Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Belaruskaya_mova_med_lexika.doc
Скачиваний:
79
Добавлен:
05.05.2019
Размер:
1.1 Mб
Скачать

Правапіс прыставак.

Прыстаўкі з-, раз-, уз-, без- пішуцца перад звонкімі зычнымі: збіць, разваліць, узгорак, бездакорна. Прыстаўкі с-, рас-, ус-, бес- пішуцца перад глухімі зычнымі: спаліць, рассыпаць, ускапаць, беспамылковы.

Прыстаўкі ад-, над-, пад-, перад-, аб- пішуцца заўсёды нязменна: адваліць, адсыпаць, абдзяліць, абпаліць.

Скланенне назоўнікаў

Змяненне слова па склонах называецца скланеннем. Таксама скланеннем называюцца словы, аб’яднаныя агульнасцю змянення назоўнікаў па склонах. Узгадаем парадак склонаў у беларускай мове і пытанні да кожнага з іх.

Назоўны склон : хто? што?

Родны склон : каго? чаго?

Давальны склон : каму? чаму?

Вінавальны склон : каго? што?

Творны склон : кім? чым?

Месны склон : аб кім? аб чым?

У залежнасці ад канчаткаў у назоўным склоне адзіночнага ліку і граматычнага роду назоўнікі адносяцца да 1, 2 ці 3-га скланення.

Да першага скланення адносяцца назоўнікі жаночага роду з канчаткам -а(-я): сцяна, доля, рука, армія1

Да другога скланення адносяцца:

  • назоўнікі мужчынскага роду з нулявым канчаткам: лес, конь;

  • назоўнікі ніякага роду з канчаткамі -о(-ё), -а, -е: галлё, неба;

  • пяць назоўнікаў на -мя: семя, цемя, бярэмя, вымя, полымя.

Да трэцяга скланення адносяцца назоўнікі жаночага роду з нулявым канчаткам: печ, радасць.

Не адносяцца ні да аднаго з тыпаў скланення:

  • рознаскланяльныя назоўнікі: бацька, жарабя, імя;

  • нескланяльныя назоўнікі: кафэ, адажыо, метро;

  • назоўнікі, якія ўжываюцца толькі ў форме множнага ліку: нагавіцы, дзверы, нажніцы;

  • назоўнікі, утвораныя з прыметнікаў: хворы, рабочы, малады.

Назоўнікі першага скланення

Склоны

Аснова на мяккі зычны

Аснова на цвёрды зычны

Аснова на зацвярдзелы зычны

Н.

доля

сасна

шаша

Р.

долі

сасны

шашы

Д.

долі

сасне

шашы

В.

долю

сасну

шашу

Т.

доляй (-яю)

сасной (-ою)

шашой (-ою)

М.

(аб) долі

(аб) сасне

(на) шашы

Склоны

Аснова на г, к, х

Н.

дарога палка муха

Р.

дарогі палкі мухі

Д.

дарозе палцы мусе

В.

дарогу палку муху

Т.

дарогай (-аю) палкай (-аю) мухай (-аю)

М.

(на) дарозе (на) палцы (аб) мусе

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]