- •Қазақстан Республикасы Білім жəне Ғылым министрлігі м. Тынышбаев атындағы Қазақ көлік жəне коммуникациялар академиясы
- •Көтеріп – тасымалдайтын машиналар
- •1 Алматы-2010
- •Қ13 Қабашев р.А.
- •Көтеріп-тасымалдайтын машиналар туралы жалпы мəліметтер
- •Көтеріп-тасымалдайтын машиналардың дамуына шолу.
- •Көтеріп-тасымалдайтын машиналарды топтастыру
- •Қауіпсіздік техникасының сұрақтары
- •Жүккөтергіш машиналардың құрылмалары жəне сипаттамаларына шолу жасау
- •Жүккөтергіш машиналардан құрылмалы ерекшеліктері мен техникалық параметрлері (көрсеткіштері)
- •Жүккөтергіш машиналардың жұмыс тəртіптері.
- •Есептелген жүктеме
- •Жүккөтергіш машиналардың негізгі элементтері
- •Иілмелі көтергіш жəне тартым элементтері
- •Арқандар
- •Шынжырлар.
- •Блоктар, жұлдызшалар, барабандар.
- •Блоктар мен жұлдызшалар.
- •Барабандар
- •Полиспасттар
- •Жүк қармаушы қондырғылары.
- •Жүк қармаушы қондырғылардың міндеті мен топтастырылуы.
- •Жүк ілгіштері, аспалары жəне ілгектері (тұзақтар).
- •Арнайы жүк қармаушы қондырғылар.
- •Тістеуікті қармауыштар.
- •Эксцентрлік қармауыштар.
- •Электрлі магниттер.
- •Вакуумдық қармаулар
- •Сусымалы жүктерге арналған жүкқармаушы тетіктер
- •Жүккөтергіш машиналардың тежегіш жабдықтары
- •Тежегіш қондырғылар жөніндегі жалпы мəліметтер
- •Тежегіш қондырғыларды топтастыру
- •Тоқтаулары (өшірілуі)
- •Тежегіштер
- •Тежегіш есептерінің жалпы принциптері.
- •Колодалы (қалыпты) тежегіштер.
- •Тартпалы (ленталы) тежегіштер.
- •Конусты, дискілі жəне орталықтан тепкіш тежегіштер.
- •Қауіпсіз жұмыстарға арналған құралдар (аспаптар).
- •Ажыратқыш (бөліп тастаушы) қондырғылар.
- •5.5.2 Жүккөтергіш шектегіштер.
- •Жүк көтергіш машиналардың жетегі. Жүк көтеру механизмі
- •Кранды электр қозғалтқыштары.
- •Электрқозғалтқышты таңдау
- •Қол жетегі
- •Жүк көтеру механизмдері.
- •6.4.1. Көтеру механизмнің құрылымы.
- •Көтеру механизмінің жұмыс процессі
- •Көтеру механизмінің есептеу əдісі.
- •Қозғалту механиздері. Ұшып шығуды өзгерту механизмдері
- •Жалпы түсініктеме
- •Жетекші доңғалақтарымен қозғалту механизмдерінің құрылмалары
- •Қозғалту кедергілерінің анықтамасы
- •Қозғалту механизмінің есептеу тəсілі.
- •Қозғалтудың арқан немесе шынжырмен тарту механизмдері.
- •Ұшып шығуды (ұзартуды) өзгерту механизмдері
- •Бұру мехнизмдері жылжымалы крандардың (тұрақтылығы) орнықтылығы.
- •Бұрылыс механизмдері туралы жалпы мəліметтер.
- •Кранның тірегіне əсер етуші күштер.
- •Кран тіректеріндегі қарсыласу моментін анықтау.
- •Бұру механизмдерін тоқтату мен іске қосу.
- •Крандардың тұрақтылығы (орнықтылығы).
- •Тасымалдаушы машиналардың негізгі түрлері жəне олардың параметрлері.
- •Тасымалдаушы машиналардың жұмыстары мен қондырғыларының ерекшеліктері.
- •Иілмелі тартым элементті конвейерлер
- •Конвейерлердің иілмесіз тартым элементтері.
- •Гидравликалық жəне пневматиклық көліктің қондырғылары
- •Қосалқы жабдықтар.
- •- Сектор; 3 – рейкалы механизм; 4 – қаңылтырлы жапқыш (жақтар); 5 – тісті секторлар; 6 - саусақ; 7 - шынжыр; 8 – шебе
- •Иілмелі тартым конвейерлердің негізгі тораптары.
- •Топтастырылуы жəне міндеті.
- •Тартым элементтері.
- •Конвейерлік ленталар (тартым)
- •Шынжырлар.
- •Барабандар, жұлдызшалар.
- •Тіректі жəне ұстап тұрушы қондырғылар.
- •Қозғалтқыш қондырғылары
- •Керу қондырғылары.
- •Тиейтін жəне түсіретін жүк қондырғылары.
- •Конвейердің негізгі есептері.
- •Үздіксіз өсу көлігіндегі машинаның жұмыс өнімділігі.
- •Жетектің (көтерменің) қуаты.
- •Элементтердің тартқыш қозғалыс кедергілердің анықтамасы.
- •Конвейер тарту күшінің анықтамалары.
- •Көтеріп - тасымалдайтын техникалардың даму болашагы.
- •Ктм əдістемелерін зерттеу негіздері.
- •Ктм жобалау жəне есептеу барысында есм қолдану.
- •12.3.Ктм (птм) жетілдіру бағыты мен болашағы.
- •Манипуляциялық (əрекеттік) жəне роботты техникалық көтеріп-жүк тасымалдайтын машиналар қондырғылары.
- •Əдебиет
- •Мазмұны
- •3.Жүккөтергіш машиналарының негізгі элементттері ...............……………. 16
- •Жүккөтергіш машиналардың жетегі. Жүк көтеру механизмі 46
- •Қозғалту механизмдері ұшып шығуды өзгерту механизмдері 57
- •Бұру механизмдері жылжымалы крандардың тұрақтылығы 67
- •Тасымалдаушы машиналардың негізгі түрлері жəне олардың параметрлері 76
- •Ковейерлердің иілмелі тартым элементерінің негізгі тораптары 86
- •Конвейердің негізгі есептері 94
- •12.Көтеріп-тасымалдайтын техникаларының даму болашағы 103
- •Қабашев р.А., Гудович м.И., Көлгелдинов м.С., Сурашов н.Т. Көтеріп - тасымалдайтын машиналар
- •112 050012, Алматы қ, Шевченко көш. 97
Қозғалту механизмінің есептеу тəсілі.
Бастапқы берілгендері (деректері) 0 ,т; номинал жүккөтергіштігі, кранның ауырлық күші немесе GK, Н; арбалары v, м/с; қозғалту жылдамдығы; машинаның ауқымы, көлемі (өлшемі) м; ПВ %; жұмыс шарты, тəртібі (ережесі) ток түрі; механизм құрылмаларының ерекшеліктері.
Қозғалту жылдамдығын белгілейді немесе бағалайды. Крандар үшін v=1 - 2,5 м/с, арбалар үшін v =0,4 -1 м/с.
Жұмыс органдарын есептейді. Қозғалғыш доңғалақтарының өлшемі (көлемі) мен санын анықтайды,торап пен бөлшектерінің бекіткіштерін таңдайды жəне есептеп шығарады.
Механизмнің жұмыс білігінде жылдамдық пен айналдырушы моментін анықтайды.
Т рб
W D ,
2
Нм;
рб
2 v ,
D
С 1,
мұндағы W – арба немесе кранның қозғалту кедергілері.
Электр қозғалтқышын таңдайды. Есептелген жалпы қуаттылығын есептейді.
N
M
n , 9550
кВт,
мұндағы М
- жалпы іске қосқыш моменті.Каталог бойынша қозғалтқышты осы
қуатпен таңдап (іріктеп) алады.
Беріліс (редуктор) жүйесін таңдап алады (есептеп шығарады). Берілу (беріліс)
жүйесінің беріліс санын анықтайды.
U H
рб
H D
2
v
Онан əрі типтік редуктор таңдалып немесе берілістің арнаулы жүйесі есептеліп шығарады.
Тм. расч шығатын муфта таңдалып алынады:
TМ . расч (1,2. 1,3) Т max
Тежегіш моментін анықтайды жəне таңдап алады (немесе тежегішті есептеп шығарады).
Тез жүрісті біліктегі тежегіш моменті
TT
(m D2
np
) H
W D
p
4 tT
2U p
Тежелу уақыты формула бойынша анықталуы мүмкін.
t v
a
T
қайда аТ = 0,2 - 0,8 м/с – тежелу кезіндегі бəсеңдету.
ТТ бойынша тежегіш таңдалады немесе арнаулы механикалық тежегішін есептеп шығарады.
Арбаларды орнынан тұруынсыз (тығылуынсыз) немесе кранның қозғалу мүмкіншілігі бағаланады. Осыдан шарттары тексеріледі.
Fсц Ксц Fтяг ,
мұндағы FСЦ – рельс жəне кранның немесе арбаның негізгі доңғалақтарының аралығындағы ілінісу күші; КСЦ = 1,1 - 1,2 –қардың коэффициенті; Fтяг – жетекші доңғалақтарын қосу кезіндегі (жүргізу) тартым күші.
Формула бойынша ілінісу күшін анықтайды,
G
сц
f ,
⎛
G ⎜G
Z ⎞
n
Z
мұндағы
⎜г
⎝
k ⎟
⎠
Zп –жетекші доңғалақ саны; Z – доңғалақтардың жалпы саны; f -үйкеліс коэффициенті ;
f = 0,15 - 0,17 – ғимаратта жұмыс кезіндегі рельстік крандар үшін, f =0,12 - 0,14 –
ғимараттан тыс жұмыс кезінде.
Жетекші доңғалақтарын іске (жүргізу) кезіндегі тартым күші.
F 2 H
0 .
тяг T U D
