- •Агульныя звесткі аб мове
- •2. Колькі існуе ў свеце моўных груп?
- •3. Да якой групы адносіцца беларуская мова? развіццё беларускай мовы
- •2. Чым вызначыўся ў гісторыі Беларусі Браніслаў Тарашкевіч?
- •3. Чым займалася Беларуская навукова-тэрміналагічная камісія? беларуская літаратурная мова і дыялекты
- •Параўнанне кірыліцы з лацінкай
- •2. Якія вылучаюць дыялектныя групы на тэрыторыі Беларусі?
- •3. Асаблівасці беларускай лацінкі? паўтарэнне
- •Правапіс літар е, ё, я.
- •Правапіс літар у, ў.
- •Правапіс зацвярдзелых зычных.
- •Зычныя д – дз, т – ц і іх правапіс.
- •Правапіс мяккага знака і апострафа.
- •Правапіс прыстаўных гукаў.
- •Правапіс складаных слоў.
- •Правапіс прыставак.
- •Скланенне назоўнікаў
- •Назоўнікі першага скланення
- •Назоўнікі другога скланення
- •Назоўнікі трэцяга скланення
- •Назоўнікі множнага ліку
- •Правапіс прыметнікаў. Правапіс некаторых суфіксаў прыметнікаў.
- •Правапіс лічэбнікаў.
- •Правапіс займеннікаў.
- •Правапіс дзеясловаў.
- •Адзіночны лік
- •Множны лік
- •Практычныя заданні
- •Стылі мовы
- •Афіцыйна-дзелавы стыль
- •Закон Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •3. Значным пластом прафесійна-тэхнічнай тэрміналогіі.
- •Публіцыстычны стыль
- •Гутарковы стыль
- •Мастацкі стыль
- •Сэрца на далоні
- •(І. Шамякін)
- •Беларуская медыцынская тэрміналогія
- •Шляхі развіцця беларускай медыцынскай тэрміналогіі
- •Асаблівасці перакладу на беларускую мову
- •Словы з калькаваным перакладам і ўласнабеларускія
- •9. Дыягназ пры паступленні _______________________________________
- •Узор 3 накіраванне № на мікрабіялагічнае даследаванне
- •Узор 4 тэрміновае паведамленне аб інфекцыйным захворванні, ежавым, вострым прафесійным атручэнні, незвычайнай рэакцыі на прышчэпку
- •Вымаўленне галосных.
- •Структура аховы здароўя
- •Багданоўскі Яўстафій Іванавіч
- •Гамаліцкі Міхал Лявонавіч
- •Гібенталь Карл Іванавіч
- •Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч
- •Пелікан Венцэслаў
- •Пракапчук Андрэй Якаўлевіч
- •Чачот Антон Антонавіч
- •Ясінскі Юзаф
- •Тэксты для пісьмовых перакладаў
- •Острый инфекционный гепатит
- •У больного нефрит
- •Острый нефрит
- •Хронический нефрит
- •Острый холецистит
- •Хронический холецистит
- •У больного бронхит
- •У больного гастрит
- •Лечебное питание при хроническом гастрите
- •У больного желчнокаменная болезнь
- •У больного инфаркт миокарда
- •У больного стенокардия
- •У больного язвенная болезнь желудка и двенадцатиперстной кишки
- •Уход за кожей больного
- •Алкоголь в клетке
- •Если у Вас болит голова…
- •Планирование сестринских служб
- •Тэксты для вуснага пераказу
- •Навошта ў хаце парог?
- •Градуснікі за акном падманваюць!
- •Гродна – меч, і воля, і слава
- •Чаму трэба дбаць аб чыстаце1
- •Здымайце на ноч заручальны пярсцёнак
- •Хірургія
- •Твардоўскі і вучань
- •Заручыны
- •Гродзенская медыцынская акадэмія
- •Стальное горла
- •Цынкавыя хлопчыкі
- •Беларуска-рускi медыцынскі слоўнiк
- •Лiтаратура
Чачот Антон Антонавіч
(1842 – 1924)
Урач-псіхіятр. Скончыў Віцебскую гімназію. Медыцыну вывучаў у Маскоўскім універсітэце і Пецярбургскай медыка-хірургічнай акадэміі. У 1866 годзе паступіў урачом у псіхіятрычную бальніцу св. Міколы Цудатворцы. У 1881 – 1901 гг. працаваў дырэктарам гэтай бальніцы. У 1876 годзе абараніў дысертацыю на ступень доктара медыцыны па тэме “Гальванізацыя сімпатычнага нерва і тэрапеўтычнага яго значэння”. У 1882 годзе атрымаў званне прыва-дацэнта медыцынскай акадэміі па нервовых і псіхічных хваробах. На працягу шэрагу гадоў быў выкладчыкам нервовых хвароб на жаночых медыцынскіх курсах. Напісаў значную колькасць па судова-медыцынскіх праблемах і практычнай псіхіятрыі. А. Чачот з’яўляецца адным з заснавальнікаў псіхіятрычнай навукі ў Расіі.
Ясінскі Юзаф
(2-ая палова 18 ст. – 1833)
Скончыў медыцынскую школу ў Гродне, пасля чаго навучаўся ў Віленскім універсітэце. Меў навуковую ступень доктара філасофіі, медыцыны і хірургіі. Працаваў урачом у магната Абуховіча, пасля ў Навагрудке, дзе і памёр. Ясінскаму належыць фундаментальная праца “Антрапалогія пра фізічныя і маральныя ўласцівасці чалавека”. Адным з першых на Беларусі выкладаў антрапалогію як вучэнне пра чалавека з выкарыстаннем анатоміі, фізіялогіі, медыцыны. Быў прыхільнікам віленскай эвалюцыйнай школы і лічыў, што фізічнае і біялагічнае існаванне чалавека падпарадкавана арганічнаму цыклу.
Тэксты для пісьмовых перакладаў
ТЭКСТ 1.
Острый инфекционный гепатит
Гепатит – воспалительное заболевание печени. Различают инфекционный гепатит, или болезнь Боткина, сывороточный гепатит и токсический гепатит.
Причины. Инфекционный гепатит, или болезнь Боткина, вызывается инфекцией, сывороточный возникает при переливаниях крови и инъекциях. Причинами токсического могут быть различные яды, поступающие из кишечника в печень, при отравлении мышьяком или или ядовитыми грибами, некоторыми промышленными ядами, лекарственными препаратами, а также при алкоголизме.
Жалобы. Первая стадия острого инфекционного гепатита начинается у больных с повышения температуры тела до 38-38,5о , иногда небольшого озноба, а иногда и без озноба, с катаральных явлений в зеве. Больные жалуются на боли в суставах конечностей, диспепсические расстройства, отсутствие аппетита, тяжесть в подложечной области, тошноту, рвоту, тухлую отрыжку, запоры, иногда жидкий стул, вздутие живота. У больных наблюдается общая слабость, потеря трудоспособности, раздражительность, развивается бессонница. При появлении начальных симптомов инфекционного гепатита даже при нормальной температуре больного укладывают в постель и вызывают врача. Больных с инфекционным гепатитом госпитализируют, так как эта форма гепатита является заразной для окружающих и дает иногда тяжелое осложнение: цирроз печени. В следующей стадии развития заболевания, предшествующей стадии выздоровления, больной замечает, что моча у него приобретает цвет темного пива, а испражнения обесцвечиваются. Появляется желтушность склер глаз, мягкого нёба и ладоней, а через несколько часов – всей поверхности и тела. Больной жалуется на кожный зуд, сонливость. Температура может повышаться до 39о – 40о . При крайне тяжелом течении заболевания у больного появляется резкое возбуждение, бред. судороги и бессознательное состояние.
Осмотр. Слизистая нёба, склеры глаз и кожные покровы желтушные. На коже живота – следы расчесов и точечные кровоизлияния. Язык обложен темным, плотным налетом. Дёсны разрыхлены, слегка кровоточат.
Пальпация. При пальпации определяется болезненность в области желчного пузыря. Печень увеличена: её край выступает из-под рёберной дуги на 3-4 см. Печень плотной консистенции.
ТЭКСТ 2.