3. Tasks for IWS: Make annotation: “National intellegencia of Turkestan at the first quarter of the XX century.”

4. Task for IWS under a teacher’s control: Write a short report: “Leaders of the two revolutions in Kazakhstan.”

5. Home tasks: Write a short essay: “Political situation in Kazakhstan eve the Great October Socialist Revolution.”

6. List of reference of the theme:

1. История Казахстана с древнейших времен до наших дней. Очерк. Алматы: Дәуір, 1993, с. 283 – 295.

2. Кан Г. В. История Казахстана: Учеб. Пособие. – Алматы: ВШП Әділет, 2000, с. 167 – 175.

Lecture 20: Restoration of National economy (1921-1925)

The objective of the lecture: To show the peculiarities of the NEP in Kazakhstan. Consequences of the starvation in Kazakhstan.

Outline of the lecture:

1. NEP (New Economic policy).

2. Starvation in 1921-1922. Land-water reform.

3. National-territorial delimitation of Middle Asia.

I.                   National-liberation movement in 1916, revolutions 1917, civil war brought economic chaos and destruction.

-          250 from 307 nationalized enterprises didn’t work.

-          Railways were destroyed.

-          Agriculture was declined: sown area reduced on 2 mln. desyatina, harvest in 3 times.

-          Number of livestock reduced on 10,8 mln.

    In these conditions the policy of “military communism” continued. Soviet and party organs acted by violent methods to collect bread, meat, agricultural raw. Aul population upraised in Semipalatinsk, Kustanai, Akmolinsk, Petropavlovsk, Kokchetav uezds. Society needed in new methods of management. On March 8-16, 1921 X Congress of RCP (b) was held, which took decision about transferring to New Economic Policy. The main signs of NEP:

1. The prodrazverstka was abolished and changed by prodnalog.

2. The authorization of the freedom of trade was the most important introducing the market relations.

3. The period of the NEP, having the task of the normal (“capitalist”) economy with the state control over the production and distribution of the produced goods by the monopoly of the foreign trade began.

4. The abolition of the prodrazverstka and it’s substitution by the natural tax were the first steps of the NEP. Now the peasant could deal with the surplus, which he had after the paying out of the tax.

5. That process required the free trade. Fairs, private and cooperative shops were opened, the trade fairs began to work, and the whole kinds of cooperation (consumer cooperation, credit, agriculture etc.) were encouraged.

6. The labor conscription, labor mobilizations were abolished.

7. Small enterprises, using of Hired labor were permitted.

8. Credit was given to the poor men, farms.

II.                In the summer 1921 drought came into fact. Harvest of Uralsk, Orenburg, Aktubinsk, Bukey and Kustanai oblasts was lost. More 2.3 mln. men starved. Number of population reduced on 1 mln. people as compared with 1914.

    NEP gave results in the middle of 20-s. In 1925 National economy was restored 60% of enterprises worked. Number of livestock redoubled as compared with 1922 and formed 26 mln. heads. More than 128 fairs with the volume of trade 20-23 mln rubles worked.

    Land-water reform was held in Kazakhstan in 1921-1922. Kazakh lands, which were seized for Siberian, Uralsk Cossacks troops in Cisirtysh and left side of Ural, Semirechey and Southern Kazakhstan were returned. More than 1 mln 385 th. des. received peasants. In 1921 “Koshchi” union was formed, which took part in realization of land reform.

III.             One of the consequences of colonial policy was division of Kazakhstan on administrative-territorial parts. Parts of Akmolinsk, Semipalatinsk, Uralsk, Semirechensk and Syrdarya oblasts were out of Kazakhstan. In 1921 delimitation began in the western and northern Kazakhstan and Western Siberia.

    On October 27, 1924 CEC (Central Executive Committee) of the USSR adopted decision about foundation of Uzbek SSR with Tajik ASSR in it, Turkmen SSR, Kara-Kyrgyz Autonomous oblast in the structure of RSFSR, Kaz.ASSR with Karakalpak autonomous oblast in it. As a result Kazalinsk, Akmechet, Turkestan, Chimkent and great part of Aulie-Ata uezds, part of Tashkent and Mirzachul uezds of Syrdarya oblasts, six volosts of Djizak and Samarcand oblasts, Alma-Atinski, Djarkentski, Lepsinski, Kapalski uezds of Semirechensk oblasts, Georgievskaya, Chuiskaya, Kara-Kumskaya volosts of Pishpek uezd entered to the structure of Kazakhstan. The territory of Kazakhstan increased on 700 th.km2 and formed 2,7 mln.m2. The population increased on 1468 th. men and common population reached 5230 th.men. According census of 1926 61,3% Kazakhs lived in Kazakhstan. In 1925 the capital was transferred from Orenburg to Akmechet, which was renamed in Kzyl-Orda.

Лекция мақсаты: Қазақстанға ЖЭС ерекшеліктер көрсету. Қазақстандағы аштықтың зардаптары.

Лекция жоспары :

1. ЖЭС ( жаңа экономикалық саясат ).

2. 1921-1922 жж . 2-ші аштық реформа жер алаңы және су қорларымен .

3. Орта Азия ұлттық - территориялық шек қоюы.

1916 жылы I-ші ұлттық - азаттық қозғалыс, революцияның 1917жылы, азаматтық - экономикалық қиратулар ертіп әкелді .

-250, 307 ұлтшылдық кәсіпорындар жұмыс істемейді.

- темір жолдар бүлінген болатын .

- ауыл шаруашылығы қабыл алынбаған болатын: егістік аудан 2 млн . қысқарды.

- мал басы 10,8 млн. қысқарды.

Кеңестік және партиялық органдар зорлық көрсету әдістерімен іс ісстеді. Семейде, Қостанайда, Ақмолада, Петропавлда, Көкшетау облыстары репресияға ұшырады. Қоғамды басқару жаңа әдістері қолға алынды. 1921 жылы 8-16 наурызда РКП съезді саясатшыда жаңа экономикалыққа асу туралы шешім өткізілген болатын. ЖЭС-тің негізгі белгілері:

1. Продразвезка азық-түлік салығы өзгертілген болатын.

2.Еркін сауданы автократияландыру нарықтық қатынастың ең маңызды ісі болды.

3.ЖЭС кезінде капиталистік қатынастарды дамытуда мемлекеттік қадағалаудың ісі көп болды.

4.Продразветканы жою және салық ауыстыруы ЖЭС алғашқы қадамын жасады. Қазір шаруа артықтарды қарап шыға салық төлеуін күшейтті.

5. Процес азат сауданы талап етті. Жұмыс істеуді бастады жәрмеңкелер, жеке және кооператив дүкендер көрмелерді ашылды және барлық ынтымақтастық түрлері (тұтыну кооперацияның, несие беру, ауыл шаруашылығы және т.б.) ұсынылған болатын.

6. Еңбекті борыштылықтар, еңбекті мобилизациялауларды қысқартқан болатын.

7. Кәсіпорынның еңбек қолдануымен рұқсат етілген болатын.

8.Қайыршыларға несие беру күшейтілді.

II . 1921 жылы құрғақшылық болды. Өнім Орал, Орынбор, Ақтөбе облыстардың жоғалған болатын. Облыста аш халықтар саны 2,3 млн-ға жетті. Халық саны адамдардың 1 млн-ға қысқарды.

20-жылдары ЖЭС ортада нәтиже берді. 1925 жылы ұлттық экономика 60% кәсіпорынды бұрынғы қалпына келтірген болатын. Мал басы салыстырумен екі есе азайды. 1922 жылы 26 миллиондардың 128 жәрмеңке сауда көлемімен 20-23 млн. жұмыс істеді.

1921-1922 ж.ж қазақ жер алаңы және су қорларымен реформа Қазақстанға өткізілген болатын, басып алынған болатын сібірде әскер казактары және Оралдың сол жағын, оңтүстік Қазақстанға қайтарылған болатын. Сол жылдары 1 млн 385мың. шаруаларды алды. 1921 жылы жер алаңы реформа орындауында қабылдады .

III. Ақмолада, Оралда, Семиречкіде, Сырдарьяда жағдай түзеліп келеді. 1921 жылға батыста және солтүстікте Қазақстан және батыстағы Сібірде.

(ОАК) АКСР тәжікпен КСРО өзбек ССР негізі туралы шешімді қабыл алды оған, түрікмен ССР, РСФСР құрамында автономиялық облыс – Қырғыстан облыс қарақалпақтық автономиялығымен бірлесті. Қазалинскі нәтижесінде, Ақмешіт, Түркістан, Шымкент және Әулие - Ата үлкен бөлімге бқлінді.

Ташкент облыстарында Сырдарья, Мирзачуринск, Жізақ, облыстары кірді.

6 болыс және Самарканд, Жаркент облыстардың Семиреченской уездтерінің Георгий, Қазақстанда Шу, Бішкек уезді болыстары Қара-Құм құрылымға кірді. Қазақстан Республикасының аумақтары 700 мың км² үлкейді. Халық санағы сәйкес 1926 жыл 61,3% Қазақстанда өмір сүреді жалпы халықтың саны 5230 млн жетті. 1925 жылға астана Ақмешіт Орынборынан аударылған болатын, Қызыл - орда жанадан аталған болатын.