Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Волохина.Латинский язык.DOC
Скачиваний:
55
Добавлен:
13.11.2018
Размер:
966.66 Кб
Скачать

Занятие №15 Пятое склонение существительных – Declinatio quinta

К пятому склонению относятся существительные женского рода, имеющие в форме именительного падежа единственного числа окончание -es. Главный признак пятого склонения окончание родительного падежа единственного числа i: res, rei f – дело, вещь; species, speciēi f – вид, внешность, наружность; facies, faciēi f – лицо; fides, fidĕi f – вера, доверие.

Сокращенная запись в словаре: species, ēi f – вид; facies, ēi f – лицо.

Два сущεествительных в порядке исключения относятся к мужскому роду: dies, diēi m – день, meridies, meridiēi m – полдень. Однако слово dies может относиться и к женскому роду.

Следует обратить внимание на долготу ē в окончании i. ε оказалось долгим вопреки правилу о краткости гласного перед гласным. Находясь между двумя i, долгое ударное е выделялось голосом и сохраняло четкость звучания. После согласного е было кратким: fidĕi, ĕi.

Падежные окончания 5го склонения

Singularis

Pluralis

Nom. Voc.

-es

-es

Gen.

-ēi

-ērum

Dat.

-ēi

-ēbus

Acc.

-em

-es

Abl.

-e

-ēbus

Образец склонения

res, rei f – вещь, дело; dies, ēi m – день

Singularis

Pluralis

f

m

f

m

Nom. Voc.

res

di-es

res

di-es

Gen.

rei

di-ēi

rerum

di-ērum

Dat.

rei

di-ēi

rebus

di-ēbus

Acc.

rem

di-em

res

di-es

Abl.

re

di-e

rebus

di-ēbus

Упражнение 1. Просклоняйте в единственном числе:

res corporālis – телесная вещь (вещественная); spes ultĭma – последняя надежда; res publĭca – республика, государство (дословно – общее дело); facies clarior – более благородное лицо.

Слова для справок: spes, ei f – надежда, ultĭmus, a, um – последний; publĭcus, a, um – общественный, общий; clarior, ĭus – более благородный.

Предложения и текст для перевода:

А. 1. Fides bona contraria est fraudi et dolo. 2. Tutor in re sua auctor esse non potĕrat. 3. Appellatio rei non genus, sed speciem signifĭcat. 4. Res sacra non recipit aestimatiōnem. 5. Mancípi res sunt, quae per mancipationem ad alium transferuntur.

В. 1. Rei nulli prodest mora, nisi iracundiae. 2. Tutor rem pupilli emĕre non potest. 3. Res ipsa loquĭtur. 4. Mors ultĭma linea rerum est. 5. Res judicāta pro veritāte accipĭtur (habētur). 6. Obligāmur aut re aut verbo aut simul utroque aut consensu aut lege aut jure honorario aut necessitāte aut ex peccāto.

Res mancípi et nec mancípi

Omnes res aut mancipi sunt aut nec mancipi. Mancipi res sunt omnia praedia in Italĭco solo, quam rustĭca – qualis est fundus, tam urbāna – qualis est domus, item jura praediōrum rusticōrum (servitūtes), velut via, iter, actus, aquaeductus, item servi et quadrupĕdes, velut boves, muli, equi, asĭni.

Magna autem differentia est rerum mancipi et nec mancipi. Nam res nec mancipi ipsā traditione pleno jure alterīus fiunt (становятся), si corporāles sunt et ob id recipiunt traditiōnem. Ităque si tibi vestem vel aurum vel argentum trado sive ex venditiōnis causā sive ex donatiōnis sive aliā ex causā, statim tua fit ea res.