- •Прадмова
- •Абламовічы
- •Абрамовіч Адам (1710-?)
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абрамовіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Абуховіч
- •Авенарыус
- •Агрызка
- •Адамовіч
- •Азарэвіч
- •Алелькавіч
- •Альхімовіч
- •Аляксандр
- •Аляшкевіч
- •Андрыёлі
- •Анімеле
- •Ан цыпа
- •Арамовіч
- •Арлоўскі
- •Аскерка
- •Астравіцкі
- •Астрожскі
- •Аўгусціновіч
- •Аураамка
- •Аўрамій смаленскі
- •Ачапоўскі
- •Багамолец (Bohomolec)
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багдановіч
- •Багушэвіч
- •Бажанаў
- •71?.: Опыты земледелия вольнонаёмным трудом. М., 1860; 2 изд. СПб., 1861; Что можно заимствовать у иностранцев по части земледелия. СПб., 1863; 2 изд. СПб., 1867.
- •Базылік
- •3 1558 Б. Працаваў у прыдворнай музыч-най капэле галоўнага пратэктара Рэфарма-цыі ў Вялікім княстве Літоўскім Мікалая
- •Баранецкі
- •Бараноўскі
- •Бардзілоўскі
- •Барздынскі
- •Бароўскі
- •Барташэвіч (Bartoszewicz)
- •Бартольд
- •Бартэльс
- •Баршчэўскі
- •Барычэўскі
- •Белаблоцкі
- •Беркман
- •Бжастоўскі
- •Бжастоўскі
- •Бонч-асмалоўскі
- •Борзабагаты
- •Будзіла
- •Будзіл0віч
- •Будзінскі
- •Буйніцкі
- •Булгакоўскі
- •Булгары н
- •Бучынскі
- •Быкоўскі
- •Быхавец
- •Бычковы
- •Бя рында
- •Вадкоўскія
- •Вайніловіч
- •Вайніловіч
- •Валадковіч
- •Валатоўскі
- •Валовіч
- •Валовіч
- •Ваньковіч
- •Васільева
- •Ваўжэцкі
- •Вашчанка
- •Вашчанка
- •Вераніцын
- •Весялоўскі
- •Вольскі
- •Вяроўкін
- •Вярыга-дарэўскі
- •Вярэнька
- •Гаворскі
- •Гальперын
- •Гальшанскія
- •Галянскі
- •Гарабурда
- •Гарабурда
- •Гараўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гарбачэўскі
- •Гардзіслава
- •Гаўрыленка
- •Гаўсман
- •Гаховіч
- •Гашкевіч
- •Гаштольд
- •Гедзімін,
- •Герберскі
- •Гіндэнбург
- •Гітаўт-дзевалт0ўскі
- •Гольц-мілер
- •Грабніцкі
- •Граткоўскі
- •Грум-гржымайла
- •Грыгаровіч
- •Грыневіч
- •Грынявіцкі
- •Гурыновіч
- •Гусаржэўскі
- •Гусоўскі
- •Дабравольскі
- •Дабравольскі
- •Дадэрка
- •Дакучаеў
- •Даленга-хадакоўскі
- •Далеўскія
- •Даманеўскі
- •Дамашэвіч
- •Дамбавецкі
- •Дамброўскі
- •Дамейка
- •Дарагастайскі
- •Дашчынскі
- •Дземід0віч
- •Дзмітрыеў
- •Дмахоўскі
- •Дразд0в1ч
- •Дубовіч
- •Дудышкін
- •Дунін-горкавіч
- •Дунін-марцінкевіч
- •Дыбоўскі
- •Ермакоў
- •Ефрасіння полацкая
- •Ефрасіння рагвалодаўна
- •Жаля30ўскі
- •Жахоўскі
- •Ждановіч
- •Жуковіч
- •Жураўскі
- •Жыпмонт I
- •Жыпмонт II
- •Жэра (Zera)
- •Завадскія
- •Завітневіч
- •Загурскі
- •Залескі
- •Залускі
- •Замысл0ўскі
- •Заранка
- •Зарэмба
- •Зарэмба-каліноўскі
- •Звеніслава
- •Здан0в1ч
- •Івановіч
- •Іваноўскі
- •Іваноўскі
- •Ігнатовіч
- •Ігнацьеў
- •Кавалеўская
- •Кавалеўская
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •Кавалеўскі
- •7В.:Собр. Науч. Тр. Т. 1—2. М., 1950—56.
- •Кавячынскі
- •Каганец
- •Каладынскі
- •Каменскі
- •Кантрым
- •Канчэўскі
- •Каралькевіч
- •Каратынскі
- •7В.:Творы. 2-е выд. Мн., 1981.
- •Каржанеўскі
- •Карповіч
- •Карповіч
- •Карташэўскі
- •Карчэўскі
- •Кары цкi
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касовіч
- •Касцюшка
- •Катовіч
- •Кахлеўскі
- •Качаноўскі
- •Каяловіч
- •Кіпрыян
- •Кірыла тураўскі
- •Клакоцкі
- •Клімашэўскі
- •Клімент смаляціч,
- •Кміта-чарнабыльскі
- •Князьнін
- •Крачкоўскі
- •Крашэўскі
- •Крышкоўскі
- •Кукальнік
- •Кулакоўскі
- •Кулжынскі
- •Кульчынскі
- •Кунцэвіч
- •Курбскі
- •Кургановіч
- •Кусцінскі
- •Кутарга
- •Кутарга
- •Кутневіч
- •Лада-заблоцкі
- •Латышаў
- •Лебензон
- •Легатовіч
- •Лепяшынскі
- •Лепяшынскі
- •Ліцыній намыслоўскі
- •Лужынскі
- •Лускіна
- •Лышчынскі
- •Любашчынскі
- •Людагоўскі
- •Лянкевіч
- •Лянчыцкі
- •Ляскоўскі
- •Макоўскі
- •Макушаў
- •Малышэвіч
- •Малышэўскі
- •Мамонічы
- •Манькоўскі
- •Манюшка
- •Манюшка
- •Марал ёўскі
- •Марахоўскі
- •Марашэўскі
- •Маркевіч
- •Маркев1ч
- •Марозік
- •Марцінкевіч
- •Марціноўскі
- •Масальскі
- •Масальскі
- •Маскевіч
- •Маскевіч
- •Матушэвіч
- •Мендэле-мойхер-сфорым
- •Мікешын
- •Мікуцкі
- •Міладоўскі
- •Міхановіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Міцкевіч
- •Мужылоўскі
- •Мурзакевіч
- •Мухлінскі
- •Мысаўской
- •Мялешка
- •Мяржынскі
- •Набароўскі
- •Навадворскі
- •Нагумовіч
- •Нарвойш
- •Наркевіч-ёдка
- •Нарушэвіч
- •Насовіч
- •Незабіт0ўскі
- •Незабытоўскі
- •Несялоўскі
- •Нікіфароўскі
- •Павел 3 візны
- •Пагарэльскі
- •Пагоскі
- •Падабедаў
- •Падчашынскі
- •Пакроўскі
- •Палонскі
- •Панятоўскі
- •Папроцкі
- •Паўстанскі
- •Пачобут-адляніцкі
- •Пашакоўскі
- •Пашкевіч
- •Пельгжымоўскі
- •Перасветаў
- •Петражыцкі
- •Петрапаўлаўскі
- •Пётр 3 ганёндза
- •Пільхоўскі
- •Пратасевіч
- •Пратасовіч
- •П ржав альс кi
- •Рагнеда рагвалодаўна
- •Рагоўскі
- •Радзевіч
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радзівіл
- •Радкавец
- •Радчанка
- •Ражанскі
- •Раманаў
- •Ратондус
- •Ржавускі
- •Рудніцкі
- •Рукевіч
- •Румянцаў
- •Рункевіч
- •Русецкая
- •Русецкі
- •Руткоўскі
- •Сабольшчыкаў
- •Саветаў
- •Савіч-заблоцкі
- •Саковіч
- •Сакольскі
- •Сапуноў
- •Сарбеўскі
- •Сасноўскі
- •Семяновіч
- •Семянтоўскі
- •Сердзюкоў
- •Сердзюкоў
- •Сержпутоўскі
- •Сілівановіч
- •Сімяон полацкі
- •Сітанскія
- •Скарульскі
- •Скрабецкі
- •Славінецкі
- •Слонімскі
- •Слупскі
- •Смаленскі
- •Смародскі
- •Сматрыцкі
- •Смуглевіч
- •Спасовіч
- •Станкевіч
- •Стары улас
- •Стафан баторый
- •Страйноўскі
- •Стрыйкоўскі
- •Стукаліч
- •Судзіл0ўская
- •Судзілоўскі
- •Сцірпейка
- •Сыракомля
- •3 Палацаў, пыхлівых адвечна,
- •Ся машка
- •Сямеўскі
- •Сянкоўскі
- •Тамашэўскі
- •Тапчэўскі
- •Трубніцкі
- •Трусевіч
- •Трутнеў
- •Труцэвіч
- •Турцэвіч
- •Тшашчкоўская
- •Тызенгаўз
- •Тызенгаўз
- •Тылкоўскі
- •Тышкевіч
- •Тышкевіч
- •Урончанка
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Урублеўскі
- •Файніцкі
- •Фалькоўскі
- •Фалькоўскі
- •Фальскі
- •Федаровіч
- •Філалет хрыстафор
- •Фіялкоўскі
- •Хадкевіч
- •Харламповіч
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Ходзька
- •Храпавіцкі
- •Храптовіч
- •Храптовіч
- •Цадроўскі
- •Цамблак
- •Цвяткоўскі
- •Цытовіч
- •Цэраскі
- •Цяплінскі
- •Цяцерскі
- •Чалоўскі
- •Чарноўская
- •Чартарыйскі
- •Чаховіц
- •Шадурскі
- •Шалковіч
- •Шапялевіч
- •Шапялевіч
- •Шукевіч
- •Шыдлоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шыманоўскі
- •Шымкевіч
- •Юркевіч
- •Ягадзінскі
- •Якубовіч
- •Яленская
- •Яленскі
- •Яльніцкі
- •Янушкевіч
- •Ярашэвіч
- •Ястржэмбскі
- •Яцкоўскі
- •Спіс аўтараў
Гольц-мілер
Іван Іванавіч (9.12.1842—17.8.1871)
Рускі паэт i тэатральны рэцэнзент, удзельнік рэвалюцыйнага руху 1860-х га-доў. Нарадзіўся ў сям'і чыноўніка ў г. Іа-нішкеліс (Літва). Потым сям'я пераехала ў Мінск. Ліберальна настроены бацька са-дзейнічаў выхаванню ў сына цягі да пера-давых ідэй эпохі. Скончыў Мінскую гімна-зію. У 1860 паступіў на юрыдычны факуль-тэт Маскоўскага універсітэта. Прымаў ак-тыўны ўдзел у рэвалюцыйным гуртку П.Р.Заічнеўскага, быў членам цэнтральнага рэвалюцыйнага камітэта, ад імя якога была надрукавана пракламацыя «Маладая Расія», што заклікала да звяржэння манархіі, зні-шчэння сям'і Раманавых. У ёй адзначала-ся, што рэвалюцыю павінны здзейсніць ін-тэлігенцыя i войска. Новая дзяржаўная па-будова меркавалася як федэратыўная рэс-публіка — саюз абласцей, што складаліся б з земляробскіх самакіроўчых абшчын. Аб-вяшчалася права ўсіх народаў на самавыз-начэнне i незалежнасць Польшчы ад Расіі. 26.8.1861 арыштаваны як удзельнік гуртка. Умела адмаўляў свой удзел у рэвалюцый-най рабоце i пасля 2 гадоў знаходжання ў турме быў асуджаны да 3-месячнага зняво-лення ва ўціхамірвальным доме. У ліпені 1863 вярнуўся да бацькі ў Мінск, адкуль быў высланы пад нагляд паліцыі ў г. Кор-сунь Самарскай губ. У 1865 па хадайніцтве бацькі залічаны ў Адэскі універсітэт, але ў 1866 выключаны i высланы з Адэсы. Пра-следаванне паліцыі, хвароба i нястача пад-штурхнулі Г.-М. да спробы самагубства. Памёр ад сухотаў на 29-м годзе жьшця.
Г.-М. друкаваўся ў «Современнике» (1863—65), «Отечественных записках» (1868—69), а таксама ў часопісах «Русское слово», «Вестник Европы», «Модный магазин». М.А.Някрасаў спрабаваў выдаць яго вершы, але сустрэў рашучае процідзеянне цэнзуры (выдадзены толькі ў 1930). У вершах Г.-М. гучаў голас разначынца-рэвалю-цыянера, моладзь спявала яго песню «Слу-хай!». У сваей лірыцы Г.-М. прытрымліваў
119
ся лепшых узораў рэвалюцыйна-дэмакра-тычнай паэзіі Някрасава i паэтаў яго школы, некаторыя вершы напісаны пад пра-мым уздзеяннем традыцый Някрасава. Уся лірыка Г.-М. дэмакратычная i рэвалюцый-ная. Паэт услаўляў розум, апяваў сурова-мужны патрыятызм, клікаў моладзь да ра-шучай барацьбы: «Труд, борьба — это наше призванье, и мы сильны для будущих битв» (верш «Бацькам»). Як перакладчык Г.-М. цікавіўся творамі з рэвалюцыйнымі матывамі. Пераклады з Гейнэ, Барб'е, Бай-рана i інш. друкаваў з 1863.
Те.: Поэт-революционер И.И. Голш-Миллер / Сост. Б.Козьмин, ГЛелевич. М., 1930.
Г.А.Маслыка.
ГОРСКІ
Канстанцін Канстанцінавіч (13.6.1859—31.5.1924)
Музыкант, кампазітар, педагог. Нара-дзіўся ў г. Ліда. Яго брат Ян быў віяланчэ-лістам, сястра Ядвіга — піяністкай. Вучыў-ся ў музычным інстытуце ў Варшаве, по-тым удасканальваў іфу на скрыпцы ў Пецяр-бургу. Па кампазіцыі займаўся ў МАРымска-га-Корсакава. Пецярбургскую кансервато-рыю скончыў у 1881 з сярэбраным меда-лём. У 1885—87 выкладаў ігру на скрыпцы ў Пензе, Саратаве, Тыфлісе, Харкаве, выс-тупаў таксама як саліст i дырыжор. У Тыф-лісе быў пэўны час дырэктарам музычнай школы i мясцовай оперы. Там пазнаёміўся i блізка сышоўся з П.І.Чайкоўскім. У 1919 пераехаў у Варшаву, дзе перабіваўся часовым! заробкамі (іграў на скрыпцы ў кінатэ-атрах). У 1922 атрымаў месца канцэртмай-стра ў Пазнанскай оперы. Памёр у Позна-ні.
Аўтар 5 скрыпічных канцэртаў, мазуркі, паланеза, 12 песень на словы М.Канапніц-кай, У.Сыракомлі i Дубіцкага (выд. ў 1914), фантазіі для аргана, літургічных песень, сімфанічных паэм «На Алімпе», «Зачарава-нае кола», оперы «За хлебам» i інш.
ГОРСКІ
Станіслаў Батыс (6.5.1802—3.5.1864)
Прыродазнавец, медык, педагог. Нара-дзіўся ў в. Дварэц Кобрынскага павета. Ся-рэднюю адукацыю атрымаў у навучальных установах Гродна i Свіслачы (1814—20). У Віленскім універсітэце напачатку вывучаў прыродазнаўчыя навукі (вучань С.Б.Юндзіла), потым медыцыну (1820—25) са спецы-ялізацыяй у фармацыі i фармакалогіі. Пас-ля заканчэння універсітэта атрымаў дып-лом лекара 1-й ступені. 3 1830 кіраўнік ба-танічнага саду пры Віленскім універсітэце. Пасля закрыцця універсітэта (1831) выкла-даў батаніку, фармацыю i фармакалогію ў Віленскай медыка-хірургічнай акадэміі. У 1840 напярэдадні закрыцця акадэміі выехаў за мяжу, дзе паглыблена вывучаў батаніку i энтамалогію. Пасля вяртання на радзіму ў 1842 пэўны час працаваў у Паставах з арні-толагам К. Тызенгаўзам. 3 1847 зноў за мя-жой, працаваў у музеях i бібліятэках Берлі-на. 3 1851 жыў у маёнтку А.Кубліцкага ў Свянйянскім павеце. дзе займаўся батані-кай i энтамалогіяй, бясплатна лячыў мяс-цовых жыхароў. Па падазрэнні ў спачуван-ні нацыянальна-вызваленчаму руху ў 1863 высланы ў Сібір. У ссылцы скончыў жыццё самагубствам.
Г. вывучаў мясцовую флору i энтамато-гію. Адзін з першых апісаў расліннасць Бе-лавежскай пушчы ў 1826. Яго асабліва ці-кавіла, чым корміцца зубр. Гэтыя матэрыя-лы выкарыстаў у 1830 Э.Эйхвальд у працах па гісторыі прыроды Літвы, Ваіыні i Па-долля. Асноўным яго клопатам было пад-трыманне ў добрым стане i развіццё бата-нічнага саду ў Вільні. У сваіх публікацыях Г. апісваў многія батанічныя сады Заход-няй Еўропы. Ён выступаў за цесныя сувязі з заходнееўрапейскай навукай, забяспечваў гербарыямі i ўзорамі расліннасці Беларусі i Літвы вучоных-прыродазнаўцаў Вены, Неа-паля, Палерма, Жэневы, Падуі, Фларэн-цыі; падрыхтаваў для дрэздэнскага прафе-сара Л.Рэйхенвальда ўзоры флоры для яго працы «Германскі гербарый», перадаў гер-барыі тутэйшай расліннасці музеям Берліна i Парыжа. Аўтар некаіькіх дзесяткаў публі-кацый па батаніцы i энтамалогіі. Многія адкрытыя ім новыя віды раслін названы яго імем (напр. Copaifera Gorskiana i інш.).
ГОФМАН
Пётр Іванавіч (1794—?)
Рэвалюцыянер-дзекабрыст. Ca шляхты Гродзенскай губ. Бацька — суддзя Гро-дзенскага суда. У 1806—16 выхоўваўся ў павятовым вучьшішчы мяст. Шчучын Лід-скага павета. У 1817 паступіў у Віленскі універсітэт; у 1819 залічаны юнкерам у Нясвіжскі карабінерны полк, дзе даслу-жыўся да падпаручніка (1824). Уступіў у тайнае Таварыства ваенных сяброў, створа
120
нае МА.Рукевічам, К.Г.Ігельстромам, А.І.Ве-геліным. Таварыства ставіла за мэту ба-рацьбу «за вольнасць» i «ўсеагульны дабра-быт», паводле палітычнай ідэалогіі было блізкае да Паўночнага таварыства дзекаб-рыстаў. 22.3.1826 Г. арыштаваны i знахо-дзіўся ў Беластоку пад следствам па справе аб выступленні Літоўскага піянернага ба-тальёна. Ваенным судом асуджаны да пака-рання смерцю, але па найвышэйшай кан-фірмацыі пазбаўлены чыноў i дваранства, пасля 6-месячнага зняволення ў Бабруй-скай крэпасці накіраваны на службу ў Гру-зію. Далейшы лёс невядомы.
ГРАБНІЦКІ (Дактаровіч) Адам Станіслававіч (6.1.1858—13.10.1941)
Памолаг (вучоны ў галіне садоўніцтва). Нарадзіўся ў маёнтку Цётшы Лепельскага пав. Війебскай губ. У 1883 скончыў Лясны інстытут у Пецярбургу, у якім з 1883 па 1922 выкладаў садоўніцтва i агародніцтва, прафесар. У 1890—1904 каля мяст. Дукшты (цяпер Дукштас, Літва) заснаваў памалагіч-ны сад, які назваў Раем. У ім было 1197 сартоў пладовых дрэў. Збіраў пладовыя дрэвы, даследаваў ix плоданашэнне, маро-заўстойлівасць, урадлівасць. У 1903—06 рэ-дагаваў дапаможнік па памалогіі «Атлас пладоў» (в. 1—4), у якім апісаў пладовыя дрэвы, пашыраныя ў Расіі, у т.л. на Бела-русі i ў Літве. Вылучаў новыя віды народ-най селекцыі. Асноўныя працы прысвеча-ны сортавылучэнню i апыленню пладовых культур. Удзельнічаў у стварэнні Поўнай энцыклапедыі рускай сельскай гаспадаркі. У мястэчку Дукштас Г. пастаўлены помнік.
Те.: Плоды-великаны и их выращивание. П., 1915; Уход за плодовым садом. 7 изд. М.; Л.. 1931.