- •Теоремы Ферма, Ролля, Лагранжа, Коши
- •Сравнение функций по скорости роста
- •Формулы Маклорена и Тейлора
- •Разложение в ряд Маклорена элементарных функций
- •Вопросы для повторения
- •Условия возрастания и убывания функции
- •Понятие экстремума
- •Необходимое условие экстремума
- •Выпуклость функции. Точки перегиба
- •Схема исследования функции на выпуклость
- •Асимптоты графика функции
- •Исследование функций и построение их графиков
- •Геометрическая интерпретация
- •Свойства эластичности функции
- •Эластичность элементарных функций
- •Вопросы для повторения
- •3 Функции многих переменных
- •Дифференцируемость функции многих переменных
- •Экстремум функции многих переменных
- •Достаточные условия экстремума
- •Метод наименьших квадратов
- •4 Неопределенный интеграл
- •Неопределенный интеграл
- •Основные методы интегрирования
- •5-6 Определенный интеграл
- •Площадь криволинейной трапеции
- •Определение определенного интеграла
- •Площадь плоской фигуры
- •Длина дуги плоской кривой
- •Объем тела вращения
- •Несобственные интегралы
- •Двойные интегралы
- •7-8 Дифференциальные уравнения
- •Задача Коши. Теорема Коши. Понятие общего решения.
- •8(доп) Комплексные числа
- •Краткие сведения теории ЛДУ 2-го порядка
- •Краткие сведения теории ЛНДУ 2-го порядка
- •Модель гонки вооружений Ричардсона
- •Модель ведения боевых действий Ланчестера
- •Числовые ряды
- •Понятие числового ряда и его сходимости
- •Некоторые примеры
- •Знакопеременные ряды
- •Знакочередующиеся ряды. Признак Лейбница
- •Свойства степенных рядов
- •Примеры
- •Приложения рядов
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 1 |
Разложение обратных тригонометрических функций в степенные ряды
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Разложить в ряд Маклорена функцию |
|
|
|
|
|
y = arcsin x |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Применим |
|
|
|
|
|
|
|
интегрирование |
|
|
степенных |
рядов |
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Рассмотрим функцию |
|
|
f (x) = |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1− x2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Представим f (х) в виде f (x)= (1+(− x2 ))− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
воспользуемся известным разложением |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
бинома |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(1+t)m =1+ |
m |
|
t |
|
+ |
m(m −1) |
t 2 |
+ |
m(m −1)(m |
|
|
|
|
|
|
K+ |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
−2) |
t3 + |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
+ |
|
m(m − |
1)(m −2)K(m −n +1) |
t |
n |
+K |
,−1 < t <1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
1 , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
Полагая теперь m = − |
t = −x2 , получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(− x2 )2 + |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
f (x)=1+ |
|
|
2 |
|
(−x2 ) + |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1! |
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
3 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
3 |
|
5 |
1 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
− |
|
− |
|
|
− |
|
|
|
|
(− x |
|
) |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
− |
|
|
− |
|
|
K |
|
−n +1 |
(− x2 )n |
|||||||||||||||||||||||||||||
2 |
2 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+.. + |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
2 |
|
2 |
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
или, произведя упрощения, получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
=1+ |
|
1 |
|
|
x |
2 |
+ |
1 3 |
x |
4 |
|
+ |
1 3 5 |
|
x |
6 |
|
|
+.... |
−1 ≤ x ≤1 |
(а) |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1− x2 |
|
2 |
|
|
|
2 4 |
|
|
2 |
3 6 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
dx |
|
|
= arcsin x , то имеем из |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(а) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Так как ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
1− x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
© БГЭУ Лекция № 14 |
|
|
|
Приложения рядов |
|
|
|
проф. Дымков М.П. 2 |
|||||||||
arcsin x = x + |
1 |
|
x3 |
+ |
1 3 |
|
x5 |
+ |
1 3 5 |
|
x7 |
+.... + |
|
|
|||
2 |
3 |
2 4 |
5 |
2 3 6 |
7 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
Разложить в ряд Маклорена функцию |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
y = arctgx |
|
Можно разложить, вычисляя коэффициенты Тейлора.
Применим интегрирование степенных рядов.
Рассмотрим геометрическую прогрессию (в которой вместо x возьмем - x2 )
1− x2 + x4 − x6 +... +... = |
|
1 |
при |
|
|
|
|||||||||||||||||
(| x |<1) |
|
||||||||||||||||||||||
1+ x2 |
|
||||||||||||||||||||||
Интегрируем этот ряд |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
1 |
|
|
|
|
||
∫(1 |
− x |
2 + x4 − x6 +... +...)dx = ∫ |
|
|
|
dx. |
Отсюда |
||||||||||||||||
1+ x2 |
|||||||||||||||||||||||
0 |
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
||||||
x − |
x |
3 |
+ |
x |
5 |
+... +... = arctgx, |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
3 |
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
! |
|
|
|
|
|
|
|||
Ряд сходится при |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
−1 ≤ x ≤1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
arctgx = x − |
|
x3 |
+ |
x5 |
+... + |
|
(−1)n−1 x2n−1 |
+... |
|
(*) |
|||||||||||||
|
3 |
5 |
|
|
2n −1 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Степенные ряды применяются для вычисления с заданной точностью значений функций; для приближенного вычисления определенных интегралов и для решения других задач, в частности, при интегрировании дифференциальных уравнений.
|
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 3 |
||
|
Задача |
: |
вычислить число π с точностью ……. |
||
|
|
|
|
|
|
|
При |
x =1 |
из |
(*) |
|
|
|
|
имеем |
|
|
|
|
|
еще |
|
|
один |
|
|
|
способ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
вычисления числа π : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
arctg1 = |
π |
=1− |
1 |
+ |
1 |
− |
1 |
|
+ |
... + |
(−1)n−1 |
+... |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
3 |
5 |
7 |
|
|
2n −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
Задача |
: |
|
|
вычислить число |
e |
|
|
|
с точностью 0,0001 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Из формулы |
|
|
|
|
|
ex |
=1 + x + |
x2 |
|
+... + |
|
xn |
+... |
|
|
|
|
при |
x =1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
получаем (знакоположительный) ряд |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e = 2 + |
1 |
|
+... + |
|
|
1 |
|
+ R |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
Так как |
|
≤ |
, |
1 |
|
< |
1 |
, |
1 |
|
|
< |
1 |
,....., то |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
23 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
3! |
22 |
4! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
e = 2 + |
|
+... + |
|
+... < 2 + |
+ |
|
|
+ |
|
+... = 2 + |
|
|
2 |
|
|
|
|
= 2 +1 = 3 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2! |
|
|
n! |
2 |
22 |
|
23 |
|
1 |
1 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
или |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||
|
|
2 < e < 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
Тогда |
при x = |
1 остаточный член в форме Лагранжа |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
удовлетворяет неравенству |
|
| R |
|
|
(x) |≤ |
|
|
e1 |
|
|
< |
3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(n +1)! |
|
|
|
(n +1)! |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
Найдем требуемое |
n из условия Rn < 0,0001 или |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
3 |
|
|
|
< 0,0001. Отсюда n = 7 |
|
|
|
|
( |
3 |
|
|
|
|
= |
|
1 |
|
|
< 0,0001). |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(n +1)! |
|
|
|
|
(8)! |
|
13440 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
Итак |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
e ≈ 2 + |
1 |
+... + |
1 |
|
|
≈ 2,7183 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
© БГЭУ Лекция № 14 Приложения рядов проф. Дымков М.П. 4
Вычислить приближенно |
1 |
с точностью до 0,0001 |
. |
|
4 e |
|
|
Поскольку 41e = e−14 , то из известного разложения
|
|
|
|
|
|
|
e x =1 + x + |
x2 |
+ |
x3 |
|
|
+K+ |
xn |
|
+K |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
при x = − |
|
, получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
e− |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
4 |
=1 |
− |
+ |
|
|
− |
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
−K . |
||||||||||||||||||
|
4 |
16 2 |
|
64 6 |
256 120 |
||||||||||||||||||||||||||||||
Поскольку |
|
|
|
1 |
|
|
> |
|
|
1 |
, |
|
|
1 |
|
|
|
|
< |
|
1 |
|
|
|
|
, то для |
|||||||||
|
|
|
64 |
6 |
|
10000 |
|
|
256 120 |
10000 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
достижения заданной точности достаточно четырех первых членов разложения:
e− |
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
1 |
|
|
|
4 |
≈1− |
+ |
− |
|
≈1−0,25000 +0,03125 −0,00260 |
||||||
4 |
32 |
384 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||
≈ 0,77865 ≈ 0,7787 |
|
Вычислить приближенно 3 9 с точностью до 0,001 .
3 |
9 |
= 2 3 |
|
9 |
= |
|
2 3 1+ |
1 |
= |
|
|
|
|
1 |
13 |
Здесь |
m = |
1 |
, x |
= |
1 |
|||||||||||||
|
8 |
|
8 |
2 1+ |
8 |
|
|
3 |
8 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
1 |
13 |
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
1 |
)2 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
||
9 |
= 2 1 |
+ |
|
|
= 2 |
(1+ |
|
|
|
+ |
|
|
( |
|
−1)( |
|
|
|
|
+... = |
|
|
||||||||||||
|
3 |
8 |
3 |
3 |
8 |
2! |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
= 2(1+ |
1 |
|
1 |
− |
|
|
2 |
|
+...) |
≈ ........ ≈ 2,080 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
3 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
32823! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 5 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вычислить число |
|
cos 50 |
|
с точностью 0,0001 |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Задача |
: |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
cos x =1− |
x2 |
|
+ |
|
x4 |
− |
|
x6 |
+... + |
(−1)n x2n |
+... |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2! |
|
4! |
6! |
(2n)! |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
При x = |
50 = |
π |
|
имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
36 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
cos |
π |
=1 −( |
|
π |
)2 |
1 |
+ |
( |
π |
)4 |
1 |
+.... = a − a |
2 |
+ a |
+... |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
36 |
|
|
|
|
|
36 |
|
|
2! |
|
36 |
|
4! |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
Так как |
|
|
π |
|
< 0,1, |
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
36 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
4 1 |
|
|
|
(0,1) |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
a3 = ( |
π |
) |
|
< |
|
= |
|
|
|
|
|
< |
|
|
|
|
|
< 0,00001 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
36 |
|
4! |
|
|
4! |
|
|
|
|
240000 |
10 10000 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
то cos 50 ≈ a1 −a2 ≈1−0,0038 = 0,9962
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2e x |
−2 |
−2x − x2 |
|||||||||||||||||||
|
Задача |
: |
Найти lim |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x −sin x |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x→0 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2(1+ x + |
x2 |
|
+ |
x3 |
|
+ |
x4 |
..) −2 −2x − x2 |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
= lim |
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
4! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x −(x − x |
3 |
|
|
+ x |
5 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
x→0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+..) |
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
2x3 |
|
|
x4 |
|
|
|
|
|
3! |
|
|
2 |
|
|
5! |
x |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
+ |
|
+.... |
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
+.... |
|
|
|||||||||||||||||||
|
= lim |
|
3! |
|
4! |
|
|
|
|
|
|
3! |
|
4! |
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
= lim |
|
|
|
|
|
= 2 |
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
|||||||||||||||||||
|
x→0 |
x3 |
|
− |
+... |
|
|
x→0 |
|
1 |
|
|
|
− |
|
|
+... |
|
||||||||||||||||||
|
|
|
3! |
|
5! |
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
5! |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 6 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 sin x |
dx; |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
Задача |
: |
Вычислить |
с точностью до 0,0001 ∫ |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|||
|
Неопределенный |
интеграл |
|
∫ |
sin x |
dx |
относится |
к |
||||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
sin x |
|
|
|
|||||
|
«неберущимся» интегралам. |
|
Разложим |
|
в |
|
ряд |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
sin x |
|
1 |
|
x3 |
x5 |
|
x7 |
|
|
|
|
x2 |
x4 |
x6 |
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
= |
|
|
x − |
|
+ |
|
|
− |
|
+K |
=1 − |
|
+ |
|
|
− |
|
|
|
|
+K |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
x |
|
|
x |
|
3! |
|
|
5! |
|
7! |
|
|
|
|
3! |
|
4! |
|
|
6! |
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 sin x |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
x2 |
|
|
x4 |
|
x6 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
dx = ∫ |
|
− |
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
x |
|
|
1 |
|
|
3! |
4! |
|
6! |
+K dx = |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
x3 |
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
|
|
x7 |
|
1 +K= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
x − |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
3 |
3! |
5 |
5! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
7 7! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= |
1 |
|
|
+ |
|
|
1 |
|
− |
|
|
|
1 |
|
+K=1− |
|
1 |
+ |
1 |
|
− |
1 |
|
+K. |
||||||||||||
3 3! |
5 5! |
7 7! |
|
|
600 |
35280 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
18 |
|
|
|
В правой части ряд Лейбница, поэтому его остаток не
превосходит по |
абсолютной |
величине |
первого |
||||||
отбрасываемого |
члена. Так |
|
1 |
< |
|
1 |
|
, то для |
|
35280 |
10000 |
||||||||
|
|
|
|
вычисления интеграла с требуемой точностью 0,0001 достаточно взять три первых члена разложения:
1 sin x |
dx =1 − |
1 |
+ |
1 |
|
≈ 0,9461. |
||
0∫ |
|
|
|
|
|
|||
x |
18 |
600 |
© БГЭУ Лекция № 14 Приложения рядов проф. Дымков М.П. 7
Задача |
: |
Вычислить |
0,5 |
∫e−x dx с точностью до 0,001. |
|||
|
|
|
0 |
e−x =1 − x |
+ |
x2 |
− |
x3 |
|
|
+ |
... + |
(−1)n xn |
+... . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
3! |
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
Интегрируя его почленно, получим: |
n |
|
n |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
0,5 |
|
|
|
0,5 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
x |
3 |
|
|
(−1) |
x |
|
|||||||||||||||
∫ e−x dx = ∫ |
(1 |
− x |
+ |
|
|
|
− |
|
|
|
+... + |
|
|
+...)dx = |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n! |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
0 |
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
3! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
= |
(x − |
x2 |
+ |
|
x3 |
|
− |
x4 |
|
|
+ |
|
|
x5 |
.. |
+ (−1)n xn+1 |
+... |
|
00,5 = |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
2! |
3 2! |
|
|
4 3! |
|
|
|
5 4! |
(n +1)n! |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
= |
0,5 − |
(0,5) |
2 |
+ |
|
(0,5)3 |
|
|
− |
(0,5)4 |
+... + |
|
(−1)n |
0,5n+1 |
+.... . |
|||||||||||||||||||||||
|
|
2! |
|
|
|
|
3 |
2! |
|
|
|
|
|
4 3! |
|
(n |
+1)n! |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
По признаку Лейбница остаток сходящегося знакочередующегося ряда не превосходит по абсолютной величине абсолютной величины первого отбрасываемого члена, поэтому
0,5 |
e−x dx ≈ 0,5 − |
0,25 |
+ |
0,125 |
− |
0,0625 |
= |
∫ |
|||||||
0 |
|
2 |
|
3 2 |
|
4 6 |
|
0,5 −1,125 + 0,0208 −0,0026 =0,0182 ≈ 0,018.
Заданная точность обеспечена, так как первый отброшенный член удовлетворяет требуемому неравенству
(0,5)5 |
= |
0,03125 |
= 0,00026 |
< 0,001. |
|
5 4! |
5 24 |
||||
|
|
|
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 8 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задача |
: |
Решить задачу Коши |
|
|||||||||
|
|
|
|
y |
′′ |
− xy = 0, y(0) |
|
′ |
=1 |
||||
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
= 0, y (0) |
||||||||
|
Решение будем искать в виде степенного ряда |
||||||||||||
|
|
|
|
y(x) = a |
0 |
+ a x + a |
2 |
x2 +...... |
(Р) |
||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
||
|
Из начальных |
условий при |
|
|
можно определить |
||||||||
|
|
x = 0 |
|||||||||||
коэффициенты |
a0 |
= 0, a1 =1. |
|
|
|
|
(В противном случае они служат произвольными постоянными общего решения ДУ).
Дважды дифференцируя ряд (Р) и подставляя в ДУ,
имеем (учтем, что a0 = 0, a1 =1)
2a2 +3 2 a3 x + 4 3 a4 x2 ... + n (n −1) an xn−2 +... =
|
|
= x2 + a2 x3 +... + an−3 xn−2 +...... |
|
|||||||||||||||||
Отсюда, сравнивая коэффициенты, получаем |
|
|||||||||||||||||||
a2 = 0, a3 = 0,4 3 a4 =1,....., n(n −1)an = an−3 |
|
|||||||||||||||||||
или |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|||
a2 = 0, a3 |
= 0, a4 |
= |
, a5 = 0, a6 = 0, a7 = |
|
, |
|||||||||||||||
|
|
|
|
3 4 6 7 |
||||||||||||||||
|
|
|
|
3 4 |
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||
a8 = 0, a9 |
= 0, a10 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
,....., |
|
|
|
|
|
||||
|
3 4 |
6 7 9 |
10 |
1 |
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
a3m−1 = 0, a3m = 0, a3m+1 |
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
3 4 6 7 9 10....3m(3m −1) |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Значит |
|
y(x) = x + |
1 |
|
x4 + |
|
|
1 |
|
x7 |
+...... |
|
|
|||||||
3 4 |
3 4 6 |
7 |
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
УПР* Найти область сходимости ряда ( R )
© БГЭУ Лекция № 14 |
Приложения рядов |
проф. Дымков М.П. 9 |
Задача: Решить задачу Коши
y′ = xy2 , y(1) = 0
Решение будем искать в виде степенного ряда по степеням (x −1):
y(x) = a |
0 |
+ a (x −1) + a |
2 |
(x −1)2 |
+...... |
(С) |
|
1 |
|
|
|
Исходное уравнение нелинейное и поэтому подстановка ряда (С) в ДУ приводит к сложным вычислениям.
Продифференцируем исходное ДУ
y ′ = xy 2
y ′′ = y 2 + 2 xy y ′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
y ′′′ = 4 yy ′ + 2 x( y ′) 2 + 2 xy y ′′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
y |
( 4 ) |
= 6 y |
′2 |
+ 6 yy |
′′ |
|
|
|
|
′ |
|
′′ |
+ 2 xy y |
′′′ |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
+ 6 xy y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
.......... .......... .......... . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
Полагаем теперь |
|
|
|
|
, учитывая условие |
|
|
|
, |
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
y(1) = 0 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
x =1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
последовательно найдем: |
|
|
(4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
′ |
= |
|
1, y |
′′ |
|
|
|
|
|
|
|
′′′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
(1) |
|
= 6,....... |
|
|
|
|
||||||||||||
y (1) |
|
|
(1) = 0, y |
)1) = 2, y |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Из (С) имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
′ |
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
y |
′′ |
|
= 0 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
a0 = y(1) = 0, a1 = y (1) =1, a2 |
|
2! |
(1) |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
a3 = |
1 |
|
′′′ |
|
|
1 |
, a4 |
= |
1 |
|
|
y |
(4) |
(1) |
= |
1 |
|
,..... |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
3! |
y |
(1) = |
3 |
4! |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Тогда |
|
|
|
y(x) =1 (x −1) + |
(x −1)3 |
|
|
+ |
(x −1)4 |
+...... |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|