14-es_1 / Высшая математика (РТФ) / умк_Вакульчик_Опред интеграл
.pdfОбучающий пример 7 (повышенный уровень). Вычислить
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + cos 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
∫ |
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
0 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 ≤ x ≤ |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
cos x |
, |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
1 + cos 2x |
|
|
|
2cos |
x |
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||
|
|
Решение. |
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
= | cos x | = |
π |
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
≤ x ≤ π, |
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− cos x |
2 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
π |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
1 + cos 2x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
π |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
(− cos x)dx = sin x |
|
02 + (−sin x) |
|
||||||||||||||||
поэтому ∫ |
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
∫ cos xdx |
+ ∫ |
|
|
π = |
|||||||||||
2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
0 |
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
= (1 − 0) + (0 − (−1)) = 2 .
Отметим, что заданный интеграл можно вычислить более эффектив- ным способом:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
cos x |
|
dx = 2 ∫ cos x dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
Замечание I.1. Если не обратить внимание на то, что значения cosx |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
отрицательны в [π/2; π] и положить |
1 + cos 2x |
|
= cos x , получим заведомо |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0π = 0 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
неверный результат ∫cos xdx = sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
100π |
|
Обучающий пример 8 |
|
(повышенный |
уровень). Вычислить |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
1 − cos 2xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
Решение. Имеем |
1 − cos 2x |
|
2 |
|
sin x |
. Так как |
|
sin x |
|
|
имеет период π, |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
100π |
|
|
|
|
|
100π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
∫ |
|
|
|
|
∫ | sin x |dx = 100 |
|
|
∫sin xdx = 200 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
то |
|
1 − cos 2xdx = |
2 |
2 |
2 . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
Обучающий пример 9 (повышенный уровень). Найти ошибку, до- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
пущенную при следующем вычислении интеграла: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
π |
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
arctg ( |
|
|
× tg x) |
|
p = 0 . |
||||||||||
|
dx |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos 2 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
= |
∫ |
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
= |
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
0 |
1 + 2sin 2 x |
|
0 cos 2 x + 3sin 2 x |
0 |
1 + 3tg 2 x |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Интеграл всюду положительной функции оказался равным нулю.
81
Решение. Применить формулу Ньютона – Лейбница нельзя, т. к. пер-
вообразная F (x) = |
1 |
|
arctg ( |
|
|
|
tg x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
3 |
терпит разрыв в точке x = π/2. Дейст- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
||||
вительно, |
lim F ( x) = |
|
|
|
1 |
|
arctg ( |
|
tg x) = |
1 |
|
arctg (+∞) = |
|
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||
lim |
|
3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
x→ π −0 |
|
|
|
x→ π |
−0 |
3 |
|
3 |
|
|
2 3 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
||
lim F ( x) = |
|
|
|
|
1 |
|
|
arctg ( |
|
|
tg x) = |
1 |
|
arctg (−∞) = − |
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||
|
|
lim |
|
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
x→ |
π +0 |
x→ |
π +0 |
3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
2 3 |
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Это происходит по той причине, что делить числитель и знаменатель на cos2 x также нельзя, т. к. на отрезке интегрирования имеется точка, где
cos π = 0 . 2
|
1 |
|
|
|
+ x |
|
||
2 |
|
|
1 |
|
||||
Обучающий пример 10. Вычислить ∫ |
cos x ln |
dx . |
||||||
|
|
|||||||
− |
1 |
1 |
− x |
|||||
|
|
|
|
|
|
|||
2 |
|
|
|
|
Решение. Функция f ( x) = cos x четная. Докажем, что функция
ϕ( x) = ln |
1 |
+ x |
нечетная. |
|
|
|
|
|
||
|
− x |
|
|
|
|
|
||||
1 |
|
|
|
|
|
−1 |
|
|
||
|
|
|
1 − x |
|
1 + x |
1 + x |
|
|||
ϕ(−x) = ln |
|
= ln |
|
|
= − ln |
|
= −ϕ( x). |
|||
|
|
1 − x |
||||||||
|
|
|
1 + x |
|
1 − x |
|
|
Таким образом, подынтегральная функция представляет собой про- изведение четной и нечетной функций, т. е. является нечетной функцией,
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ x |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
1 |
dx = 0 . |
|
|
||||||
поэтому ∫ cos x ln |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
− |
1 |
|
|
|
1 − x |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Обучающий пример 11. |
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x 7 + 3x 6 −10x 5 − 7x 3 −12x |
2 + x + 1 |
||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||
Вычислить |
∫ |
|
|
|
dx . |
|||||||||
|
x 2 + 2 |
|
||||||||||||
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
Решение. Представим интеграл в виде суммы двух интегралов таким образом, чтобы под знаком первого интеграла стояла нечетная функция, а под знаком второго интеграла – четная функция.
|
2 |
|
|
2x 7 + 3x 6 −10x 5 − 7x 3 −12x |
2 + x + 1 |
||
∫ |
|
|
dx = |
||||
x 2 + 2 |
|
||||||
− |
|
|
|
|
|
||
2 |
|
|
82
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2x 7 −10x 5 − 7x 3 + x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
−12x 2 + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 3x 6 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx + |
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x 2 + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 + 2 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3x 2 (x 4 − 4) + 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3x 2 (x 4 |
− 4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= 0 + ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = |
2 ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ |
2 |
|
x |
2 |
+ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
− 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
dx |
|
|
||||||||||
= 2 ∫ |
|
3x |
2 (x 2 |
− 2) + |
|
|
|
|
|
|
|
dx = 6 ∫ |
|
(x 4 − 2x 2 )dx + 2 ∫ |
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
x 2 + |
2 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 + 2 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
= |
|
x 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
6 |
|
− 4x 3 + |
|
|
|
arctg |
|
|
2 = − |
|
+ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
0 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
2 2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4.Выполнить (самостоятельно, каждому свой вариант, два студента
удоски выполняют свои задания).
Уровень 1
1) |
π∫(2x + sin 2x)dx . |
||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
lg 2 |
2 x5 x dx . |
|||||||||
2) |
∫ |
||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
5 |
|
|
|
dx |
|
|
||||
3) |
∫ |
|
|
|
. |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
|
2x − 3 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
5 |
|
|
xdx |
|
|
|||||
4) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
. |
||
1 |
+ x 2 |
||||||||||
|
1 |
|
|
||||||||
|
2 x + 2 |
|
|
||||||||
5) |
∫ |
|
|
|
|
|
dx . |
||||
|
|
|
|
|
|||||||
|
1 |
|
3 − x |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
1 |
|
|
x − 4 |
|
|
|||||
6) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
0 |
|
|
|
x − 2 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
7)∫ 4x − 2dx .
1
2
9
8)∫ 3 x −1dx .
2
Ответ: π2.
Ответ: 1 . ln10
Ответ: 1 ln 7 . 2
Ответ: 1 ln13 . 2
Ответ: 5ln 2 −1.
Ответ: 8 . 3
Ответ: 2 . 3
Ответ: 45 . 4
83
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
( |
|
|
+ 3 x 2 )dx . |
|||||||
9) |
∫ |
|
x |
||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
x |
|
||||||
10) |
∫ |
1 + e |
4 |
dx . |
|||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
||||||
|
7 |
|
dx |
|
|
|
|||||
11) |
∫ |
|
|
. |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
−1 |
3x + 4 |
1dx
12)0∫ (2x + 1)3 dx .
π
2
13)∫sin 3 xdx .
0
π
4
14)∫ cos 2 xdx .
0
−2 |
dx |
|||
15) ∫ |
|
|||
|
|
|
. |
|
|
|
|
||
|
||||
−4 |
5 − 4x − x 2 |
Уровень 2
Найти 2∫ f ( x)dx , если
0
|
|
|
|
|
|
x |
, |
|
0 ≤ x < 1; |
|
|||
1) |
|
|
|
|
e |
|
|
. |
|||||
f (x) = |
|
|
|
1 ≤ x ≤ 2. |
|||||||||
|
|
|
|
|
2, |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
x + cos x |
|
|
|
|
|
||||
2) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
π |
|
x 2 + 2sin x |
|
|||||||||
|
0 |
3 x − 2 x |
|
|
|
|
|
|
|
||||
3) |
∫ |
|
|
|
|
dx . |
|
||||||
|
|
6 x |
|
||||||||||
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 |
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
||
4) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
0 |
|
|
|
x + 2 + |
|
3x + 2 |
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 19 . 15
Ответ: 4e .
Ответ: 8 . 3
Ответ: 2 . 9
Ответ: 2 . 3
Ответ: π + 1 . 8 4
Ответ: arcsin 2 . 3
Ответ: e+1.
Ответ: ln2. |
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: |
1 |
|
− |
2 |
. |
||
ln 2 |
|
||||||
|
|
|
|
ln 3 |
|||
|
|
|
|
− 24 |
. |
||
Ответ: |
20 |
|
2 |
||||
|
|
|
|
||||
|
|
9 |
|
|
|
84
|
3 |
|
x |
3 + x +1 |
|
||
5) ∫ |
|
|
|
dx . |
|||
x (x 2 +1) |
|||||||
1 |
|
|
4
6) ∫ 3 - x dx .
2
π 1 - cos 2x
7)∫dx .
0 2
5x 5 sin 2 x
8)−∫5 x 4 + 2x 2 +1 dx .
π
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9) |
∫ x8 sin 9 xdx . |
|
|
||||||||
− π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 |
|
x |
4 sin x |
|
|
|||||
10) |
∫ |
|
|
dx . |
|
|
|||||
|
|
|
|
||||||||
|
−7 |
x 6 + 2 |
|
|
|||||||
|
2 |
|
x |
5 + 7x 4 + x 3 - 5x |
2 - 2 |
|
|||||
11) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
x 3 + x |
|
|||||||
|
−2 |
|
|
|
|
||||||
|
π |
x 7 × cos 2x dx . |
|
|
|||||||
12) |
∫ |
|
|
||||||||
|
−π |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
−1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
13) |
∫ x8 arcsin x dx . |
|
|
||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2,7 |
x 2 sin 2,7x |
|
|
|||||||
14) |
∫ |
|
|
|
|
dx . |
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
||||||
|
−2,7 |
x 2 + 3 |
|
|
|||||||
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
2 |
|
sin 2 x ×ln |
2 + x |
|
|
|
||||
15) |
∫ |
dx . |
|||||||||
|
|||||||||||
|
− π |
|
|
|
2 - x |
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Уровень 3
1)Найти пределы сумм:
|
1 |
+ |
2 |
+ ... + |
n -1 |
|
|
а) lim |
|
|
|
|
. |
||
|
n 2 |
n 2 |
|||||
n→∞ n 2 |
|
|
|
85
Ответ: |
|
-1 + ln |
6 |
. |
|
3 |
|||||
|
2
Ответ: 1.
Ответ: 2.
Ответ: 0.
Ответ: 0.
Ответ: 0.
Ответ: 16 . 3
Ответ: 0.
Ответ: 0.
Ответ: 0.
Ответ: 0.
Ответ: 1/2.
Указание. Сумму |
S n |
= |
1 |
+ |
2 |
+ ... + |
n -1 |
= |
1 0 |
+ |
1 |
+ |
2 |
+ ... + |
n |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
n 2 |
|
2 |
n 2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
n |
|
|
n n n n |
|
n |
|||||||||||
можно рассматривать как интегральную сумму для функции |
|
f ( x) = x на |
||||||||||||||||||
отрезке [0,1]. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1
lim S n = ∫ x dx .
n→∞
0
Отметим, что этот предел может быть вычислен и по-другому:
|
1 |
|
2 |
|
|
|
|
|
n -1 |
|
|
1 + 2 +…+ n -1 |
|
|||||||||||||||
lim |
|
+ |
|
|
|
+ |
|
... + |
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||
|
n 2 |
n |
2 |
|
|
|
|
|
|
n 2 |
||||||||||||||||||
n→∞ n 2 |
|
|
|
|
|
|
n→∞ |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
1 |
|
n −1 |
= |
1 |
. |
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n→∞ 2 n |
2 |
|
|
|
||||||||
|
|
|
1 |
|
|
+ |
|
1 |
|
|
+ ... + |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
б) |
lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
n + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
n→∞ n +1 |
|
|
|
|
|
n + n |
|
|
|
|
|
|
1 + n −1 ×(n -1)
lim |
2 |
|
= |
|
n 2 |
||
n→∞ |
|
Ответ: ln2.
Указание. Сумму можно рассматривать как интегральную сумму
S n = |
1 |
+ |
1 |
+ ... + |
1 |
= |
1 |
1 |
+ |
|
1 |
+ ... + |
|
1 |
для функции |
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
+ 2 n |
|
|
|||||||||
|
n +1 n + 2 |
|
n + n n 1 |
+1 n 1 |
1 |
+ n n |
|
f ( x) = |
|
1 |
на отрезке [0,1], где точки |
|
+ x |
||
1 |
|
xk = k (k =1,2,.., n) . n
|
|
n |
+ |
|
|
n |
+ .. + |
|
|
n |
|
|
в) lim |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||
|
2 |
+12 |
|
2 |
+ 2 2 |
|
2 |
+ n 2 |
||||
n→∞ n |
|
n |
|
n |
|
n n
Указание. Выражение S n = n 2 +12 + n 2 + 2 2
деления имеют вид
Ответ: p . 4
n
+ .. + n 2 + n 2 =
|
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
1 + (1 n) |
2 + |
1 + (2 n) |
2 + .. + |
1 + (n n) |
|
|
|
||||||
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
можно рассматривать как интегральную сумму для функции |
f ( x) = |
1 |
|||||||||||||
|
|||||||||||||||
1 + x 2 |
на отрезке [0;1].
86
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
∫ sin |
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||
г) |
lim |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: |
. |
||||
|
x→0 |
|
|
|
x 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|||
Указание. Применить правило Лопиталя и теорему о производной |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
интеграла по верхнему пределу: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
' |
|
|
x 2 |
|
¢ |
|
|
×(x 2 )' |
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ sin |
|
|
|
|
= sin x × 2x . |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
xdx |
xdx |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x 2 |
x |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
x |
|
2 |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
∫e x |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
д) |
lim |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: 0. |
|
||||||||||
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
x→+∞ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
∫e 2 x 2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫x (ar ctg x)2 dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
2 |
||||||||||||||||||
е) |
lim |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ответ: |
. |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
x→+∞ |
|
|
|
x 2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
(n -1)p |
|
|
4 |
||||||||||||||||||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
2p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
ж) |
lim |
|
|
sin |
|
|
|
|
+ sin |
|
|
|
+ |
.. + sin |
|
|
. |
Ответ: 2. |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
n→∞ n |
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
||||||||||
Указание. Если к указанной |
|
сумме |
присоединить слагаемое |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
sin pn = 0 , то она будет являться интегральной для функции |
f (x) = sin x на |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
отрезке [0;p] . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
p |
|
|
|
|
|
2p |
|
|
(n -1)p |
|
|
|
||||||||||
з) |
lim |
|
|
|
1 |
+ cos |
|
|
|
|
|
|
+ cos |
|
|
|
+ .. + cos |
|
|
. |
Ответ: 1. |
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
n→∞ |
2n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2n |
|
|
|
|
|
2n |
|
|
|
2n |
|
|
|
|
Домашнее задание
1) Изучить теоретический материал по теме «Интегрирование по частям. Замена переменных в определенном интеграле».
2) Вычислить исходя из определения определенного интеграла
1∫( x +1)dx . |
Ответ: |
3 |
. |
|
|||
0 |
2 |
|
|
|
|
|
87
3) Используя формулу Ньютона –
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
а) ∫(x 2 − 2x + 3)dx . |
||||||||||||||||
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||
б) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
0 x |
2 + 4x + 5 |
||||||||||||||
|
e 2 |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|||||
в) |
∫ |
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
e |
|
x ln x |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
2 |
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
||||
г) |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
0 |
|
|
|
1 − x 2 |
|||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
x |
4 |
+ 1 |
|
|
|
|
|
||
д) ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|||||||
|
|
|
|
3 (x 2 + |
1) |
|||||||||||
|
1 x |
|
|
Лейбница, вычислить
Ответ: 7 . 3
Ответ: arctg 3 − arctg 2 .
Ответ: ln 2 .
Ответ: π . 4
Ответ: ln 5 + 3 . 4 8
II.Интегрирование по частям
изамена переменных в определенном интеграле
1.На доске записаны примеры, которые необходимо вычислить устно:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
1 |
|
0 |
|
|
dx |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
а) ∫ x 2dx ; |
в) |
∫ |
|
|
|
; |
д) |
∫sin 2xdx ; |
|||||
|
|
|
|
||||||||||
0 |
|
− |
π cos 2 x |
|
|
0 |
|
|
|||||
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
dx |
|
|
|
|
e cos(ln x) |
|||
б) ∫sin xdx ; |
г) |
∫ |
|
|
; |
|
е) |
∫ |
|
dx . |
|||
0 |
|
1 |
|
1 + x 2 |
|
|
|
|
1 |
x |
2. Обратить внимание, что пример е) можно вычислить и подведени- ем под знак дифференциала и методом замены переменной в определен- ном интеграле.
Пусть для вычисления интеграла b∫ f ( x)dx от непрерывной функции
a
сделана подстановка x = ϕ(t ) . Каким условием должна удовлетворять эта функция?
Если функция x = ϕ(t ) удовлетворяет следующим условиям:
1) ϕ(t ) – непрерывная однозначная функция, заданная на отрезке
[α;β] и имеющая в нем непрерывную производную ϕ′(t ) ;
88
2) значение функции x = ϕ(t ) при изменении t на отрезке [α;β] не
выходит за пределы отрезка [a;b] ;
3) ϕ(α) = a и ϕ(β) = b , то для любой непрерывной на отрезке [a;b]
функции f (x) справедлива формула замены переменной (подстановки) в
определенном интеграле.
b∫ f ( x)dx = |
β∫ f (j(t ))j¢(t )dt . |
(II.1) |
a |
α |
|
При этом функцию x = ϕ(t) следует подобрать так, чтобы, подставив ее вместо х в подынтегральное выражение, получить более простой интеграл.
Часто вместо подстановки x = ϕ(t ) применяют обратную подстанов-
ку t = ψ ( x) . В этом случае пределы α и β определяются непосредствен-
но из равенств α = ψ (a) и β = ψ (b) . На практике замену переменной
обычно производят с помощью монотонных непрерывно дифференцируе- мых функций. При этом замену пределов интегрирования удобно записы-
вать в виде таблицы |
x |
a |
b |
. |
|
|
|
|
t |
a |
b |
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
9 |
dx |
|
|
|
|
Обучающий пример 1. Вычислить ∫ |
|
|
с помощью замены пе- |
|||||
5 + 2 |
|
|
||||||
|
|
|
1 |
x |
ременных.
9 |
dx |
|
|
Решение. ∫ |
|
||
|
|
|
|
5 + 2 x |
|
||
1 |
|
|
|
|
|
|
= t x = t |
2 |
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
x |
3 |
2tdt |
3 |
2t + 5 |
- 5 |
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
= |
dx = 2tdt |
|
= ∫ |
|
=∫ |
|
|
dt = |
||||||
|
5 + 2t |
2t + |
5 |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|||
|
|
x |
1 |
9 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
t |
1 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
5 |
3 |
|
|
1 |
|
|
|
3 |
|
|
5 |
(ln11 |
- ln 7) = 2 |
|
5 |
11 |
|||||
= ∫ |
1 |
- |
|
dt = t |
|
- 5 |
× |
|
ln |
2t + 5 |
|
|
= 3 -1 |
- |
|
|
- |
|
ln |
|
. |
|||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
1 |
|
|
2t + 5 |
1 |
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
π |
2 |
|
|
|
|
2 |
7 |
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Обучающий пример 2. |
|
|
|
|
2 |
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
Вычислить |
∫ |
|
|
|
|
с помощью под- |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
3 + 2cos x |
|
|
|
|
|
становки.
89
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tg |
x |
= t x = 2arctg t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 − t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
dx |
|
|
|
= |
|
dx = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
= |
1 |
+ t 2 |
|
|
|
|
= |
|||||||||||||||||||||||||||||
Решение. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
,cos x |
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
3 + 2(1 − t |
2 |
) |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
0 |
3 + 2cos x |
|
|
|
|
|
|
1 + t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t |
|
|
|
|
|
0 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t |
2 |
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
= ∫ |
|
|
|
|
= |
|
|
|
arctg |
|
|
|
|
|
|
|
|
arctg |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
|
t |
5 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
0 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
Замечание II.1. Законность подстановки обеспечивается моно- |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тонностью функции |
|
|
tg |
x |
= t на отрезке [0; π] . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2π |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Обучающий пример 3. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
Вычислим интеграл |
∫ |
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
− 2cos x |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Решение. |
Применив подстановку tg |
x |
|
= t , будем иметь |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2π |
|
|
dx |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
∫ |
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
5 |
− 2cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
(1 − t |
2 |
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1 + t |
|
|
) |
5 − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 + t 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Результат явно неверный, т. к. подынтегральная функция положи- тельная, а следовательно, интеграл от этой функции не может быть равен 0.
В чем ошибка?
Ответ. Подстановку tg x = t в данном случае использовать нельзя, т. 2
к. эта функция разрывная при x = π .
3
2 |
|
|
dx |
|
|
|
||
Обучающий пример 4. Вычислить ∫ |
|
|
|
|
. |
|||
|
|
|
|
|||||
x |
1 − x |
2 |
||||||
|
1 |
|
|
|
||||
2 |
|
|
|
|
|
|
||
Решение. Применим подстановку x = sin t (данная функция не явля- |
||||||||
ется монотонной), dx = cost dt . Новые пределы t1 |
и t 2 находим из урав- |
90