- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Алғысөз
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Курс мазмұны
- •Практикалық сабақтардың болжамдық тақырыптары
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілуі
- •Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
- •Түсінік хат
- •Оқу жоспарынан көшірме
- •Модуль бойынша пәннің тақырыптық жоспары
- •Пән мазмұны
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •Бақылау түрі
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Алғысөз
- •Оқу жоспарынан көшірме:
- •Бекітілген кестеге сәйкес курс бойынша сабақ кестесі
- •Бағалау саясаты
- •Оқытудың кредиттік технологиясы бойынша студенттердің білімін бағалау шкаласы
- •Пән мазмұны
- •Сөж тақырыптары
- •Рефераттар тақырыптары
- •Негізгі әдебиет
- •Қосымша әдебиет
- •Пәннің оқу-әдістемелік қамтамасыз етілу картасы
- •Пән бойынша тапсырмаларды орындау және тапсыру кестесі
- •Практикалық сабақтар
- •1Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау №1.1 практикалық сабақ
- •1.1. Delphi бағдарламаны құрастырудың интегралданған ортасы
- •1.2. Delphi бағдарламаларының құрылымы
- •Interface
- •1.3.4. Жазбаларды орналастыру (tLabel)
- •1.3.5. Нәтижені шығарудың көпжолды терезесін орналастыру (tMemo)
- •1.3.6. Форма құру жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (FormCreate)
- •1.3.7. Батырманы басу жағдайын өңдеу бағдарламасын жазу (ButtonClick)
- •1.3.8. Бағдарламаны орындау және онымен жұмыс жасау
- •1.4. Өзіндік жұмысты орындау
- •№1.2 Практикалық сабақ
- •2.1. Паскаль тілінің if және case операторлары
- •2.2. Delphi-дегі ауыстырғыш-батырмалар
- •2.3. Бағдарлама жазудың мысалы
- •2.3.1. Форманы құру
- •2.3.2. TСheckBox компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.3. TRadioGroup компонентімен жұмыс жасау
- •2.3.4. FormСreate және Botton1Сlick жағдайларын өңдеуді құру
- •№1.3 Практикалық сабақ
- •3.1. Pascal тіліндегі циклдерді ұйымдастыру операторлары repeat, whіle, for
- •3.2. Delphi-дегі бағдарламаларды өңдеу құралдары
- •3.3. Тапсырманы орындау реті
- •3.4. Жеке тапсырманы орындау
- •№1.4 Практикалық сабақ
- •4.1. Массивтермен жұмыс
- •4.2. TStringGrid компоненті
- •4.3. Тапсырманы оырндау реті
- •4.4. TStringGrid компонетін баптау
- •№1.5 Практикалық сабақ
- •5.1. TListBox компоненті
- •5.2. TComboBox компоненті
- •5.3. TBitBtn компоненті
- •5.4. Жеке тапсырманы орындау тәртібі
- •№1.6 Практикалық сабақ
- •6.1. Жазба типті айнымалыны қолданып программалау
- •6.2. Файлдармен жұмыс
- •Файлдармен жұмыс жасайтын процедуралар және функциялар:
- •6.3. Файлдармен жұмыс жасайтын ішкі программалар
- •6.4. TOpenDialog және tSaveDialog компоненттері
- •6.5. Тапсырманы орындау реті
- •6.5.1.TOpenDialog және tSaveDialog компоненттерін күйге келтіру
- •6.1-Сурет
- •6.5.2. Программамен жұмыс
- •6.2-Сурет
- •6.6. Жеке тапсырмалар
- •№1.7 Практикалық сабақ
- •7.1. Ішкі программалардың қолданылуы
- •7.2. Модульдердің қолданылуы
- •7.3. Тапсырманы орындау мысалы
- •7.3.1. Модульді құру
- •7.3.2. Модульді іске қосу
- •7.1 - Сурет
- •7.4. Жеке тапсырмалар
- •2 Модуль. Графика, динамика және мультимедия. Интерфейсті қосымшалар құру.
- •№2.2 Практикалық сабақ
- •9.2 Динамикалық тізімдерді қолдану
- •9.2-Сурет Edit Button Модуль тексті
- •9.3. Жеке тапсырманы орындау
- •№2.3 Практикалық сабақ
- •Бұрыштары дөңгеленген тіктөртбұрыш
- •№2.4 Практикалық сабақ
- •І. Мәліметтерді файлдан оқу және файлға жазу. Тестілеу программасын құру
- •№2.7 Практикалық сабақ
- •№2.8 Практикалық сабақ
- •Төмендегі компоненттердің қайсысы визуальды компонентке жатпайды?
- •Осөж-ды орындауда қолданылатын әдебиеттер тізімі:
- •Үй тапсырмалары
- •1 Модуль. Delphi ортасында құрылымдық және модульдік бағдарламалау
- •1.1 Тапсырма.
- •1.2 Тапсырма.
- •1.3 Тапсырма.
- •1.4 Тапсырма.
- •1.5 Тапсырма.
- •1.6 Тапсырма.
- •1.7 Тапсырма.
- •1.8 Тапсырма.
- •Арнайы кабинеттер, аудиториялар мен зертханалар тізімі.
- •Мазмұны
9.2 Динамикалық тізімдерді қолдану
Тапсырма2: Клавиатурадан оң бүтін сандарды енгізу арқылы толтырылатын стекті құратын қосымша құру. Алғашқы теріс сан енгізілген бойда стек элементтері интерфейс панеліне шығарылады, ал жады босатылады.
Құрылатын қосымша интерфейсінің бір нұсқасы 9.2-суретте көрсетілген.
Label
Memo
9.2-Сурет Edit Button Модуль тексті
Unit UnStek;
interface
uses
Windows, Messages, SysUtils, Classes, Graphics, Controls, Forms, Dialogs,
StdCtrls;
type
TForm1 = class(TForm)
Label1: TLabel;
Edit1: TEdit;
Button1: TButton;
Label2: TLabel;
Label3: TLabel;
Memo1: TMemo;
procedure Button1Click(Sender: TObject);
procedure FormCreate(Sender: TObject);
private
{ Private declarations }
public
{ Public declarations }
end;
var
Form1: TForm1;
implementation
{$R *.DFM}
Type
PSt=^Zap;
Zap=record
inf:integer;
adr:PSt
end;
Var
PVer,
PTek:PSt;
ElSt:integer;
procedure TForm1.Button1Click(Sender: TObject);
begin
New(PTek);
ElSt:=StrToInt(Edit1.Text);
PTek^.inf:=ElSt;
PTek^.adr:=PVer;
PVer:=PTek;
if ElSt>=0 then
begin
Edit1.Text:='';
Edit1.SetFocus;
end
else
begin
Memo1.Lines.Add('Элементы стека:');
repeat
Memo1.Lines.Add(#9+IntToStr(PTek^.inf));
PVer:=PTek^.adr;
Dispose(PTek);
PTek:=PVer
until PTek=nil;
end;
end;
procedure TForm1.FormCreate(Sender: TObject);
begin
PVer:=nil;
ElSt:=0;
end;
end.
9.3. Жеке тапсырманы орындау
Бір өлшемді массивтің k элемент мәндерін клавиатурадан енгізетін, жұп элементтер арасындары ең үлкен және ең кіші элементтерді орындарымен ауыстырып шығаратын қосымша құру.
Клавиатурадан m жол және n бағаннан тұратын екі өлшемді массивті енгізу, ең кіші элемент орналасқан жол және баған нөмірлерін шығару.
Бір өлшемді массивтің k элемент мәндерін клавиатурадан енгізетін, тақ элементтер арасынан ең кішісінің реттік нөмірін шығаратын қосымша құру.
Екі өлшемді массив элементтерін клавиатурадан енгізетін, бас диагональ бойындағы ең үлкен элементтің мәнін шығаратын қосымша құру.
Бақылау сұрақтары:
Динамикалық айнымалылар түрлері?
Динамикалық массивті сипаттау?
Стектің толып кетуі?
Блиц-тест:
1. Диаграммамен жұмыс жасауға арналған компонент:
A) Bevel
B) Paintbox
C) Chart
D) Image
E) Shape
2. MonthCalendar бұл
A) Күнтізбені анықтайтын компонент
B) Комбинирленген тізім
C) Стандартты батырма
D) Тез қатынау батырмасы
E) Санағыш
3. Сөздерді басқа жолға автоматты түрде тасымалдауды басқаруды келесі қасиет көмегімен орындауға болады:
A) Name.
B) Transparent.
C) Alignment.
D) WordWrap .
E) AutoSize.
4. Insert бұл
A) Item параметрімен анықталатын элементтіосы әдісті шақырған ішкі меню соңына қосатын процедура
B) Екі жолдық менюді біріктіру үшін қолданылатын әдіс
C) Label компонентінің ішіндегі мәтінді туралау әдісі
D) Форманы жасыру үшін қолданылатын әдіс
E) Менюдің жаңа пунктін көрсетілген орынға қосатын процедура
5. Программаны құру және орындау барысында туындайтын қателер
A) Синтаксистік, динамикалық
B) Динамикалық, лексикалық, статикалық
C) Динамикалық, логикалық
D) Синтаксистік, логикалық, динамикалық
E) Синтаксистік, динамикалық, статикалық
Глоссарий
Ішкі программа – бұл белгілі бір ретпен анықталып, атау берілген операторлар тобы.
Модуль - құрамына процедура, функция және де сипаттау бөлімінің әртүрлі компоненттері кіретін, автономды компиляцияланатын программа бірлігі.
Әдебиеттер: [2], [5], [7], [9], [11]