- •1. Мәтінді оқыңыз, толықтырыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріп көріңіз:
- •Ұлттық Мінез
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз
- •Адам бойындағы жағымсыз қасиеттер
- •4. Адам бойындағы жақсы қасиеттерді санамалап көріңіз және айтқаныңызды мысалдар арқылы дәлелдеңіз.
- •5. Өз бойыңыздағы жаман қасиеттерді қалай мойындайсыз?
- •6. Мәтіндегі мына жолдарға өз көзқарасыңызды білдіріңіз.
- •8. Тапсырмалар
- •9.. Жаттығулар
- •Қоғам жӘне жастар
- •4. Мәтінмен танысып, өзіңіз оқитын білім ордасында қандай үйірмелер бар екені туралы сұхбат құрыңыз.
- •6. Сөйлемдерді сәйкестендіріңіз.
- •Адам және қоғам
- •4. Мәтінге сәйкес берілген сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •5. Төмендегі сұрақтарға жауап беріп көріңіз.
- •7. Болашақ мамандығыңыздың тәртіптік және әкімшілік-құқықтық жауапкершілігі туралы әңгіме құрастырыңыз.
- •Төмендегі іс-әрекеттердің қылмыстық жауапкершілігін ашып көрсетіңіз.
- •Бос уақыт және қызығушылық
- •2.Полилогті оқып, әңгіме не туралы екенін қысқаша баяндаңыз.
- •3.Сұрақтар мен тапсырмалар
- •– Сабақ
- •Ұлылардың хоббиі
- •2. Ұлы адамдардың жинаған заттарын сызба түрінде көрсетіңіз.
- •Өзіңіз бос уақытыңызда немен айналысатыныңызды/шұғылданатыныңызды әңгімелеп беріңіз.
- •Тәуелсіз қазақстан
- •Қазақтың Өнері мен мӘдениеті
- •1. Ой шақыру сұрақтары
- •2. Берілген екі қатардан синоним сөзді табыңыз
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз
- •Мұқан Төлебаев
- •Қазақстан өнері
- •2. Берілген екі қатардан синоним сөздерді табыңыз. Жарасымды құрметті
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз.
- •5. Мына сұрақтардың мазмұны ашатын абзацтарды немесе сөйлемдерді мәтіннен табыңыз.
- •Құрманғазы Сағырбайұлы
- •Мәтін бойынша сөйлемдерді қостамаңыз немесе растаңыз
- •6. Мәтінді пайдаланып, сөздердің өз орнын табыңыз
- •7. Еске түсірейік
- •8. Төмендегі етістіктермен шартты райда сөйлем құраңыз.
- •9.Әңгімені тыңдап,билердің сөз өнерін қолдана білу шеберлігі туралы айтыңыз. Кино өнері
- •5. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •7. Сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •Қазақстанның музыка және балет өнері
- •1. Мәтіндегі халық композиторларының аты-жөнін дәптерлеріңізге көшіріп жазып, еңбектері туралы материалдар табыңыз.
- •2. Музыка және балет өнеріндегі қазіргі танымал тұлғалар туралы пікір алмасыңыз.
- •3. Абай атындағы опера және балет театрындағы «Біржан сал» қойылымын көріп, алған әсеріңізді айтып беріңіз.
- •Қазақ театр өнерінің дамуы
- •5. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •1. Ой шақыру сұрақтарына жауап беріңіз
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз
- •Қазақстанның табиғи саябақтары, қорықтары, оларды қорғау
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Мәтінен шылауларды табыңдар. Шылаулардың мағыналық ерекшеліктері мен қызметін ауызша айтыңыз.
- •3. Сөйлемді толықтырыңыз.
- •4. Алматы қаласында "Ағашты күту", "Бақ өсіруде" қандай іс-шаралар жасалынып жатыр
- •1.Берілген сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлем құраңыз.
- •2.Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойып жазыңыз.
- •4.Сөйлемді жалғастырыңыз.
- •Өз өлкеңді таны
- •1.Мәтінді оқыңыз. Әңгімелеңіз.
- •3. Досыңызбен сұхбат құрыңыз.
- •4.Мәтінді мәнерлеп оқыңыз.
- •5.Төмендегі мақал-мәтелдердің мағынасын түсіндіріңіз.
- •Қазақстанның тарихи орындары
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз.
- •4. Жақшадағы сөздерді синонимдерімен ауыстырып айтыңыз:
- •Иә, Түркістанның төңірегінен (тас заманының) ескерткіштері табылғаны туралы естігенмін.
- •9. Берілген сөйлемдердің мағынасын талдаңыз.
- •10. Жаттығуларда берілген шағын мәтіннің идеясын айтыңыз.
- •12. Мемлекеттік, елдік, бірлік туралы мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, афоризмдер жазыңыз.
- •13. Көшпенділер өркениеті туралы пікіріңізді, түсінігіңізді айтыңыз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Мына екі қатардан синоним сөздерді теріп жазыңыз.
- •4. Жақша ішіндегі сөздерді синонимдерімен ауыстырып айтыңыз.
- •8. Сөйлемдерді мәтінге сәйкес аяқтаңыз.
- •9. Қарсыласыңыз немесе келісіңіз.
- •10. Мәтін бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Ақын м.Шахановтың “Жеңілген жеңімпаз … ” өлеңін оқып, түсінігіңізді баяндаңыз. Қазақстанның білім беру жүйесі
- •1. Берілген сөздер мен сөз тіркестерімен сөйлем құраңыз.
- •2. Жақша ішіндегі сөздердің синонимдік баламасын табыңыз.
- •3. Сөйлемдегі сөздерді қарама-қарсы мағыналы сөздермен ауыстырыңыз.
- •Болон декларациясының негізгі қағидалары
- •5. Тапсырмалар:
- •6. Болон декларациясының артықшылығын мына сызба арқылы айтып беріңіз. Білім беру жүйесіндегі тың серпіліс
- •Бүгінгі маман келбеті
- •Қазақстанның жарқын болашағы – білімді ұрпағында
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз
- •3. Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •5. Тапсырмалар
- •7. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •8. Сөз тіркестерінің мағыналарына көңіл аударыңыз
- •Жоғарыдағы сөз тіркестерімен жай сөйлем құрастырыңыз.
- •1) Сөйлемнен жай және тәуелді септеліп тұрған сөздерді табыңыз.
- •Қазақстан жаһандану дӘуірінде
- •1. Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •3. Сөйлемдерді оқыңыз. Қарамен берілген сөздерге мағынасы жақын сөздерді белгілеңіз.
- •ҚазАқстан – Азия барысы
- •Жаңа сөздер.
- •Сұрақтарға жауап беріңіз.
- •Жоғарыдағы жаңа сөздермен бірнеше сөз тіркестерін құрастырыңыз.
- •Мәтін мазмұны бойынша сұхбат құрыңыз.
- •Мәтін мазмұны бойынша төмендегі құрмалас сөйлемдерді аяқтаңыз.
- •Сөйлемдердегі ойды таратып айтыңыз.
- •Мәтіннен туынды зат есім мен туынды сын есімдерді тауып, олардың жасалу жолдарын түсіндіріңіз.
- •Мына сұрақтарды талқылаңыз.
- •10. «Мен өзім 2030 жылғы Қазақстанды қалай елестетемін?» деген тақырыпта ауызша ақпарат дайындаңыз.
9. Берілген сөйлемдердің мағынасын талдаңыз.
1. Барлық түркі жұртының әрбір баласы үшін ыстық та қастерлі мекен – Түркістан.
2. Түркістан қаласын алыс-жақын түркі халықтарының бәрі “кіші Меккеге” балайды.
3. “Түркістан екі дүние есігі ғой”.
10. Жаттығуларда берілген шағын мәтіннің идеясын айтыңыз.
Демек, Түркістан жай қала ғана емес, Еуразияның орталығындағы кең-байтақ аймақта ежелден қоныс тепкен, бүгіндері өз алдарына халық болып, дербес мемлекеттерін құрып отырған тұтас ұлыстың бүкіл болмысының баламасы екен. Содан да болар, түркі жұртының өздері де, алыс-жақын көршілері де сол жұрт қоныстанған ұлан-байтақ аймақты “Түркістан” деген бір ауыз сөзбен бір-ақ атаған. Кейін бұл атау географиялық ұғымға айналып, Шығыс Түркістан, Батыс Түркістан деген сияқты жіктеулерге ұшыраған. Тұтас ұлысты жік-жікке бөлу, бір-бірінен оқшаулау іргеден көз алартқан жат жұрттардың ежелден үйреншікті әрекеті болғаны белгілі. Мұндай әрекеттердің зардапты жарасы әлі де жазыла қойған жоқ.
12. Мемлекеттік, елдік, бірлік туралы мақал-мәтелдер, нақыл сөздер, афоризмдер жазыңыз.
13. Көшпенділер өркениеті туралы пікіріңізді, түсінігіңізді айтыңыз.
2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
1) Орта Азияда орналасқан қандай көне қалаларды білесіз?
2) Отырар туралы не білесіз?
1. Мына сөз тіркестерінің орыс тіліндегі баламасын табыңыз.
Көне қаланың орны, көне түрік руна жазбалары, Фараб аймағы, Монғол шапқыншылығы, қырғынға ұшырау, Жошы ұлысы құлағаннан кейін, күрес барысында, бесбұрыш тәріздес.
2. Сұрақтарға жауап беріңіз.
1) Орта Азияда орналасқан қандай көне қалаларды білесіз?
2) Түркі өркениетінің дамуында бұл қалалардың рөлі қандай?
3) Отырар туралы не білесіз?
4) Отырар туралы қазақ ақын-жазушыларының қандай шығармаларын білесіз?
3. Мына екі қатардан синоним сөздерді теріп жазыңыз.
Аймақ, қырғын, жорық, жандану, мирасқор, дәуір, дуал.
Қабырға, заман, өңір, шайқас, апат, жаңғыру, мұрагер, заман.
4. Жоғарыдағы синоним сөздермен сөз тіркестерін құраңыз.
Үлгі: биік дуал, Отырар апаты, …
4. Жақша ішіндегі сөздерді синонимдерімен ауыстырып айтыңыз.
1) X ғасырда Отырар Фараб (аймағы) деп аталған. 2) Қазба жұмыстары Отырар қаласында жеті (дәуірден) тұратын мәдени қабаты бар екендігін көрсетті. 3) Монғолдардың Отырарды шабуы тарихта «Отырар (апаты)» деген атпен қалды. 4) 1219 жылын (апаттан) кейін Отырар қайта (жаңғырды).
5. Мәтінді оқыңыз.
Отырар, Тұрарбанд, Тұрар, Тарбанд, Фараб-Сырдарияның орта алқабында орналасқан көне қаланың орны. Отырар VІІІ ғасыр басынан Тарбанд деген атаумен белгілі. Бұл атау Күлтегін және Білге қаған құрметіне арналған көне түрік руна жазбаларында кездеседі. VІІІ ғасырдағы араб географы Якут Тарбанд Тұрар, Тұрарбанд, Отырар – бір қала деп жазады. Х ғасырдың географиялық жазбаларында Кедер деген орталық қаласы бар Фараб аймағы аталады. Ал Фараб Кедерден көне аймақ қала екені әл-Магдисидің еңбегінде жазылған. Оның айтуынша, бас қаласы аймақ есімімен Фараб аталған. Х ғасырдан кейін Кедер тарихи және географиялық жазбаларда аталмайды, оның орнына астана да, аймақ та Фараб делінген. Жазба деректерге қарағанда, ХІІ ғасырдан бастап Отырар деген атау қалаға біржола бекітілген сияқты. Жалпы стратегиялық қазба жұмысы Отырар қаласында жеті дәуірден тұратын мәдени қабаты бар екендігін дәлелдеп берді. Егер оны тарихи дәуірлеу жағынан алсақ, б.д. ІV ғасырынан соңғы орта дәуіріне дейінгі яғни (ХVІІІ ғ.) қалада мың жарым жылға жуық өмір сүру болғандығын көреміз. ХІ-ХІІ ғасырдағы мәдени қабатқа жататын материалдық заттар Отырар қаласындағы қолөнердің дамып, өзінің ең биік шырқау шыңына жеткен мезгілі. Бұл мезгіл Қазақстандағы Қарахан феодалдық мемлекетінің дамыған кезі.
1218 жылы Хорезмшах Мухаммедтің Отырардағы билеушісі Қайырханның әмірімен Шыңғысханның керуендегі көпестері өлтірілді. Бұл монғолдардың Орта Азияға шапқыншылық жасауына сылтау болды. Тарихи әдебиеттерде бұл қырғын “Отырар апаты” деген атпен белгілі.
1219 жылы көктемде Монғолиядан жорыққа аттанған 200 мың әскер күзде Отырарға жетті. Монғол шапқыншылығы салдарынан Отырар қиратылып, қала тұрғындары қырғынға ұшырады, тірі қалғандары Монғолияға айдап әкетілді. Бірақ 1219 жылы апаттан кейін Отырар қайта жанданды. 1255 жылы армян саяхатшысы Отырарды Сырдария бойындағы ірі қалалар қатарында атайды. Отырар дүниежүзілік саудада бұрынғысынша делдалдық рөл атқарады. Ақ Орда хандары, әсіресе, Ерзен мұнда медреселер, мешіттер, кесенелер салған. Жошы ұлысы құлағаннан кейін Отырар Темір мемлекетінің құрамына кірді. Темір мирасқорлары мен Шайбани әулетінің қазақ хандарымен күресі барысында Отырар тағдыры тағы да сынға түсті. ХVІ ғасырдың екінші жартысынан қала қазақтардың билігіне біржолата көшіп, шамамен, ХVІІІ ғасырдың басына дейін өмір сүрген.
Отырар – бесбұрыш тәріздес төбе. Қала дуалмен қоршалған. Қаланың үш қақпасы болған. Орталық қақпа оңтүстік жағына орналасқан.
(Ұлттық энциклопедия)