- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Алғысөз
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Курс мазмұны
- •Практикалық сабақтардың болжамдық тақырыптары
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Оқу жоспарынан көшірме
- •Модуль бойынша пәннің тақырыптық жоспары
- •Пән мазмұны
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •Бақылау түрі
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Алғысөз
- •Оқу жоспарынан көшірме:
- •Бекітілген кестеге сәйкес курс бойынша сабақ кестесі
- •Бағалау саясаты
- •Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша студенттердің білімін бағалау шкаласы
- •Пән мазмұны
- •Сөж тақырыптары
- •Рефераттар тақырыптары
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
- •Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
- •Практикалық сабақтар
- •1Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау №1.1 практикалық сабақ
- •1.1. Delphi бағдарламаны құрастырудың интегралданған ортасы
- •1.2. Delphi бағдарламаларының құрылымы
- •Interface
- •1.3.4. Жазбаларды орналастыру (tLabel)
- •1.3.5. Нәтижені шығарудың көпжолды терезесін орналастыру (tMemo)
- •1.3.6. Форма құру жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (FormCreate)
- •1.3.7. Батырманы басу жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (ButtonClick)
- •1.3.8. Бағдарламаны орындау және онымен жұмыс жасау
- •1.4. Өзіндік жұмысты орындау
- •№1.2 Практикалық сабақ
- •2.1. Паскаль тілінің if және case операторлары
- •2.2. Delphi-дегі ауыстырғыш-батырмалар
- •2.3. Бағдарлама жазудың мысалы
- •2.3.1. Форманы құру
- •2.3.2. TСheckBox компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.3. TRadioGroup компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.4. FormСreate және Botton1Сlick жағдайларын өңдеуді құру
- •№1.3 Практикалық сабақ
- •3.1. Pascal тіліндегі циклдерді ұйымдастыру операторлары repeat, whіle, for
- •3.2. Delphi-дегі бағдарламаларды өңдеу құралдары
- •3.3. Тапсырманы орындау реті
- •3.4. Жеке тапсырманы орындау
- •№1.4 Практикалық сабақ
- •4.1. Массивтермен жұмыс
- •4.2. TStringGrid компоненті
- •4.3. Тапсырманы оырндау реті
- •4.4. TStringGrid компонетін баптау
- •№1.5 Практикалық сабақ
- •5.1. TListBox компоненті
- •5.2. TComboBox компоненті
- •5.3. TBitBtn компоненті
- •5.4. Жеке тапсырманы орындау тәртібі
- •№1.6 Практикалық сабақ
- •6.1. Жазба типті айнымалыны қолданып программалау
- •6.2. Файлдармен жұмыс
- •Файлдармен жұмыс жасайтын процедуралар және функциялар:
- •6.3. Файлдармен жұмыс жасайтын ішкі программалар
- •6.4. TOpenDialog және tSaveDialog компоненттері
- •6.5. Тапсырманы орындау реті
- •6.5.1.TOpenDialog және tSaveDialog компоненттерін күйге келтіру
- •6.1-Сурет
- •6.5.2. Программамен жұмыс
- •6.2-Сурет
- •6.6. Жеке тапсырмалар
- •№1.7 Практикалық сабақ
- •7.1. Ішкі программалардың қолданылуы
- •7.2. Модульдердің қолданылуы
- •7.3. Тапсырманы орындау мысалы
- •7.3.1. Модульді құру
- •7.3.2. Модульді іске қосу
- •7.1 - Сурет
- •7.4. Жеке тапсырмалар
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •№2.2 Практикалық сабақ
- •9.2 Динамикалық тізімдерді қолдану
- •9.2-Сурет Edit Button Модуль тексті
- •9.3. Жеке тапсырманы орындау
- •№2.3 Практикалық сабақ
- •Бұрыштары дөңгеленген тіктөртбұрыш
- •№2.4 Практикалық сабақ
- •І. Мәліметтерді файлдан оқу және файлға жазу. Тестілеу программасын құру
- •№2.7 Практикалық сабақ
- •№2.8 Практикалық сабақ
- •Төмендегі компоненттердің қайсысы визуальды компонентке жатпайды?
- •Осөж-ды орындауда қолданылатын әдебиеттер тізімі:
- •Үй тапсырмалары
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •1.1 Тапсырма.
- •1.2 Тапсырма.
- •1.3 Тапсырма.
- •1.4 Тапсырма.
- •1.5 Тапсырма.
- •1.6 Тапсырма.
- •1.7 Тапсырма.
- •1.8 Тапсырма.
- •Арнайы кабинеттер, аудиториялар мен зертханалар тізімі.
- •Мазмұны
№2.7 Практикалық сабақ
Тақырыбы: Қосымшаға қыстырма (заставка) қою.
Мақсаты: Қосымшаға қыстырма қоюды үйрену.
Қажетті құралдар мен материалдар: ДК, Delphi ортасы.
Мазмұны мен жұмысты орындау реті
Заставка қою
Заставка терезе деп программаны жүктеген кезде ең бірінші экранға шығарылатын терезені айтады. Заставка терезесі осы программа туралы қысқаша мәліметті сақтайды. Заставка терезесін шығару программа проектісінде заставка–формасын құрып, белгілі бір уақыт өткеннен кейін ол форманы жою арқылы жүзеге асады.
Мысал. Заставка және негізгі формадан тұратын қосымша құрайық. Негізгі терезе заставка терезесінен кейін біраз уақыттан соң пайда болсын.
Қосымша проектісі келесі түрде болады:
Проект файлы
program Zast_p;
uses
Forms,
Main in 'Main.pas' {fmMain},
Zast in 'Zast.pas' {fmZast};
{$R *.res}
begin
Application.Initialize;
fmZast:=TfmZast.Create(Application); { заставка-формасын құру және бейнелеу }
fmZast.Show; fmZast.Update;
Application.CreateForm(TfmMain, fmMain); { Қосымшаның негізгі формасын құру}
fmZast.Hide; fmZast.Free; { Заставка формасын жою }
Application.Run;
end.
FmMain негізгі формасының модулінің файлы
unit Main;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs;
type
TfmMain = class(TForm)
procedure FormCreate(Sender: TObject);
private { Private declarations } public { Public declarations }
end;
var fmMain: TfmMain;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TfmMain.FormCreate(Sender: TObject);
var t:longint;
begin t:=GetTickCount div 1000; while (GetTickCount div 1000)<t+5 do;
end; end.
Заставка-формасының модулінің файлы
unit Zast;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Variants, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs, ExtCtrls;
type
TfmZast = class(TForm)
Image1: TImage;
procedure FormCreate(Sender: TObject);
private { Private declarations }public { Public declarations }
end;
var fmZast: TfmZast;
implementation
{$R *.dfm}
procedure TfmZast.FormCreate(Sender: TObject);
begin fmZast.Position:=poScreenCenter;
fmZast.FormStyle:=fsStayOnTop; fmZast.Caption:='';
fmZast.BorderStyle:=bsNone; fmZast.BorderIcons:=[ ];
Image1.Align:=alLeft; Image1.Stretch:=true;
Image1.Width:=fmZast.ClientWidth div 2;
end; end.
Ескерту: Заставка формасының OnCreate оқиғасында жазылған командаларды Объектілер инспекторы терезесі арқылы орындаған ыңғайлы.
Бақылау сұрақтары:
Қыстырма дегеніміз не?
Қыстырма қою не үшін қажет?
Блиц-тест:
1. Форма модулі файлының кеңеймесі:
A) EXE.
B) DCU.
C) PAS.
D) RES.
E) DPR
2. Қасиеттер мен оқиғалардың редактрленуін жүзеге асыратын терезе аталады:
A) Модуль терезесі
B) Программа коды терезесі
C) Форма терезесі
D) Объектілер инспекторы терезесі
E) Басты терезе
3. Delphi-де ішкі программадан мерзімнен бұрын шығу операторын көрсетіңіз
A) Continue
B) Resume
C) End
D) Break
E) Exit
4. Ағымдағы модульді басқа атаумен немесе дискінің басқа орынына сақтау үшін ... командасы орындалады
A) File - Save
B) File - Save As...
C) File - Close All
D) File - Open
E) File - Save All
5. Форма сипаттамасы файлының кеңеймесі:
A) DFM.
B) DCU.
C) DPR.
D) EXE.
E) PAS.
Әдебиеттер: [2], [5], [7], [11], [13]