Glossary

Extractive industry	добывающая промышленность	өндіру өнеркәсібі
Branch	отрасль	Сала
Remake	перерабатывать	өндіру
Transition	переход	өтпелі
Escape	минуя	Мән бермей
Copper smelting works	медеплавильный завод	Мыс қорыту зауыты
Non-ferrous metallurgy	цветная металлургия	Түсті металлургия
Gross output	валовая продукция	Жалпы өнім
Backwardness	отсталость	Артта қалу

Tasks for IWS: Make annotation: История Казахстана: белые пятна. – Алма-Ата, 1992.

Task for IWS under a teacher’s control: Write a short report: “Two ways of the industrialization in KZ.”

Home tasks: Write a short essay: “Social-political life in KZ in the end of 20-s beg. of 30-s”.

List of reference of the theme:

1. История Казахстана с древнейших времен до наших дней. Очерк, Алматы: Дәуір, 1993, с. 311-318.

2. Кан Г. В. История Казахстана: Учеб. пособие. – Алматы: ВШП Әділет, 2000, с. 176-179.

Lecture 22: Collectivization in Kazakhstan

The objective of the lecture: To show the main features of the collectivization in Kazakhstan. Forms, methods, rates of this process in Kazakhstan. Uprisings against this program. Consequences of the collectivization.

Outline of the lecture:

1. XV Congress of All-Union CP (b).

2. The peasant resistance to the collectivization.

3. Consequences of the collectivization.

I. The course to the mass collectivization was determined by the XV Congress of the All-Union CP (b) (December, 1927). The task of the realizing of the “transition of individual peasant farms to the way of the large production” was put. The forms, methods, rates of that process in the resolution of that Congress weren’t fixed.

According to the perspective plan, it was provided to involve into collective farms 1.1 mln. peasant farms, about 4% of all farms of the country. Later under the pressure of Stalin those figures were changed to the side of sharp increasing.

5144 collective farms were organized in Kazakhstan to the 1 of October 1929. They consisted of 92 th. peasant farms or 7.2 of their total number.

From the beginning the idea of the collectivization of agriculture was realized in the form of the violence and terror.

It was formed not taking into account the local conditions, type of the economy, the necessary preliminary preparation.

On the initiative of F.Goloshchekin, the collectivization in Kazakhstan was revised in that way, that by autumn 1930 not less than 350 th. farms, or 80% of their total number in the grain zones “will have been involved by collective farms”.

Kazkraikom took instruction to “collectivize” the cattle as a whole, and agricultural implements.

In aul the collectivization was added by forced settling of the nomadic and semi-nomadic farms. In 1930 - 87136 farms were settled, in 1933 – 242208.

Meanwhile the necessary material conditions for the settling – the industrial base, dwellings, the necessary supplies, the cultural-social objects were absent.

The forced settling and collectivization razed the age-old style of the aul life, its traditions, and many elements of the national culture to the ground.

In the plans of the Stalin’s leadership Kazakhstan was put down to that regional groups, where it was intended the collectivization to be completed in spring 1932 (expecting the nomadic and semi-nomadic region). The regions and okrugs of the Republic competed with each other for gaining the victory on the “collective farm’s front”. So, in 1928 – 2% of farms were collectivized, in April 1930 – 50.5%, in October 1931 – 65%. The peasants, refusing to join to the collective farm were threatened with the eviction or arrest, announced the “podculachnik”.

The end of the 20-s was characterized by the liquidation of the bais and kulaks (the most enterprising, independence, initiating peasants). On August 27, 1928 CEK and SPC adopted decree “About confiscation and eviction of bais and semifeudals” According this document in 1930-1931 only inside of Kazakhstan 6765 families or about 32 th. people were dispossessed as kulaks. 5500 families were moved out of Kazakhstan. In the same years Kazakhstan became the place of the “deportation of kulaks”. 44164 families or about 200 th. people were settled in a new place, in 1932-1933 the number of the deported kulaks was increased.

II. The Bolshevik methods of the collectivization of agriculture were the reasons of the active peasants resistance. It was showing in the different forms: the refuse to join to the collective farms; the liquidation of their farms and moving to towns and settlers; roaming from place to the other regions of the country and abroad; killing of the activists of the collective farm movement and workers of the Party-Soviet organs; the creation of the armed detachments of the self-defense and the armed uprising.

If in 1929 the peasant uprisings mainly looked like the local armed opposition, but in winter and spring 1930 the uprising had more wide and general character. The largest incidents occurred in Semipalatinsk okrug. From February till May 1930 the Zyrianovski, Ust-Kamenogorski regions were taken in the strong disturbance4s. The sharp conflicts took place in Balkhashski region of Alma-Atinski okrug and Irgizski region of the Aktubinski okrug. As a whole, according to the reports of the OGPU in Kazakhstan there were 372 peasant revolts in 1929-1931 and more than 80 th. peasants took part in it.

The peasant protest was provoked by antireligious policy of the VKP (b) and the Soviet state. Proclaiming the freedom of conscience and religion the atheism militant was supported and encouraged by the state. For the short period in Kazakhstan all mosques, the prayer house and churches, situated in rural regions, were destroyed. In the result, the Republic was taken into uncontrolled revolts.

According to the information of the OGPU, the punitive organs of those years, for period of 1929 till 1933 in Kazakhstan from the number of participants of uprising 3386 were sentenced to be shot and 13151 people were condemned to be imprisoned and to be sent to concentration camps within 3-10 years. The families and clans were subjected to the repressions.

III. - In 1931-1932 in the Republic the starvation was broken out. Losses from starvation, epidemics and other deprivations numbered 1750 th. people or 40% of the total number of the Kazakh population of the Republic.

• The cattle-breeding in Republic had the unprecedented casualties. By the 1 of January 1933 in the Republic there were about 4.5 mln heads of cattle instead of 40.5 mln. Heads on the eve of collectivization.

• Above 1 mln. People roamed outside the Republic. 616 th. of the total number didn’t return and 414 th. returned to Kazakhstan. The previous number of Kazakh population was restored after 40 years, in 1969.

That was the price of the collectivization for the Kazakh people.

Лекция мақсаты: Қазақстанға ұжымдастыру негізгі ерекшеліктеріy көрсету . nүрлері, әдістері, мына процес екпіндері. Көтеріліс мына бағдарламаға қарсы. Ұжымдастыру зардаптары.

Лекция жоспары:

1. XV бүкілодақтық КП съезді (б).

2. Ұжымдастыру шаруа кедергілері.

Ұжымдастыру 3 топқа бөлінеді..

I . Бұқаралық ұжымдастыру бағыты бүкілодақтық КП съездінде анықталды (б) (желтоқсан орындау,1927). мақсаты "ірі өндіріс жолына дара шаруа шаруашылықтардың асуының" қойылғаны болатын. Түрлер , әдістер , қарарда мына процес екпіндері, конгрес жазып қойылған болатын.

Перспективалы жоспардың, берілгені болатын, шаруа шаруашылықтардың 1,1 млн. колхоздарға қатыстыру,ел шаруашылықтары4% қатыстырылды.Сталин қысымы астында бұлар цифрлер арту жағына өзгерді.

1929 жыл 5144 колхоз 1 қазанға Қазақстанға ұйымшыл болатын.

Ауылдық шаруашылық ұжымдастыру ойы зорлық-зомбылық түрінде іске асырылған болатын.

Ол жергілікті шарттардың есеп, экономика үлгісіз ұйымдасқан болатын, алдын ала дайындау.

Қазақстанға ұжымдастыру Голощекин өзгерткен болатын, 1930 жылы шаруашылықтардың 350 мың немесе 80% аймаққа дәніді-дақылдарды егу колхозшыларға егу жүктеледі.

Қазрайком нұсқауды қабыл алды "ұжымдастыруды" ірі мүйізді малдың бүтінде, және ауылшаруашылықты дамыту қолға алынды. 1930-87136 шаруашылыққа реттелген болатын, 1933-242208.

Шешімдер - өнеркәсіпті базаға арналған қажетті заттар, кісі тұратын үйлер, қажетті бұйымдар, мәдениеттілі - әлеуметтік объектілер соған қарамастан болмады.

Ұжымдастырудың өмір ауылы ескілікті стилінде, дәстүрлер, ұлттық мәдениет көптеген элементтерін теңестірді.

Жоспарларда Сталин басшылықтары Қазақстан басылыңқы болатын, аймақтық топтың, қайда ұжымдастыруға арналған 1932 жылы аймақтардың және республика округтерінің майданда жеңіс алуына арналған доспен дос жарысқа түсті "колхоз" дәл осылай , 1928-2% шаруашылыққа ұжымдастыру өткізілген болатын, сәуірде 1930-50,5%, қазанда 1931-65%. шаруа, қоныс аударуға қатаң тыйым салып қара халықты қорқытты.

1928 жылы 27 тамызға және СТС қаулыны қабыл алды " конфискация туралы және байлардың қоныс аударуы туралы" 1930-1931ж.ж мына құжатқа сәйкес Қазақстан 6765 жанұя тек қана ішінде немесе жанында 32 мың адамдар айрылған болатын. Қазақстан Республикасында 1932-1933 жылдары жұдырықтардың депортированных саны үлкейді.

Ауылдық шаруашылық ұжымдастыруы большевиктік әдістерінің II шаруалардың белсенді кедергі себептері болды. Қабыл алмау қосылу колхоздардың, жоюдың олардың шаруашылықтардың және қалаларға ауыспалылық және қоныстанушылардың; роумингі орыннан ел басқа аймақтармен және шекараның арғы жағында; қозғалыс колхозы белсенділерінің өлтірулері және партиялық - кеңестік органдардың қызметкерлерінің, өзін-өзі қорғау қару-жарақты отрядтарын жасау және қару-жарақты көтеріліс дайындалды.

Егер 1929 шаруа көтерілістердің негізінде қарады, жергілікті қару-жарақты оппозициялар сияқты, бірақ қыспен және көктемде 1930 жылы көтеріліс кең және ауқымды орын алды. Ірі оқиғалардың көпшілігі Семей округінде болды. 1930 жылдары ақпан – мамыр айларында Өскемен аймақтарда қабылданған болатын. Қазақстанға ОГПУ хабарлауларымен 1929-1931 жылдары шаруа көтерілістердің саны 80 мы4 адамға жетті.

ВКП саясатшылары дінге қарсы шаруа наразылықты арандатылған болатын және кеңестік мемлекеттің қарамағында болатын. Мемлекетке сүйенеді және мадақталады, жауынгерге намыс бостандығын және діндер, дінсіздікті жариялады. Қазақстанға қысқа дәуірдің артынан барлық мешіттер, намаз үй және шіркеулер орналасқан аудандар жойылған болатын. Нәтижесінде, - көтерілістер қабылданған республикалар болды.

ОГПУмен тап осыларға, ана жылдарға жазалаушы органдар, дәуірдің артынан 1929 жылы көтеріліс қатысушыларының санынан Қазақстанға 1933 жылмен салыстырғанда 3386 үкім кесілген адам болатын және 13151 адам бостандықтан айыруына үкім кесілген болатын. Жанұялардың және рулық қауымдардың, жазалауларға ұшыратылған болатын.

1931-1932 жылдары республикада аштық кенеттен болды. Аштықтың, індеттерң 1750- млн. адамға, немесе 40% қазақ республикасы халқы жалпы саны.

- Республикада мал шаруашылығы теңдессіз құрбандар болды. Республикада 1 қаңтарда 1933 жылы ірі мүйізді мал бастарының 4,5 млн, ал бас 40,5 млн. есеге кеміді.

- 1 млн. 616- адамдар Қазақстанға қайтты. Қазақ халықы алдындағы бұрынғы қалпына келтірген болатын.

Қазақ халықына арналған ұжымдастырудың маңызы зор болды.