- •Ўқув-услубий мажмуанинг таркибий тузилиши
- •Мажмуанинг қисқача аннотацияси
- •Тошкент – 2019
- •I.Ўқув фанининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни
- •II. Ўқув фанининг мақсади ва вазифалари
- •III.Асосий назарий қисм (маъруза машғулотлари)
- •IV. Амалий машғулотлар бўйича кўрсатма ва тавсиялар
- •VI. Мустақил таълим ва мустақил ишлар
- •VII. Асосий ва қўшимча ўқув адабиётлар ҳамда ахборот манбаалари* Асосий адабиётлар
- •Қўшимча адабиётлар
- •Интернет сайтлари
- •Асосий қисм Фан бўйича маъруза мавзулари ва уларнинг мазмуни
- •Амалий машғулотларнинг тахминий мавзулари
- •Лаборатория ишларини ташкил этиш бўйича кўрсатмалар
- •Курс ишини ёзиш кўзда тутилмаган Мустақил ишни ташкил этишнинг шакли ва мазмуни
- •Тавсия этилаётган мустақил ишларнинг мавзулари
- •Дастурнинг ахборот-услубий таъминоти
- •Фойдаланиладиган адабиётлар рўйхати Асосий адабиётлар
- •2019 Йил “_____” август
- •Тошкент – 2019 й.
- •1. Ўқув фани ўқитилиши бўйича услубий кўрсатмалар
- •2. Маъруза машғулотлари
- •3. Амалий машғулотлар
- •4. Мустақил таълим
- •5. Фан бўйича талабалар билимини баҳолаш ва назорат қилиш меъзонлари
- •Якуний назоратни “Ёзма иш” асосида ўтказиш
- •6. Асосий ва қўшимча адабиётлар ҳамда ахборот манбалари Асосий адабиётлар
- •Қўшимча адабиётлар
- •Интернет сайтлари
- •Маъруза машғулотлари режаси маъруза машғулотлари режаси
- •Мавзулар бўйича матн аннотацияси ва охирги янгиликлар
- •1. Инвестиция: моҳияти, асосий турлари ва таркиби
- •2. Макроиқтисод ва инвестициялар алоқадорлиги
- •3. Инвестициялар таҳлилида асосланиладиган асосий иқтисодий концепциялар
- •Фирма бойлиги ўкбқ мбқ
- •4 . Ўзбекистон инвестиция сиёсатининг моҳияти ва йўналишлари
- •5. Иқтисодиётни ривожлантиришни асосий йўли – лойиҳаларни яратиш ва амалга ошириш
- •1. Лойиҳа нима?
- •Лойиҳанинг асосий элементлари қуйидагилардир:
- •2.Лойиҳаларнинг классификацияси
- •3. Лойиҳа ҳаёт даврининг асосий босқичлари
- •4.Лойиҳа муҳити
- •5. Лойиҳа объектлари ва субъектлари.
- •6. Лойиҳалар таҳлилининг моҳияти ва вазифалари
- •7. Лойиҳалар таҳлили тузилмаси
- •8. Давлатнинг иқтисодий фаолияти ва инвестиция лойиҳалари
- •1. Лойиҳаларни тайёрлаш тушунчаси
- •2. Инвестиция лойиҳалари ҳужжатларини тайёрлаш босқичлари
- •3. Инвестиция имкониятларини қидиришни ташкил қилиш
- •4. Лойиҳаларни бирламчи тайёрлаш ва бизнес режаларни ўрни
- •Бизнес-режанинг таркиби
- •5. Лойиҳани якуний варианти ва унинг техник-иқтисодий ҳамда молиявий жиҳатдан маъқуллиги
- •Тиа бўлимларининг тахминий тузилмаси қуйида келтирилган:
- •1. Инвестиция лойиҳаларини танлашда молиявий-иқтисодий баҳолашнинг роли
- •2. Дисконтлаш ҳақида тушунча
- •Бугунги олинган бир сўм, келгусида олинадиган бир сўмдан қиймат жиҳатидан каттадир.
- •3. Аннуитетнинг келгуси қиймати
- •4. Аннуитетнинг жорий қиймати
- •5. Рента қиймати
- •1. Инвестиция лойиҳаларини молиявий-иқтисодий баҳолашнинг моҳияти ва усуллари
- •2. Инвестиция лойиҳаларини молиявий – иқтисодий баҳолашда пул оқимларини дисконтлашга асосланган услублари
- •3. Инвестиция лойиҳаларини баҳолашнинг содда услублари
- •Рои ебит( 1- т) [ ( c .Й.Б.-c.Й.О):2]
- •1. Рақобатлашувчи инвестициялар ҳақида тушунча
- •2. Муқобил инвестициялар.
- •3. Инвестиция лойиҳаларининг амал қилиш муддатларидаги фарқлар.
- •4. Харажатларга кўра самарадорликни баҳолаш усули.
- •5. Ускуналарни таъмирлаш ёки алмаштириш ҳақидаги қарорларни асослаш.
- •1. Лойиҳаларни техник таҳлил қилишнинг вазифалари ва таркиби
- •2. Лойиҳаларни ишлаб чиқишнинг техник муаммолари
- •3. Лойиҳаларни жойлаштириш ўрни
- •4. Харажатлардаги ўзгаришлар
- •5. Лойиҳани амалга ошириш ишлари графиги
- •1. Нима учун экологик таҳлил керак?
- •2. Экологик таҳлилнинг вазифалари
- •3. Экология бўйича лойиҳа-смета хужжатларини тайёрлаш
- •4. Экологияни молиялаштириш манбалари.
- •1. Ижтимоий таҳлилнинг моҳияти ва таркибий қисмлари
- •2. Аҳолининг ижтимоий-маданий ва демографик хусусиятлари
- •3. Лойиҳа ва маҳаллий маданият талаблар
- •4. Лойиҳалардан манфаатдорликни таъминлаш масалалари
- •5.Ижтимоий лойиҳаларда хотин-қизларнинг роли
- •6. Ижтимоий таҳлилда мутахассислар масаласи
- •1. Институционал таҳлилнинг моҳияти ва мақсадлари
- •2. Институционал таҳлил тузилмаси
- •3. Лойиҳа иштирокчилари фаолиятидаги доимий муаммолар
- •4. Бозор иқтисодиёти институтларни ташкил этишга таъсир этувчи омиллар
- •5. Лойиҳаларнинг инвестициялардан кейинги босқичига эътиборсизлик
- •1. Молиявий таҳлилнинг моҳияти ва турлари
- •2. Молиявий рентабеллилик таҳлили
- •3. Молиялаштиришга эҳтиёж таҳлили
- •4. Лойиҳани эксплуатация қилувчи ташкилотнинг молиявий таҳлили
- •5. Лойиҳанинг молиявий самарадорлигини фойда баланси ёрдамида аниқлашнинг оддий усули
- •1. Иқтисодий таҳлилнинг моҳияти. Иқтисодий таҳлилни молиявий таҳлилдан фарқли жиҳатлари
- •2. Иқтисодий таҳлилнинг йўналишлари. Лойиҳасиз ва лойиҳа асосида ривожланишни қиёсий таҳлили
- •3. Иқтисодий таҳлилда яширин баҳолар
- •4. Манфатлар ва харажатларни ўлчаш услублари ва муаммолари
- •1.Лойиҳаларда ноаниқлик ва қалтислик тушунчалари.
- •2. Қалтисликларни бошқариш усуллари.
- •3. Қалтислик учун мукофот.
- •4 Лойиҳаларнинг қалтисликка чидамлилиги таҳлили.
- •5. Инвестицияларда қалтислик даражаси.
- •6. Инвестицияларда қалтислик даражасини босқичма-босқич баҳолаш
- •Мавзуга оид адабиётлар, журналлар ва интернет тармоғидан олинган тарқатма материаллар
- •Мақолалар
- •Мавзулар бўйича тақдимот слайдлари ва видео роликлар
- •Фанга доир видео маърузалар, видео роликлар
- •Қўлланиладиган педагогик технологиялари шарҳи қўлланиладиган педагогик технологиялари шарҳи
- •Маъруза машғулотларнинг ташкил этишнинг асосий шакллари
- •Маърузалар турлари вауларга хос хусусиятлар
- •2. Амалий машғулотларни ташкил этишнинг асосий шакллари
- •Амалий машғулотлар турлари ва уларга хос хусусиятлари
- •3. Маъруза ва амалий машғулотларда қўлланиладиган педагогик технологиялар
- •График ташкил этувчилар
- •Кластерни тузиш бўйича ўқув топшириғигайўриқнома
- •«Нима учун?» схэмасини тузиш бўйича ўқув топшириғига йўриқнома
- •«Қандай?» диаграммасини тузиш бўйича ўқув топшириғига йўриқнома
- •«Нилуфар гули» схэмасини тузиш бўйича ўқув топшириғига йўриқнома
- •Мустақил таълимга оид топшириқлар мустақил таълимга оид топшириқлар
- •Глоссарийлар глоссарийлар
- •Интернет сайтлар
- •М.С. Касимов
3. Инвестиция лойиҳаларининг амал қилиш муддатларидаги фарқлар.
Инвестиция лойиҳалари самарадорлигини баҳолашда дисконтлаш ставкасини танлашдан ташқари Лойиҳаларни амал қилиш муддати хам таъсир кўрсатади. Масалан: транспорт фирмаси ишлатилган ва яна уч-турт йил хизмат қилиши мумкин бўлган ёки 8-10 йил хизмат қиладиган янги автомобилларни сотиб олиши мумкин.
Инвестиция ресурслари чексиз қайта инвестицияланган шароитда Лойиҳаларини НПВга кўра тафсифлаш шароитида бундай зарурат юзага келади. Буни тушуниш учун транспорт фирмаси бўйича мисолга қайтамиз. Маълумки, фирма тўрт йил хизмат қиладиган ёки тўққиз йил хизмат қиладиган янги автомобилларни сотиб олиши мумкин. НПВга кўра Лойиҳаларни оддий танлаб олиш мақсадга мувофиқ эмас. Чунки, Лойиҳаларнинг амал қилиш муддати турлича (тўрт йилдан сўнг фирма ески машиналарни ҳисобдан чиқариб, бошқаларини сотиб олади деб кўзда тутилган). Бунинг устига бу муддатлар каррали эмас. Шу сабаб ҳисоб-китобларни таққослашни таъминлаш учун бу икки Лойиҳани бир хил хизмат даврга келтириб олишимиз керак. Чунки, айнан шу муддат инвестицияланган активлар икки Лойиҳа бўйича тэнг хизмат муддатини ўтаб бўлади. Кўриниб турибдики, бу ҳисоб-китоблар узоққа чўзилади. Шу сабаб, бу муаммони ечиш учун соддалаштиришнинг қулай воситаси еквивалентли аннуитетдан фойдаланиш керак. Бу усул баъзида НПВни йиллик ҳисоблаш деб ҳам айтилади.(21-формула):
ЕА=АНПВ
АНПВ( инглизча- аннуализед нет пресент валуе)
Бундай соддалаштиришда таққосланаётган лойиҳаларда калтислик даражаси бир хил бўлгандагина юл куйилади.
ЕА ни топиш усули НПВни ҳисоблаш ҳисоблаш усулига мувофиқ эмас. У НПВни максималлашган инвестиция лойиҳасини танлашни осонлаштиради холос.
Еквивалент аннуитет – даражали, яъни унификация қилинган аннуитет бўлиб, баҳоланаётган лойиҳа билан бир хил давомийликка ва бу лойиҳадаги НПВ билан бир хил жорий қийматга эга. Бундай аннуитетни ҳисоблаш формуласи қуйидаги кўринишга эга: ( 22-формула):
ЕА =НПВ / ПВА1н,к
Бу формулада ПМТ – ЕА, ПВА – НПВ , билан алмаштирилган.
4. Харажатларга кўра самарадорликни баҳолаш усули.
Амалиётда пул тушумларини таъминламайдиган лойиҳаларни баҳолашга дуч келишимиз мумкин. Масалан, хизмат биносини ёритиш учун кундузги ёритиш лампаларидан ёки бошқа турдаги ёритиш воситаларидан бирини танлаш вазифаси турганда шундай ҳолат юзага келади. Бунда фирма маълум бир вақт давомида кам харажат талаб етадиган ёритиш Лойиҳасини танлайди.
Агар биз турли хизмат даврларига эга лойиҳаларга дуч келсак, ҳамда баҳоланаётган фаолиятни давом еттириш учун қайта молиялаш кўзда тутилса, юқорида кўриб чиқилган еквивалент аннуитетни аниқлаш усулидан фойдаланилади. Бунда еквивалент аннуитет – ЕАС-йиллик еквивалент харажатлар деб аталади.
5. Ускуналарни таъмирлаш ёки алмаштириш ҳақидаги қарорларни асослаш.
Бир-бирини сиқиб чиқарадиган инвестиция лойиҳаларидан бирини танлашдаги муҳим ҳолат, мавжуд асбоб-ускунани ремонт қилиш керакми ёки уни янгилаш керакми дэган саволга жавоб топишдир. Агар фирма асбоб-ускуналарни ремонт қилса бу янги сотиб олишдан кўра кам пул чиқимини таъминлайди, лекин шуни унутмаслик керакки, ески асбоб-ускуналарнинг яроқлилик муддати янгилариникидан кам бўлади. Бундай ҳолда авваламбор ремонт қилишга мўлжалланган асбоб-ускуналар қанақа харажатларни талаб қилишини аниқлаб олиш керак. Бу харажатларга ремонт сарфлари билан бирга ески ускуналарни сотишдан келиши мумкин бўлган бой берилган фойда, яъни ликвидация қиймати хам киритилади. Таҳлилни еквивалент аннуитет ёки йиллик еквивалент харажатларни таққослаш асосида олиб бориш мумкин.
7-мавзу. Техник таҳлил