- •1. Мәтінді оқыңыз, толықтырыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •Ұлттық Мінез
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз
- •Адам бойындағы жағымсыз қасиеттер
- •4. Адам бойындағы жақсы қасиеттерді санамалап көріңіз және айтқаныңызды мысалдар арқылы дәлелдеңіз.
- •5. Өз бойыңыздағы жаман қасиеттерді қалай мойындайсыз?
- •6. Мәтіндегі мына жолдарға өз көзқарасыңызды білдіріңіз.
- •8. Тапсырмалар
- •9.. Жаттығулар
- •Қоғам жӘне жастар
- •4. Мәтінмен танысып, өзіңіз оқитын білім ордасында қандай үйірмелер бар екені туралы сұхбат құрыңыз.
- •6. Сөйлемдерді сәйкестендіріңіз.
- •Адам және қоғам
- •4. Мәтінге сәйкес берілген сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •5. Төмендегі сұрақтарға жауап беріп көріңіз.
- •7. Болашақ мамандығыңыздың тәртіптік және әкімшілік-құқықтық жауапкершілігі туралы әңгіме құрастырыңыз.
- •Төмендегі іс-әрекеттердің қылмыстық жауапкершілігін ашып көрсетіңіз.
- •Бос уақыт және қызығушылық
- •2.Полилогті оқып, әңгіме не туралы екенін қысқаша баяндаңыз.
- •3.Сұрақтар мен тапсырмалар
- •– Сабақ
- •Ұлылардың хоббиі
- •2. Ұлы адамдардың жинаған заттарын сызба түрінде көрсетіңіз.
- •Өзіңіз бос уақытыңызда немен айналысатыныңызды/шұғылданатыныңызды әңгімелеп беріңіз.
- •Тәуелсіз қазақстан
- •Қазақтың Өнері мен мӘдениеті
- •1. Ой шақыру сұрақтары
- •2. Берілген екі қатардан синоним сөзді табыңыз
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз
- •Мұқан Төлебаев
- •Қазақстан өнері
- •2. Берілген екі қатардан синоним сөздерді табыңыз. Жарасымды құрметті
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз.
- •5. Мына сұрақтардың мазмұны ашатын абзацтарды немесе сөйлемдерді мәтіннен табыңыз.
- •Құрманғазы Сағырбайұлы
- •Мәтін бойынша сөйлемдерді қостамаңыз немесе растаңыз
- •6. Мәтінді пайдаланып, сөздердің өз орнын табыңыз
- •7. Еске түсірейік
- •8. Төмендегі етістіктермен шартты райда сөйлем құраңыз.
- •9.Әңгімені тыңдап,билердің сөз өнерін қолдана білу шеберлігі туралы айтыңыз. Кино өнері
- •5. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •Қазақстанның музыка және балет өнері
- •1. Мәтіндегі халық композиторларының аты-жөнін дәптерлеріңізге көшіріп жазып, еңбектері туралы материалдар табыңыз.
- •2. Музыка және балет өнеріндегі қазіргі танымал тұлғалар туралы пікір алмасыңыз.
- •3. Абай атындағы опера және балет театрындағы «Біржан сал» қойылымын көріп, алған әсеріңізді айтып беріңіз.
- •Қазақ театр өнерінің дамуы
- •5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1. Ой шақыру сұрақтарына жауап беріңіз
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз
- •Қазақстанның табиғи саябақтары, қорықтары, оларды қорғау
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Мәтінен шылауларды табыңдар. Шылаулардың мағыналық ерекшеліктері мен қызметін ауызша айтыңыз.
- •3. Сөйлемді толықтырыңыз.
- •4. Алматы қаласында "Ағашты күту", "Бақ өсіруде" қандай іс-шаралар жасалынып жатыр
- •1.Берілген сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлем құраңыз.
- •2.Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жазыңыз.
- •4.Сөйлемді жалғастырыңыз.
- •Өз өлкеңді таны
- •1.Мәтінді оқыңыз. Әңгімелеңіз.
- •3. Досыңызбен сұхбат құрыңыз.
- •4.Мәтінді мәнерлеп оқыңыз.
- •5.Төмендегі мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіз.
- •Қазақстанның тарихи орындары
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз.
- •4. Жақшадағы сөздерді синонимдерімен ауыстырып айтыңыз:
- •Иә, Түркістанның төңірегінен (тас заманының) ескерткіштері табылғаны туралы естігенмін.
- •9. Берілген сөйлемдердің мағынасын талдаңыз.
- •10. Жаттығуларда берілген шағын мәтіннің идеясын айтыңыз.
- •12. Мемлекеттік, елдік, бірлік туралы мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, афоризмдер жазыңыз.
- •13. Көшпенділер өркениеті туралы пікіріңізді, түсінігіңізді айтыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Мына екі қатардан синоним сөздерді теріп жазыңыз.
- •4. Жақша ішіндегі сөздерді синонимдерімен ауыстырып айтыңыз.
- •8. Сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз.
- •9. Қарсыласыңыз немесе келісіңіз.
- •10. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Ақын м.Шахановтың “Жеңілген жеңімпаз … ” өлеңін оқып, түсінігіңізді баяндаңыз. Қазақстанның білім беру жүйесі
- •1. Берілген сөздер мен сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.
- •2. Жақша ішіндегі сөздердің синонимдік баламасын табыңыз.
- •3. Сөйлемдегі сөздерді қарама-қарсы мағыналы сөздермен ауыстырыңыз.
- •Болон декларациясының негізгі қағидалары
- •5. Тапсырмалар:
- •6. Болон декларациясының артықшылығын мына сызба арқылы айтып беріңіз. Білім беру жүйесіндегі тың серпіліс
- •Бүгінгі маман келбеті
- •Қазақстанның жарқын болашағы – білімді ұрпағында
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз
- •3. Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •5. Тапсырмалар
- •7. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •8. Сөз тіркестерінің мағыналарына көңіл аударыңыз
- •Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •1) Сөйлемнен жай және тәуелді септеліп тұрған сөздерді табыңыз.
- •Қазақстан жаһандану дӘуірінде
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Сөйлемдерді оқыңыз. Қарамен берілген сөздерге мағынасы жақын сөздерді белгілеңіз.
- •ҚазАқстан – Азия барысы
- •Жаңа сөздер.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Жоғарыдағы жаңа сөздермен бірнеше сөз тіркестерін құрастырыңыз.
- •Мәтін мазмұны бойынша сұхбат құрыңыз.
- •Мәтін мазмұны бойынша төмендегі құрмалас сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •Сөйлемдердегі ойды таратып айтыңыз.
- •Мәтіннен туынды зат есім мен туынды сын есімдерді тауып, олардың жасалу жолдарын түсіндіріңіз.
- •Мына сұрақтарды талқылаңыз.
- •10. «Мен өзім 2030 жылғы Қазақстанды қалай елестетемін?» деген тақырыпта ауызша ақпарат дайындаңыз.
3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз
Үлгі: жері жұтаң, ауылдан алыстап шығу
4. Мәтінді оқыңыз
Мұқан Төлебаев
1944 жылдың көктемі. Қарашыған бойындағы “Үлгі” колхозының жері сырт қараған кісіге онша сұлу көрінбейтін – кәдімгі аласа қыраттар, төмпешік-төмпешік құм төбелер. Егер ойдым-ойдым тал, жиделер болмаса, жерін тіпті жұтаңдау десе де болғандай. Бірақ осы жерде туып-өскен адамға бұл өлкенің басқалар байқай бермейтін өз сұлулығы бар.
Жасы отыздардағы, орта бойлы қара торы жас жігіт жападан-жалғыз ауылдан сытыла шығып, кішкене түбекке беттеді. Міне, ол түбекке де жетті. Әлденеге қадала қарап, ойлы пішінде тұр. Кенет ол қалтасынан бәкісін алды да, түбекті аралап жүрып бір нар қамысты таңдап кесіп алды. Сөйтті де үлпек бастары желге бас шұлғыған қалың қамыстың ығына отыра кетіп, жаңа өзі кесіп алған нар қамыстан сыбызғы жасауға кірісті. Әп-сәтте сыбызғы да дайын болды. Жас жігіт сыбызғыны үстіңгі күрек тісіне тіреп, үрлеп ойнай бастап еді, оның мұңды нәзік үні кішкене түбектің маңын өзгеше бір сырлы әуенге бөлей жөнелді. Әуен аяқталғанда әлгі жас жігіт өзінен-өзі мырс етіп күліп жіберді. Кішкене бала күнінде осы түбекке кеп, қамысты таңдап алып сыбызғы жасап тартатыны есіне түсті. Жылдар өтсе де ұмытпапты.
Ауылға беттегенде өзіне қарсы жүрген жас жігітті көреді де, ол езу тартып күліп қойды. Екі жігіт кездесіп, қол алысқан соң жаңағы сыбызғы жасаған жігіт көзін төңкере қарап:
Адас, жападан-жалғыз таң атпай қайда барасың? – деді. Сұрағында қалжыңның да сыңайы бар.
– Ал өзің қайдан келесің?
– Мен сыбызғыға қамыс қиып алдым. Ал саған жол болсын.
– Ендеше мен шыдай алмай сені қарсы алуға шықтым.
Бұл екі жігіттің де аты Мұқан еді. Әлгі сыбызғы жасап алып қайтқаны – жас композитор Мұқан Төлебаев еді де, оны қарсы алған екіншісі осы ауылдағы мектептің директоры Мұқан Жылысбаев болатын.
Екі жігіт ауылға беттеп әңгімелесіп келеді.
– Адас, тіл алсаң әлі де кеш емес, сенің консерваторияға түсуің керек, – деп еді Мұқан, мектеп директоры азар да безер болды:
– Бір үйден бір әншінің шыққаны саған аз ба. Бекен әнші болады, оған сенімім зор.
– Директорлықты қимайсың ғой, сірә?! – деді композитор Мұқан оқытушы Мұқанға, әдейі қажай түсейін дегендей.
– Мәселен директорлықта емес, өз мамандығыңды сүйе білуде. Ал мен орта қолды әнші болудан гөрі, жас ұрпақтарды тәрбиелеуді, ұстаздықты ұнатамын. Бекен болса мендей емес, әншілік өнерде оның болашағы зор.
Композитор Мұқан оқытушы Мұқанның сөзіне тосылғандай болда да әңгіме желісін өзгертті.
– Оның да жөн шығар… Шалажансар әнші болудан гөрі, әрине, ұстаз болу ұлағатты іс. Ал енді Біржанның екінші актідегі мына бір ариясын тыңдап көрші, – деп, Мұқан Төлебаев ақырын әндете бастады.
Совет Одағының халық әртісі, СССР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, композитор Мұқан Төлебаев өзінің атақты “Біржан – Сара” операсының екі картинасын өзінің туған ауылына барып жазған еді.
Мұқан Төлебаев творчестволық таланты толысқан шағында қыршын кетті. Бірақ өз өмірінің ішінде үлкен іс тындырды. Бұл күнде классикалық шығармаға айналған “Біржан – Сара” операсын, Брусиловскиймен бірлесіп “Амангелді” операсын жазды. Композитор вокальдық музыка саласында да жемісті еңбек етті. М.Төлебаевтың “Тос мені, тос”, “Кестелі орамал”, “Мен көрдім ұзын қайың құлағанын” романстары композитордың суреткерлік талантын ерекше танытқан туындылар. Өкінішке қарай композитор “Қозы Көрпеш – Баян сұлу” операсын жазып жүрген кезде, шығармасын аяқтап үлгірмей, 47 жасында дүние салды.
5. Мәтінді мағынасына қарай бірнеше бөлімге бөліңіз
6. Мына сұрақтардың мазмұнын ашатын абзацтарды немесе сөйлемдерді мәтіннен табыңыз
а) Мұқанның туып-өскен жерінің табиғаты қандай?
ә) Болашақ сазгердің пайдаланған алғашқы музыкалық аспабы.
б) Ауыл сыртында кездескен екі жігіт кімдер еді?
в) Мұқан Төлебаевтың суреткерлік талантын ерекше танытқан туындылары?
7. Сұраққа жауаптарыңызды пайдаланып қысқаша әңгіме дайындаңыз
8. Еске түсірейік
Қалау рай
Етістік +ғы, гі, қы, кі + тәуелдік форманың жалғауы кел (ІІІ жақта) |
Мен оқығым келеді – ауыспалы осы шақ
Сен оқығың келмейді – ауыспалы осы шақ
Сіз айтқыңыз келді – өткен шақ
Ол түсінгісі келген жоқ – өткен шақ
Біз жауап бергіміз келіп отыр – нақ осы шақ
Сендер тыңдағыларың келіп отырған жоқ – нақ осы шақ.
Сіздер барғыларыңыз келер – келер шақ
Олар қыдырғылары келмес келер шақ