3.3. Тапсырманы орындау реті

Тапсырма: h қадаммен X1 мен X2 интервалы арасында өзгеретін х үшін S(x) функциясының мәндер кестесін экранға шы,аратын бағдарлама құрыңыз.

Сұхбаттасу панелі 3.1-суретте көрсетілген.

Бағдарлама мәтіні төменде келтірілген.

unit tema3;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs,

StdCtrls, ExtCtrls;

type

TForm1 = class(TForm)

Memo1: TMemo;

Button1: TButton;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

Label3: TLabel;

Label4: TLabel;

Edit1: TEdit;

Edit2: TEdit;

Edit3: TEdit;

Edit4: TEdit;

procedure FormCreate(Sender: TObject);

procedure Button1Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form1: TForm1;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin

Edit1.text:='0';

Edit2.text:='2';

Edit3.text:='5';

Edit4.text:='0,25';

Memo1.Clear;

Memo1.Lines.Add('Результаты ст. гр.920201 Петрова И.И.');

end;

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

var x1,x2,x,h,a,s:extended;

N,k,c:integer;

begin

x1:=StrToFloat(Edit4.Text);

Memo1.Lines.Add(' x1='+Edit1.Text);

x2:=StrToFloat(Edit2.Text);

Memo1.Lines.Add(' x2='+Edit2.Text);

N:=StrToInt(Edit3.Text);

Memo1.Lines.Add(' N='+Edit1.Text);

h:=StrToFloat(Edit4.Text);

Memo1.Lines.Add(' h='+Edit4.Text);

c:=-1; x:=x1;

repeat

a:=1; S:=1;

for k:=1 to N do

begin

a:=c*a*x/k;

s:=s+a;

end;

Memo1.Lines.Add('при x='+FloatToStrF(x,ffFixed,6,2)+' сумма ='

+FloatToStrF(s,ffFixed,6,2));

x:=x+h;

until x>x2;

end;

end.

Бағдарламаны өңдегеннен кейін тест құрыңыз (N=2, X1=0, X2=1, h=3), курсорды бірінші операторға қойыңыз (N:= ), F4 пернесін басыңыз. Сосын F7 пернесін баса отырып, бағдарламаны қадамдап орындаңыз және барлық айнымалылардың қалай өзгеретіндігін байқаңыз.

3.4. Жеке тапсырманы орындау

Оқытушының нұсқауымен төмендегі тізімнен есептің нұсқасын таңдаңыз. Сұхбат панелі мен бағдарлама мәтінін түзетіңіз.

Студенттердің өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:

№1 мен 15 (табл. 3.1.) тапсырмаларында x_n пен x_k аралығында h=(x_n-x_k)/10 қадамымен өзгеретін x үшін Y(x) функциясының мәндер кестесі мен S(x) қатарға жіктелуін экранға шығарыңыз. S(x) пен Y(x) мәндерінің барлық х мәндерінің аралығында жақын болуы S(x) пен Y(x) дұрыс есептелгендігін көрсетеді.

Таблица 3.1

№			S(x)	n	Y(x)
1	2	3	4	5	6
1	0.1	1		16
2	0.1	1		10
3	0.1	1		12
4	0.1	1		8
5	0.1	1		14
6	0.1	1		8
7	0.1	1		12
8	0.1	1		10
9	0.1	1		14
10	0.1	0.5		15
11	0.1	1		10
12	0.1	1		8
13	-2	-0.1		16
14	0.2	0.8		12
15	0.1	0.8		18

16. Ондық санау жүйесіндегіn бүтін оң санның k – цифрлар санын есептеңіз.

17. Егер kнатурал саны 3-тің дәрежесі болса, t айнымалысына1-ді, әйтпесе 0-діменшіктеңіз.

18. n нақты сандары берілген. Ең үлкені мен ең кішісінің айырмасын есептеңіз.

19. Соңына 0 қойылған бос емес кез келген натурла сандарының тізбегі берілген. Ең кішісінің реттік номерін анықтаңыз.

20. n>0 бүтін саны мен n нақты саннан тұратын, арасында ең кем дегенде бір теріс сан бар тізбек берілген. Осы тізбектің теріс сандарының ішіндегі ең үлкен шаманы табыңыз.

21. n нақты сандары берілген. Олар өспелі тізбекті құрайтынын тексеріңіз.

22. n бүтін саннан тұратын тізбек берілген. Неше теріс саннан басталатын анықтаңыз.

23. Цифрларының қосындысы n(1<=n<=27) тең болатын k –үш орынды натурал сандар санын анықтаңыз. Бөлу амалдарын (/, div и mod) қолданбаңыз.

24. Ондық санау жүйесінде жазылған бірдей цифрлары жоқ барлық үш орынды сандарды өсу ретімен экранға шығарыңыз (бөлу амалдарын қолданбаңыз).

25. Егер n натурал санын үш толық квадрат түрінде бейнелеуге болатын болса, t айнымалысына 1 мәнін, әйтпесе 0 мәнін меншіктеңіз.

26. n натурал саны берілген. n² санының жазылуында 3 цифрасы бар-жоқтығын тексеріңіз.

27. n натурал саны берілген. Оның цифрларының қосындысын табыңыз.

28. n>0 бүтін саны,одан кейін nнақты сандары берілген. Олардың ішінде неше теріс сан бар екенін анықтаңыз.

29. n натурал саны берілген. nсанының бірінші және соңғы цифрларының орнын ауыстырыңыз.

30. n натурал саны берілген. nсанындағы цифрларды кері ретпен ауыстырыңыз.

Бақылау сұрақтары:

1. Цикл дегеніміз не?

2. Циклдік алгоритмдерді ұйымдастыру үшін Pascal тілінің қандай операторлары қолданылады?

3. Бағдарламаны көсетілген жолға дейін орындау қалай жүзеге асырылады?

4. Бағдарламада пайда болған қате туралы толық ақпаратты қалай алуға болады?

Блиц-тест:

1. Delphi-дегі стандартты батырма:

1. Button компоненті.

2. Speedbutton компоненті.

3. Bitbtn компоненті.

4. Speedbutton стандартты батырма болып табылады.

5. Delphi-де мұндай компонент жоқ.

2. Форма конструкторы және код редакторы терезелерінің бір-бірінен ауысу қандай батырма арқылы жүзеге асады?

1. F12 .

2. F8.

3. F9.

4. F10.

5. F11.

3. Delphi ортасындағы қандай команда жобаны мерзімінен бұрын тоқтатуға мүмкіндік береді?

1. Run / ProgramReset .

2. Project / Build.

3. Project / Compile.

4. Run / Run.

5. Project / Remove from Project.

4. Borland Delphi проектінің файлының кеңеймесін атаңыз?

1. DCU.

2. DPR.

3. DFM.

4. RES.

5. PAS.

5. Көпжолдық редактордың барлық мазмұнына қатынау үшін қолданылатын қасиет:

1. Text.

2. Caption.

3. Lines.

4. Items.

5. Name.

Глоссарий

Цикл деп мәліметтердің әртүрлі аралық мәндерінде белгілі бір операторларды бірнеше рет қайталап орыдауды айтады.

repeat <операторлар> until <шарт> операторы repeat және until қызметші сөздерінің арасындағы операторларды <шарт>=true шарты орындалғанға дейін қайталауды ұйымдастырады, сосын басқару цикл операторынан кейін орналасқан операторға береді.

While <шарт>do begin <операторлар> end операторы begin және end қызметші сөздерінің арасындағы операторларды <шарт>=fаlse шарты орындалғанға дейін қайталауды ұйымдастырдаы. Егер <шарт>=fаlse шарты бірден орнындалатын болса, онда <операторлар> бір де бір рет орындалмайды.

for i:=i1 to i2 do begin <операторлар> end операторы i цикл айнымалысының «бірлік» қадамммен бастапқы i1 мәнінен бастап соңғы i2 мәніне дейінгі өспелі өзгерісінде қайталауды ұйымдастырады. Егер i2>i1 болса, онад <операторлар> бір де бір рет орындалмайды. Осы оператордың тағы бір түрі for i:=i2 downto i1 do begin <операторлар> end i-дің бірге кему кезіндегі мәнінде қайталауды ұйымдастырады.

Әдебиеттер: [1], [4], [10], [11], [13]