- •Агульныя звесткі аб мове
- •2. Колькі існуе ў свеце моўных груп?
- •3. Да якой групы адносіцца беларуская мова? развіццё беларускай мовы
- •2. Чым вызначыўся ў гісторыі Беларусі Браніслаў Тарашкевіч?
- •3. Чым займалася Беларуская навукова-тэрміналагічная камісія? беларуская літаратурная мова і дыялекты
- •Параўнанне кірыліцы з лацінкай
- •2. Якія вылучаюць дыялектныя групы на тэрыторыі Беларусі?
- •3. Асаблівасці беларускай лацінкі? паўтарэнне
- •Правапіс літар е, ё, я.
- •Правапіс літар у, ў.
- •Правапіс зацвярдзелых зычных.
- •Зычныя д – дз, т – ц і іх правапіс.
- •Правапіс мяккага знака і апострафа.
- •Правапіс прыстаўных гукаў.
- •Правапіс складаных слоў.
- •Правапіс прыставак.
- •Скланенне назоўнікаў
- •Назоўнікі першага скланення
- •Назоўнікі другога скланення
- •Назоўнікі трэцяга скланення
- •Назоўнікі множнага ліку
- •Правапіс прыметнікаў. Правапіс некаторых суфіксаў прыметнікаў.
- •Правапіс лічэбнікаў.
- •Правапіс займеннікаў.
- •Правапіс дзеясловаў.
- •Адзіночны лік
- •Множны лік
- •Практычныя заданні
- •Стылі мовы
- •Афіцыйна-дзелавы стыль
- •Закон Рэспублікі Беларусь
- •Глава 1 агульныя палажэнні
- •3. Значным пластом прафесійна-тэхнічнай тэрміналогіі.
- •Публіцыстычны стыль
- •Гутарковы стыль
- •Мастацкі стыль
- •Сэрца на далоні
- •(І. Шамякін)
- •Беларуская медыцынская тэрміналогія
- •Шляхі развіцця беларускай медыцынскай тэрміналогіі
- •Асаблівасці перакладу на беларускую мову
- •Словы з калькаваным перакладам і ўласнабеларускія
- •9. Дыягназ пры паступленні _______________________________________
- •Узор 3 накіраванне № на мікрабіялагічнае даследаванне
- •Узор 4 тэрміновае паведамленне аб інфекцыйным захворванні, ежавым, вострым прафесійным атручэнні, незвычайнай рэакцыі на прышчэпку
- •Вымаўленне галосных.
- •Структура аховы здароўя
- •Багданоўскі Яўстафій Іванавіч
- •Гамаліцкі Міхал Лявонавіч
- •Гібенталь Карл Іванавіч
- •Грум-Гржымайла Кандрат Іванавіч
- •Пелікан Венцэслаў
- •Пракапчук Андрэй Якаўлевіч
- •Чачот Антон Антонавіч
- •Ясінскі Юзаф
- •Тэксты для пісьмовых перакладаў
- •Острый инфекционный гепатит
- •У больного нефрит
- •Острый нефрит
- •Хронический нефрит
- •Острый холецистит
- •Хронический холецистит
- •У больного бронхит
- •У больного гастрит
- •Лечебное питание при хроническом гастрите
- •У больного желчнокаменная болезнь
- •У больного инфаркт миокарда
- •У больного стенокардия
- •У больного язвенная болезнь желудка и двенадцатиперстной кишки
- •Уход за кожей больного
- •Алкоголь в клетке
- •Если у Вас болит голова…
- •Планирование сестринских служб
- •Тэксты для вуснага пераказу
- •Навошта ў хаце парог?
- •Градуснікі за акном падманваюць!
- •Гродна – меч, і воля, і слава
- •Чаму трэба дбаць аб чыстаце1
- •Здымайце на ноч заручальны пярсцёнак
- •Хірургія
- •Твардоўскі і вучань
- •Заручыны
- •Гродзенская медыцынская акадэмія
- •Стальное горла
- •Цынкавыя хлопчыкі
- •Беларуска-рускi медыцынскі слоўнiк
- •Лiтаратура
Багданоўскі Яўстафій Іванавіч
(1833 – 1888)
Адукацыю атрымаў у Магілёўскай духоўнай семінарыі. У 1853 годзе паступіў на казённы кошт у медыка-хірургічную акадэмію, якую скончыў праз пяць гадоў з залатым медалём. Быў пакінуты пры інстытуце па ўдасканаленні ўрочоў, дзі і заняўся навуковай дзейнасцю. У 1861 годзе абараніў дысертацыю па тэме “Пра рэзекцыю локцевага сучлянення” і атрымаў ступені доктара хірургіі і доктара медыцыны. У час руска-турэцкай вайны працаваў у дзеючай арміі кансультантам-хірургам ад Таварыства Чырвонага Крыжа. Аўтар шэрагу навуковых прац. Быў абраны ад’юнкт-прафесарам на кафедры хірургічнай акадэмічнай клінікі, а затым ардынарным прафесарам. Смерць застала яго адразу ж пасля заканчэння аперацыі, якую рабіў хвораму. Яму належаць крылатыя словы: Пастаў сябе на месца хворага і тады вырашай, што і як яму рабіць: рэзаць або літаваць, кансервавць ці бравіраваць”.
Гамаліцкі Міхал Лявонавіч
(1791 – 1861)
У 1809 годзе скончыў Жыровіцкую школу пры кляштары Базільянаў і паступіў на лекарскае аддзяленне пры Віленскім імператарскім універсітэце для падрыхтоўкі медыкаў на казённы кошт.13 чэрвеня 1815 года скончыў памянёны універсітэт і абараніў дысертацыю на атрыманне вучонай ступені доктара медыцыны.
Па прапанове прафесара Франка, які звольніў Гамаліцкага ад абавязковай шасцігадовай лекарскай працы на дзяржаўнай пасадзе, Міхал пачаў працаваць памочнікам сакратара лекарскага факультэта і рэпетытарам медычнай клінікі Віленскага універсітэта. З 1816 года ён пачынае выкладаць студэнтам тэарэтычную хірургію і фізіялогію. У хуткім часу фізіялогія поўнасцю захапляе Гамаліцкага, ён цікавіцца эксперыментамі з вівісекцыяй, у тым ліку пытаннямі гематрансфузіі. У 1819 годзе ён атрымлівае пасаду ад’юнкта універсітэта, а з 1824 года – прафесара фізіялогіі.
Міхал Гамаліцкі кіраваў кафедрай фізіялогіі да верасня 1827 года, паралельна выконваючы абавязкі віцэ-прэзідэнта Віленскага лектарскага таварыства. Выйшаўшы ў адстаўку, Гамаліцкі знайшоў сябе ў новым захапленні: гісторыі, археалогіі, палеаграфіі, - дзе таксама дасягнуў значных поспехаў.
Памёр Міхал Гамаліцкі 21 студзеня (2 лютага) 1861 года і пахаваны на віленскіх могілках Роса. Надмагільны надпіс сведчыць аб яго адданасці навуцы і роднаму краю: “Д-р мед. праф. фізіялогіі імператарскага Віленскага універсітэта. Сакратар Тавараства лекараў у Вільне. Заслужаны дзеяч краю. Нар. 22.ХІ.1791, пам. 21. І. 1861”.
Гібенталь Карл Іванавіч
(1786 – 1860)
Карл Гібенталь (Карл Піліп Урангель фон Гібенталь) у 1805 годзе атрымаў ступень доктара медыцыны і паступіў на ваенную службу ў Расійскую армію ў якасці палкавога лекара егерскага палка. У 1810 годзе становіцца ардынатарам Мінскага медыцынскага кіравання. Пасля іспытаў ў Маскоўскім універсітэце (1814 г.) атрымаў званне інспектара і з 1816 года жыве і працуе ў Віцебску інспектарам губернскай медыцынскай управы.
К. Гібенталь першым (на 40 гадоў раней за Н. Пірагова) прапанаваў выкарыстоўваць гіпс для фіксацыі пераломаў. Навуковыя артыкулы, прысвечаныя гэтаму адкрыццю былі змешчаны ў медыцынскіх часопісах Парыжа, Лейпцыга, Рыгі.
Карл Гібенталь з’яўляецца і зачынальнікам косцевапластычнай хірургіі ў Беларусі. У артыкуле “Астэапластыка ці мастацтва замяніць дэфект косці чалавека косткай жывёлін”, надрукаваным у 1825 годзе, ён пісаў пра свае эксперыментальныя аперацыі па перасадцы косці. Стварыў першыя ў Расійскай імперыі прылады для выдалення каменя з мачавога пузыра, іншыя хірургічныя інструменты, што і апісаў у працы “Малюнак і апісанне новых прылад” (1830). Шмат зрабіў у такіх галінах медыцыны, як уралогія, магнетычнае лячэнне, лячэнне халеры і інш.