелерін зерттеу негіздері.
Көлік өнеркəсіп өндірісіндегі дамыған техника мен құрылысы ТТМ (ПТМ) жүккөтергіштігін, жұмылдыруын (мобильности), жылдамдығын көтеруге себепші болады. Машиналар паркі үздіксіз сан жағынан да, сапа жағынан да өсіп жатыр. Жаңа машиналарды шығару бірнеше кезеңдерден өтеді, оның негізгісі-дамыған өндіріс технологиясында машинаға қойылатын талаптарды зерттеу, олардың ұқсас жақсы жағы мен кемшіліктерін анықтау, қазіргі машиналар жұмыстарын толық зерттеу-машиналардың үдемелі дамуын қамтамасыз етуші мүмкіндік болып саналады.
Жобалау жұмыстарын жасау барысында машинаның жалпы есептерін орындайды жəне оның негізгі кинематикалық, күштік, габаритті (ауқымды) беріктік параметрлерін анықтайды. Осы негізгі кезеңдердің материалдарының негізінде техникалық ұсыныстар жасалынады (машиналардың нұсқалық жобалары). Бұлар өндіріс технологиясының талаптарын жəне машиналарды пайдалану шарттарын қанағаттандыруы қажет, сол себепті машина жасау технологиялары қазіргі деңгейге сай жоғары технико- экономикалық тиімділікке ие болу керек.
Жобалау жұмысы машиналардың техникалық жобалауын жасаудағы базасы болғандықтан, ондағы машинаның барлық тораптарының конструкцияларының конструкциялардың динамикалық есептерін шығарады жəне машинаның негізгі элементтерінің берік параметрлерін белгілейді.
Содан кейін шығарушы-зауытында жұмыс сызбалалары жасалынады. Сызбалардың жəне басқа да техникалық құжаттардың орындалуы барлық сатыда машиналарды конструкциялау жəне жобалау тек ЕЕКД нормаларына – (ГОСТ 2001-70) конструкциялық құжатының бірдей жүйелеріне сəйкестендіріліп жүргізілуі тиіс. Жасылынған машина алдымен жүргізіліп жаттықтырудан өткізілуі тиіс, өйткені күштік сынауы мен алынған нəтижесі қанағаттандырылған жағдайда тəжирибелі пайдалануға берілуі мүмкін.
Ктм жобалау жəне есептеу барысында есм қолдану.
КТМ жұмыстарын есептеу жəне қолдану барысында есептегіш техникаларынан бірінші кезекте ЭЕМ қолдану ең жақсы нəтиже беруі мүмкін. Көптеген біртиптік есептер шығару барысында ЭЕМ қолдану тиімді, қажетті көп уақыт шығынын баяулату жəне жасау үшін бағдарламаны ұзақтыққа жəне бірнеше рет қолдануға болады. Крандық механизмдер мен басқа да механизмдерге берілген қолайлы критериялары бойынша ең қолайлы есептерін іздеу барысында, жүккөтергіш кранның əр түрлі ұзындық жебелерін есептеу барысында, тасымалдаушы машиналар жəне т.б жетек (көтеру) түрін таңдау барысында қолайлы ЭЕМ қолдану керек. Есептегіш машинаға есептердің жауабын дайындауда есептерді бір қисынға келтіріп, бұл есептің (алгоритм) жауаптарының бастапқы мəліметтерін анықтап жəне принциптік үлгісін (кестесін) құрастыру. Мысалы (12.1– суретте) көрсетілген ленталардың алгоритм есептерін, блок-кестесін қарастырамыз. Бағдарлама екі тармақша есебінен тұрады: біріншісі-резеңке маталы лентаның есебі үшін (2-8 блок) жəне екіншісі-резеңке тросты лентаның есебі үшін (9-14 блок). Бағдарламаның тармақтануы лентаның түрлерін тексергеннен кейін пайда болады. (1 блок) Негізгі ақпараттарда лента түрлері берілуі мүмкін.
Алгоритм тармақшасының есептері резеңке маталы лентаның беріктігіне төмендегідей құрылған. 2-блокта (12.1 - сурет)қажетті төсем (төсеу) саны жоғарғы керумен есептелінеді.
iД Smax K3 /(B p ),
Мұндағы: КЗ –лентаның беріктік қор (запас) коэффициенті; р - төсемнің жарылу кедергілері (ЭЕМ сақталған кестесі бойынша таңдайды).
Кестеде əр лента түрлері үшін ЭЕМ сақтау есіне енгізілген төмен жəне жоғары
төсем сандары бар. Егер көрсетілген формулалар бойынша есептелген төсем санынан кем жіберілсе, (3 блокта тексеру), онда ең аз жіберілуі (4 блокта) қабылданады, ал егер жоғары жіберілу (5 блокта тексеру) болса, онда беріктеу маталы лента типажда болмаса, барлық лента тексеріледі (7 блокта тексеру) жəне негізгі ақпаратқа лента түрлері берілмеген, онда берік резеңке тросты лента ең аз қабылдайды жəне (9-блокқа) ауысу іске ауысады.
12.1 -сурет. Конвейерлік тартпаларының алгоритм есептерінің кестесі.
Тармақша есебі резеңке тросты лентаның конструкциялы параметрлерін анықтау үшін үйлесе құрылған. 7-і блокта ленталардың қажетті шегінде жарылуы (ажырауы) анықталады.
Smax K3
р B
р алынған шамасы (мөлшері) жарылуды қабылдаған тип ленталарының беріктік
шегімен салыстырылады (ЭЕМ кестесінде 10-блок) болуы бойынша анықталады). Егер бірінші шама екіншісінен арттырса, онда тым берік лента (11 блок) алынады, ал егер ондай болмаса (12 блокта тексеру), онда бағдарлама (13- блок) тоқтауға шығады. Соңында не бағдарламаның орындалу үрдісінде есептелген ақпарат қорытындылары басылуға шығарылады. Есептерді автоматтандыру деңгейі əр түрлі болуы мүмкін, ол қойылатын есептерге байланысты, жетілдірілген алгоритмнің қиындығына байланысты, ЭЕМ берілген қолданбалы мүмкіншіліктеріне байланысты, оны математикамен қамтамасыз етілуімен байланысты, еске сақтау шамасына, сыртқы қондырғылар жиынтығы жəне т.б. байланысты (тəуелді) болады. Демек, ЭЕМ мақсатқа сəйкес жəне тиімді қолдану-қойылған есептердің шешіміне сауатты жəне ыңғайлы жол табуды талап етеді. Қамтамасыз ететін үлкен класты есептің шешімдері мен ескерілетін көптеген əр түрлі факторлардан өте қиын алгоритмдерді жасауға (дайындауға) болады. Есептің бір варианттарынан басқасына автоматты ауысу (көшу) критериясы қиын шешімді не істемек. Бұл жағдайда (бағдарламаны жеңілдету мақсатында) «адам-ЭЕМ» диалогының негізгі бойынша құрылған алгоритмдерін жасауды керек етеді. Есептеуіш машина барлық есептерді орындайды, ал сол немесе бағдарлама тармақшаларына шешімнің көшірілуін (ауысуын) қабылдау жұмысы есепші арқылы іске асады; ЭЕМ шешімдерді қабылдау шарасы бойынша жүйелікпен келесі блоктарды шығарады. Автоматтандырылған жобалау жүйесін қолданудың үлкен маңызы зор (САПР)-математикалық өңдеу, осының негізінде дисплейді қолдана отырып жəне жобалаушы объектінің параметрлерін өзгерте отырып, ең жақсы шешімін алуға болады.