2.3.4. FormСreate және Botton1Сlick жағдайларын өңдеуді құру

FormСreate және Botton1Сlick жағдайларын өңдеу процедуралары бірінші тақырыптағы көрсетілгендей құрылады. Процедуралар мәтіні төменде келтірілген.

Бағдарламаны орындауға жіберіп, алгоритмнің барлық тармақтары дұрыс орындалатынына көз жеткізіңіз. Форма 2.1-суретте келтірілген.

Бағдарлама мәтіні төменде келтірілген.

unit Unit1;

interface

uses

Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms,

Dialogs, StdCtrls, ExtCtrls;

type

TForm1 = class(TForm)

CheckBox1: TCheckBox;

RadioGroup1: TRadioGroup;

Memo1: TMemo;

Button1: TButton;

Edit1: TEdit;

Label1: TLabel;

Label2: TLabel;

Edit2: TEdit;

Label3: TLabel;

Edit3: TEdit;

procedure FormCreate(Sender: TObject);

procedure Button1Click(Sender: TObject);

private

{ Private declarations }

public

{ Public declarations }

end;

var

Form1: TForm1;

implementation

{$R *.DFM}

procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);

begin

Edit1.text:='0,1';

Edit2.text:='0,356';

Edit3.text:='0';

Memo1.Clear;

Memo1.Lines.Add('Рез-ты ст. гр.920201 Петрова И.И.');

end;

procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);

var x,y,z,u,ma:extended;

begin

// Мәліметтерді енгізу және Memo1 терезесіне шығару

x:=StrToFloat(Edit1.Text);

Memo1.Lines.Add(' x='+Edit1.Text);

y:=StrToFloat(Edit2.Text);

Memo1.Lines.Add(' y='+Edit2.Text);

z:=StrToFloat(Edit3.Text);

Memo1.Lines.Add(' z='+Edit3.Text);

// Басылған батырма номерін тексеру және соған сәйкес функцияны таңдау

case RadioGroup1.ItemIndex of

0: u:=cos(x);

1: u:=sin(x);

2: u:=sin(x)/cos(x);

end;

// CheckBox1 батырмасының күйін тексеру

if CheckBox1.Checked then

begin u:=abs(u);

y:=abs(y);

z:=abs(z) end;

// Үш санның ең үлкенін табу

if u>y then ma:=u else ma:=y;

if z>ma then ma:=z;

if CheckBox1.Checked then

Memo1.Lines.Add(' maxabs='+FloatToStrF(ma,ffFixed,8,2))

else

Memo1.Lines.Add(' max='+FloatToStrF(ma,ffGeneral,8,2));

end;

end.

Студенттердің өз бетінше орындауға арналған тапсырмалар:

Төмендегі тізімнен оқытушының нұсқауымен жеке тапсырманы таңдаңыз. f(x) ретінде мына функциялардың біреуін қолданыңыз: sh(x), x², e^x. Алынған тапсырмаға сәйкес форма түрі мен бағдарлама мәтінін редактрлеңіз.

1.		2.
3.		4.
5.		6.
7.		8.
9.		10.
11.		12.
13.		14.

15.

16. ,, және сандарының біреуі қалған бір-біріне тең үшеуінен өзгеше. n айнымалысына соның номерін меншіктеңіз.

17 Қандай да бір жылдың n (n>0) номері бойынша оның c – ғасыр номерін анықтаңыз. (XX ғасырдың басы 1901 жылдан басталатын ескеріңіз!).

18. a<=b<=c шарты орындалатындай a, b және с сандары мәндерінің орнын ауыстырыңыз.

19. 1 мен 180 аралығындағы k саны берілген. Барлық екі орынды сандар жазылған 10111213…9899 тізбегінде k-шы позицияда орналасқанын анықтаңыз.

20. k натурал саны берілген.10-ның дәрежелері жазылған 110100100010000100000… тізбектегі k–шы фирды анықтаңыз.

21. Көне жапон күнтізбесінде 12 жылдық ішкі циклден құралатын 60 жылдық цикл қабылданған. Ішкі циклдер түстің атауымен аталған: green (жасыл), red (қызыл), yellow (сары), white (ақ) и black (қара). Әрбір ішкі циклдің ішіндегі жылдар жануарлар атымен аталған: тышқан, сиыр, барыс, қоян, айдаһар, жылан, жылқы, қой, маймыл, тауық, ит, доңыз. (1984 жыл – жасыл тышқан жылы – кезектегі цикл басы болған). Біздің ғасырдағы бір жылды енгізетін және оның көне жапон күнтізбесі бойынша атауын шығаратын бағдарлама құрыңыз.

22. Егер екі жұбы әр түрлі болатын x, y, z нақты сандарының қосындысы бірден кіші болса, осы үш санның ең кішісін қалған екеуінің жарты қосындысымен ауыстырыңыз; әйтпесе x және y сандарының кішісін қалған екеуінің жарты қосындысымен ауыстырыңыз.

23. 1 мен 99 аралығындағы k бұтін саны үшін мына фразаны шығарыңыз “мне k лет”, тек k-ның кейбір мәндерінде “лет” сөзін “год” немесе “года” сөзімен аустыру керектігін ұмытпаңыз.

24. k натурал саны үшін мына фразаны шығарыңыз “мы выпили k бутылок пива”, Тек “бутылка” сөзін k саанымен сәйкестендіріңіз.

25. Type курс=(C,Ш,О,Б); {солтүстік,шығыс,оңтүстік,батыс}

Бұйрық=(алға,оңға,артқа,солға);

Var K1,K2:курс; ПР:бұйрық;

Қайық алдымен K1 курсы бойынша жүрген, кейін оның курсы ПР бұйрығына сәйкес өзгертілді. K2 – қайықтың жаңа курсын анықтаңыз.

26. Type ай=(қантар, ақпан, наурыз, сәуір, мамыр, маусым, шілде, тамыз, қыркүйек, қазан, қараша, желтоқсан);

күн=1..31;

var d1,.d2:күн;

m1,m2:ай;

t:boolean;

Егер d1, m1 датасы (жыл аумағында) d2, m2 датасына дейін болса, t айнымалысына 1 мәнін меншіктеңіз, басқа жағдайда 0 мәнін.

27.Type нота=(до,ре,ми,фа,соль,ля,си);

интервал=(секунда,терция,кварта,квинта,секста,септима);

var n1,n2:нота;

i:интервал;

n1 жәнеn2(n1n2) ноталары құрайтын i-ші интервалды анықтаңыз: секунда –екі көрші (шеңбер бойымен) нотаның арасындағы интервал(мысалы, режәнеми, сижәнедо), терция – бір нотадан кейінгі интервал(мысалы, фажәнеля, сижәнере) және т.с.с.

28. Type бірлік=(дециметр,километр,метр,миллиметр,сантиметр);

ұзындық=real;

Var x : ұзындық;

P : бірлік;

p бірлігімен берілген x айнымалысының мәнін метрмен берілген мәнмен ауыстырыңыз.

29. Type сезон=(қыс,көктем,жаз,күз);

Var m:месяц; { «ай» анықтамасын 26-шы есептен қараңыз}

S:сезон;

m айы келетін s-сезонын анықтаңыз.

30. Var k:1..9; k айнымалысының мәнін рим цифрларымен шығарыңыз.

Бақылау сұрақтары:

1. Тармақталу алгоритмдерін жүзеге асыру үшін Pascal тілінің қандай операторлары қолданылады?

2. Тармақталу алгоритмдерін ұйымдастыру үшін Delphi ортасында қандай компоненттер қолданылады?

3. TCheckBox компоненті қалай қолданылады?

4. TRadiogroup компоненті қалай қолданылады?

Блиц-тест:

1. Қасиеттер мен оқиғалардың редактрленуін жүзеге асыратын терезе аталады

1. Объектілер инспекторы терезесі

2. Басты терезе Форма терезесі.

3. Объектілер ағашы терезесі.

4. Программа коды терезесі.

2. Checkbox компонентінің жалаушаны “қосу-ажырату” қасиетін орнатады:

1. Checked.

2. Check

3. Checkbox.

4. Checklistbox

5. Oncheck.

3. Тәуелді айырғыш компоненті – бұл:

1. RadioButton.

2. SpeedButton.

3. CheckBox.

4. Button.

5. ListBox.

4. Жобаны орындауға жіберу қай батырманы шертумен орындалады?

1. F9.

2. Ctrl + F2.

3. F3.

4. F11.

5. F12.

5. Бүтін саннан жолға айналдыратын функция:

1. Inttostr();.

2. Strtoint();.

3. Floattostr();.

4. Strtofloat();.

5. Integer

Глоссарий

TCheckBox компоненті тәуелсіз ауыстырғыш-батырманы бейнелейді, қолданушы ол арқылы өз шешімін ия/жоқ түрінде көрсете алады.

TRadiogroup компоненті тәуелді ауыстырғыш-батырмалар тобын бейнелейді. Бір батырманы басқанда, қалғандары ажыратылады.

if операторы логикалық өрнектің нәтижесін немесе boolean типті айнымалының мәнін тексереді, және есептелудің тармақталуын ұйымдастырады.

case таңдау операторы саналымды типті қандай да бір айнымалының мәніне байланысты тармақталуларды ұйымдастырады.

Әдебиеттер: [3], [5], [7], [8], [9]