- •Агульныя звесткі аб мове
- •2. Колькі існуе ў свеце моўных груп?
- •3. Да якой групы адносіцца беларуская мова? развіццё беларускай мовы
- •2. Чым вызначыўся ў гісторыі Беларусі Браніслаў Тарашкевіч?
- •3. Чым займалася Беларуская навукова-тэрміналагічная камісія? беларуская літаратурная мова і дыялекты
- •Параўнанне кірыліцы з лацінкай
- •2. Якія вылучаюць дыялектныя групы на тэрыторыі Беларусі?
- •3. Асаблівасці беларускай лацінкі? паўтарэнне
- •Правапіс літар е, ё, я.
- •Правапіс літар у, ў.
- •Правапіс зацвярдзелых зычных.
- •Зычныя д – дз, т – ц і іх правапіс.
- •Правапіс мяккага знака і апострафа.
- •Правапіс прыстаўных гукаў.
- •Правапіс складаных слоў.
- •Правапіс прыставак.
- •Скланенне назоўнікаў
- •Назоўнікі першага скланення
- •Назоўнікі другога скланення
- •Назоўнікі трэцяга скланення
- •Назоўнікі множнага ліку
- •Правапіс прыметнікаў. Правапіс некаторых суфіксаў прыметнікаў.
- •Правапіс лічэбнікаў.
- •Правапіс займеннікаў.
- •Правапіс дзеясловаў.
- •Адзіночны лік
- •Множны лік
- •Практычныя заданні
- •Стылі мовы
- •Афіцыйна-дзелавы стыль
- •Закон Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •3. Значным пластом прафесійна-тэхнічнай тэрміналогіі.
- •Публіцыстычны стыль
- •Гутарковы стыль
- •Мастацкі стыль
- •Сэрца на далоні
- •(І. Шамякін)
- •Беларуская медыцынская тэрміналогія
- •Шляхі развіцця беларускай медыцынскай тэрміналогіі
- •Асаблівасці перакладу на беларускую мову
- •Словы з калькаваным перакладам і ўласнабеларускія
- •9. Дыягназ пры паступленні _______________________________________
- •Узор 3 накіраванне № на мікрабіялагічнае даследаванне
- •Узор 4 тэрміновае паведамленне аб інфекцыйным захворванні, ежавым, вострым прафесійным атручэнні, незвычайнай рэакцыі на прышчэпку
- •Вымаўленне галосных.
- •Структура аховы здароўя
- •Багданоўскі Яўстафій Іванавіч
- •Гамаліцкі Міхал Лявонавіч
- •Гібенталь Карл Іванавіч
- •Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч
- •Пелікан Венцэслаў
- •Пракапчук Андрэй Якаўлевіч
- •Чачот Антон Антонавіч
- •Ясінскі Юзаф
- •Тэксты для пісьмовых перакладаў
- •Острый инфекционный гепатит
- •У больного нефрит
- •Острый нефрит
- •Хронический нефрит
- •Острый холецистит
- •Хронический холецистит
- •У больного бронхит
- •У больного гастрит
- •Лечебное питание при хроническом гастрите
- •У больного желчнокаменная болезнь
- •У больного инфаркт миокарда
- •У больного стенокардия
- •У больного язвенная болезнь желудка и двенадцатиперстной кишки
- •Уход за кожей больного
- •Алкоголь в клетке
- •Если у Вас болит голова…
- •Планирование сестринских служб
- •Тэксты для вуснага пераказу
- •Навошта ў хаце парог?
- •Градуснікі за акном падманваюць!
- •Гродна – меч, і воля, і слава
- •Чаму трэба дбаць аб чыстаце1
- •Здымайце на ноч заручальны пярсцёнак
- •Хірургія
- •Твардоўскі і вучань
- •Заручыны
- •Гродзенская медыцынская акадэмія
- •Стальное горла
- •Цынкавыя хлопчыкі
- •Беларуска-рускi медыцынскі слоўнiк
- •Лiтаратура
Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч
(1794 – 1874)
Кандрат Грум-Гржымайла дэталёва распрацаваў ўласную методыку аперацыі пахвінных кіл. Свае навуковыя здабыткі ён сабраў у працы “Манаграфія аб радыкальным лячэнні пахвіннамашонкавых кіл, асабліва па спосабе, заснаваным на 27 аперацыях, з падрабязнай анатамічнай, фізіялагічнай і паталагічнай развагай аб пахвінных кілах наогул і практычным разборам най1галоўнейшых методык радыкальнага лячэння”. Гэта была першая манаграфія па ваенна-палявой хірургіі.
У Магілёве К. Грум-Гржымайла правёў першую на тэрыторыі Расійскай дзяржавы пластычную аперацыю з нагоды заячай губы. Таксама ён першым зрабіў аперацыю на мачавым пузыры.
Наркевіч-Ёдка Якаў Антонавіч
(1847 – 1905)
Талент і працаздольнасць Якава Наркевіча-Ёдкі былі неверагоднымі. Менавіта ён адкрыўновы метад электрамасажа і электратэрапіі пры лячэнні неўралагічных хворых. Распрацаваная Наркевічам-Ёдкам методыка электрамасажа засноўвалася на ўздзеянні другасных індукцыйных токаў на абраныя цэнтры нервовай сістэмы, што дазволіла вылечваць шматлікія захворванні. У Рыжскім інстытуце фізіятэрапіі яго спосаб лячэння электрычнасцю атрымаў назву “сістэма Ёдкі”.
Якаў Наркевіч-Ёдка адным з першым у свеце стаў ужываць метад “электраграфіі”, г.з. ён выкарыстаў электрычнасць для фатаграфавання органаў чалавека. У 1894 годзе навукоўцы Парыжа засведчылі стварэнне Наркевічам-Ёдкам новага раздзелу навукі.
Пелікан Венцэслаў
(1790 – 1873)
Таленту В. Пелікана належыць з’яўленне ў медыцыне многіх анатамічных і хірургічных прылад: дугападобнай выгнутай пілы, якая пры перапілоўванні не траўміравала мяккіх тканак; металічных дужак для аперацыі заячай губы; фрэз для трэпанацыі чэрапа і інш.
Венцлаў Пелікан напісаў і выдаў у 1812 годзе падручнік па мікалогіі, прапанаваў пры трэпанацыі чэрапа не рассякаць крыжападобна цвёрдую мазгавую абалонку (як гэта было прынята тады ў хірургаў), а ў выпадках субдуральных гематом наносіць некалькі адтулін у яе зоне, праз якія адсмоктваць кроў і яе згусткі, што засцерагала ад мазгавых кіл і інш.
У галіне хірургіі В. Пелікан апісаў выпадкі лячэння анеўрызма падкаленкавай ямкі, запаленні вен. Ён перавязваў падуздышную, сцегнавую і агульную сонную артэрыі, апярэдзіўшы ў гэтай галіне медыцыны У Опеля, які лічыцца другім аўтарам рэдукаванага кровазвароту.
Пракапчук Андрэй Якаўлевіч
(1896 – 1970)
Скончыў Слонімскае гарадское вучылішча. У час 1-ай Сусветнай вайны працаваў у шпіталі санітарам, а затым заканчвае курсы ротных фельчараў. У 1920 годзе А. Пракапчук паступае на медыцынскі факультэт Маскоўскага універсітэта. Яго адразу залічваюць на чацвёрты курс. Пасля заканчэння універсітэта працаваў у Пяцігорскай гразелячэбніцы. Тут ён пачаў навуковыя даследаванні, якія павінны былі вызначыць дозу ўжывання лекавай гразі. Пра сваю работу малады навуковец паведаміў у навуковых выданнях. “Русский вестник дерматологии” надрукаваў яго артыкул аб аміятрофіях, а часопіс “Курортное дело “ змясціў грунтоўную працу “Лячэнне пранцаў на каўказскіх мінеральных водах”. Работы былі па заслугах ацэнены, і А. Пракапчуку прапанавалі пасаду ўрача Мінводаў.
У 1927 годзе наш зямляк вяртаецца ў Мінск і пачынае працаваць у Беларускім дзяржаўным універсітэце на медыцынскім факультэце ў якасці намесніка дэкана. Стажыраваўся ў Сарбоне (Францыя) па курсе дэрматалогіі і венералогіі, а таксама ў Пастэраўскім інстытуце па сералогіі. У час знаходжання ў Францыі надрукаваў шэраг навуковых артыкулаў. Вярнуўшыя ў Савецкі Саюз, абараніў у Ленінградзе доктарскую дысертацыю.
Андрэй Якаўлевіч Пракапчук з’яўляецца аўтарам больш за 200 навуковых прац, распрацаваў і ўкараніў у практыку метад лячэння чырвонай ваўчанкі акрыхінам. Пад яго кіраўніцтвам было напісана і абаронена дваццаць пяць кандыдацкіх і доктарскіх дысертацый.