книги из ГПНТБ / Карманный польско-русский и русско-польский словарь 19500 слов

- l O -

na następujące różnice dotyczące wymowy spół­ głosek w języku rosyjskim i polskim:

się w wymowie od polskich ć, dź, ś, i; wymawia się je bardziej miękko niż odpowiednie spół­ głoski w wyrazach polskich.

c) Spółgłoska ч jest zawsze miękka.

d) Litera щ oznacza dwie następujące po sobie spółgłoski: miękkie sz’ i miękkie cz’ lub jako

podwójne miękkie szsz\ np. щука — sz’cziuka

i sz’sziuka.

e)W języku rosyjskim mogą występować na końcu wyrazu miękkie spółgłoski p, f, oznaczone za pomocą liter: пь, фь, бь, вь, czego nie ma w języku polskim, np. кровь — kroi’, гблубь — gółub’ itp.

f)Rosyjska spółgłoska л jest miękka jak polskie 1 przed i, np. лйпа — lipa, лёд — liot.

g) Rosyjskie л twarde wymawia się tak Jak polskie ł w wymowie scenicznej, a nie jak u, np. лйпа — łapa (a nie uapa).

h) Po spółgłoskach bezdźwięcznych rosyjskie в wymawia się jako w, a nie jak f (w języku pols­ kim w tych wypadkach wymawia się f), np. твой — twaj£ (w języku polskim wymawia się wyraz twoja jako tfoja).

i) W czasownikach cząstkę -ся, jeżeli ta cząstka występuje po т, ть czyta się jako cca, np. бойться — bajacca, бойтся — baicca itp.

j)Na miejscu litery г w końcówkach -ого, -ero wymawia się г jako spółgłoskę w, np. хороше­ го — charószewa, большбго — balszówa itp

k)W wyrazach что, htóćli literę ч wymawia się jako sz np. szto, sztóby.

жив.— живопись (malarstwo) зоол.— зоология (zoologia)

ит. д.— и так далее (i tak dalej)

ит. п.— и тому подобное (1 temu podobne)

карт.— термин карточной игры (termin kar­ ciany)

кино — кинематография (kinematografia) кул.— кулинария (termin kulinarny)

л.— лицо глагола (osoba czasownika) ж.— мужской род (rodzaj męski) мат.— математика (matematyka) мед.— медицина (medycyna)

мест.— местоимение (zaimek)

мн.— множественное число (liczba mnoga) мор.— морское дело, морской термин (termin

morski)

муз.— музыка (muzyka) парен.— наречие (przysłówek)

наст.— настоящее время (czas teraźniejszy)

несое.— несовершенный вид (niedokonany)

л.— падеж (przypadek)

12 -

перен,— в переносном значении (przenośnia) полит.—политический термин (termin polityczny) прееосх. cm.— превосходная степень (stopień naj­

wyższy)

предл.— предложный падеж (miejscownik)

притяж. мест.— притяжательное местоимение

(zaimek dzierżawczy)

произн.— произносится (wymawia się) прош.—■прошедшее время (czas przeszły) радио — радиотехника (radiotechnika)

разе.— разговорное слово, выражение (wyraz po­ toczny, wyrażenie potoczne)

род.— родительный падеж (dopełniacz)

с.— средний род (rodzaj nijaki)

собир.— собирательно (zbiorowo) сое.—совершенный вид (dokonany) спорт,— физкультура и спорт (sport)

сравн. ст.— сравнительная степень (stopień wyż­ szy)

с.-х.— сельское хозяйство (rolnictwo)

твор.— творительный падеж (narzędnik) театр.— театроведение, театр (teatr)

тех. — техника (technika) тж.— также (także, również) тк. — только (tylko)

физ.— физика (fizyka) филос.— философия (filozofia)

фото — фотография (fotografika) хим.— химия (chemia)

О ПОЛЬЗОВАНИИ СЛОВАРЕМ

Слова даны в алфавитном порядке и выде­ лены полужирным шрифтом.

В целях экономии места принимается гнез­ довая система. Знак — (тильда) заменяет неиз­ меняемую часть заглавного слова, отделенную знаком |{ (параллельными линиями), а также все слово целиком при повторении его в соче­ тании, напр.:

na?ro||da f награда ж премия ж.\ ... —*pocie­ szenia поощрительная прбмия; przyznać —dę присудйть премию; —■dzić наградить; вознаградить.

Омонимы обозначаются римскими цифрами, напр.:

piec I т печь ж.

piec II печь, жйрить.

Разные значения одного и того же слова обо­ значаются светлыми арабскими цифрами со скоб­ кой:

wiek m I) век м., столетие с. ...; 2) вбзраст м.-...

Пояснения к словам и отдельным значениям слов даются в скобках курсивом:

bufet m буфет м. (закусочная).

golf ni 1) гольф м. (игра); 2) свйтер т.

чае расхождения в управлении польских и рус­ ских глаголов даются соответствующие указания

в скобках курсивом:

czekać (nakogot, na coś) ждать, ожидать (кого-л.»

чего-А.).

— 16 -

(iгриппом, ангиной и т. п.).

Фразеология и свободные сочетания, как пра­ вило, даются при глаголах совершенного вида. Идиоматические выражения, а также такие вы­ ражения, которые не сохранили связи ни с одним из основных значений заглавного слова, помеще­ ны в конце словарной статьи за знаком ф (ромб).

Синонимы в переводах разделены запятой, а оттенки значений — точкой с запятой, напр.х

karać карйть, наказывать...

Inscenizacja f инсценирбвка лс.; постанбвка ж.

В ряде случаев в однотипных конструкциях варианты сочетаний даны в круглых скобках, что находит свое отражение и в переводе:

orkiestra f оркестр м.\ — symfoniczna (dęta. estradowa) симфонйческий (духовбй, эстрадный)

оркёстр.

В тех случаях, когда польское слово самостоя­ тельно не употребляется или чаще употребляется в определенном сочетании, оно дается без перево­ да с двоеточием, после которого приводится это сочетание с соответствующим переводом, напр.:

transfuzja : — krwi переливание с. крбви.

В словаре дана только форма вежливого обра­ щения к мужчине, которая передается сочетанием слова pan с соответствующим глаголом в форме 3 лица единственного числа.

На всех русских словах, кроме односложных, ставится ударение.

WSKAZÓWKI METODYCZNE

Wyrazy w słowniku podane są w kolejności alfabetycznej z zachowaniem systemu gniazdo­ wego. Wewnątrz artykułu hasłowego wyrazy

lub ich części zastępowane są tyldą (~). Powtarzająca się część wyrazu oddzielona jest

podwójną kreską pionową (||), np.

nagro||da / награда ж премия ж.;... ~ pocie­

szenia поощрйтельная премия; przyznać ~dę при­ судить премию; ~dzić наградить; вознаградить.

Homonimy oznaczone są cyfrą rzymską, np.

piec I m печь ж. piec II печь, жарить.

Poszczególne znaczenia wyrazu oznaczone są

cyframi arabskimi w nawiasie.

Przy wyrazach lub znaczeniach, które mogą budzić dwuznaczność, podane są objaśnienia lub

kwalifikatory, np.

bufet m буфет м■(закусочная).

golf m 1) гольф м. (игра)\ 2) свитер м.

Odcienie znaczeniowe odpowiedników rosyj­ skich oddzielone są średnikiem, zaś synonimy prze­ cinkiem, np.

karać карать, наказывать...

inscenizacja f инсценирбвка ж.\ постанбвка ж.

Ze względu na oszczędność miejsca w szeregu wypadków w nawiasie podane są warianty po­

łączeń wyrazowych, np.

chorować (na grypę, anginę itp.) болеть (грип­ пом, ангиной u rn. п.)

— 18 -

Zwroty idiomatyczne oraz specyficzne połączenia wyrazowe umieszczone są na końcu artykułu has­ łowego po rombie (O).

W wypadkach kiedy wyraz samodzielnie nie Jest używany, następuje po nim dwukropek i po­ dane jest całe wyrażenie, np.

transfuzja f: —■krwi переливание с. крови. Rekcja czasowników podana jest wówczas, kie­

dy zachodzi różnica w obu językach, np.

czekać (na kogoś, na coś) ждать, ожидать (кого­

-либо, него-л.).

Wszystkie wyrazy rosyjskie, oprócz jednosylabowych, opatrzone są znakiem akcentowym.

А