- •1. Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
- •2. Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
- •3 Літаратура ў сістэме культуры.
- •4 Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.
- •5. Літаратура як мастацтва слова. Літаратура і смі.
- •6. Мастацкі вобраз. Літаратурны вобраз.
- •7. Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
- •8. Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
- •9. Змест і форма літаратурнага твора.
- •10. Літаратурны твор як сістэма. Паняцце пра цэласнасць мастацкага тэксту.
- •11. Элементы зместу: тэма, праблема, ідэя. Задума твора.
- •12. Ідэя твора. Аўтарская і аб’ектыўная ідэя ў літаратурным творы.
- •13. Выбар тэмы. Тэматыка мастацтва.
- •14. Тыпы аўтарскай эмацыянальнасці. (або пафас):
- •15. Прадметны свет літаратурнага твора.
- •16. Літаратурны вобраз. Вобраз-персанаж: сродкі стварэння.
- •17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.
- •18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыемы псіхалагізму.
- •19. Персанаж і яго каштоўнасная арыентацыя.
- •20. Час і прастора ў літаратурным творы. Паняцце пра хранатоп.
- •21. Мова мастацкага твора. Паэзія і проза.
- •22. Мова як матэрыял літаратуры. Літаратурная мова і мова мастацкага твора.
- •23. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літаратуры.
- •24. Тропіка.
- •25. Паэтычны сінтаксіс.
- •26. Элементы формы: кампазіцыя.
- •27. Кампазіцыйныя прыемы.
- •28. Сюжэт і фабула літаратурнага твора. Сюжэт як сродак раскрыцця характараў персанажаў.
- •29. Неаўтарскае слова: літаратура ў літаратуры.
- •30. Сістэмы вершаскладання.
- •31. Сілаба-танічная сістэма вершаскладання.
- •32. Рытміка. Метрыка (стапа, памер, метр, рытм).
- •33. Строфіка. Віды строф.
- •34. Цвердыя формы верша.
- •35. Белы верш, вольны верш, свабодны верш: суадносіны ва ўжыванні тэрмінаў.
- •36. Рыфма і рыфмоўка
- •37. Гукапіс літаратурнага твора. Інтанацыя.
- •38. Літаратурныя роды. Прынцыпы класіфікацыі літаратурных родаў.
- •39. Эпас як літаратурны род.
- •40. Лірыка як літаратурны род. Паняцце пра лірычнага героя.
- •41. Асаблівасці драмы як літаратурнага рода.
- •42. Літаратурныя жанры. Жанравыя канфрантацыі і традыцыі. Кананізацыя жанраў.
- •43. Міжродавыя і пазародавыя літаратурныя формы.
- •44. Літаратурныя іерархіі і рэпутацыі.
- •45. Міжнародныя літаратурныя сувязі. Нацыянальная спецыфіка літаратуры.
- •46. Літаратурны працэс: дынаміка і стабільнасць.
- •47.Літаратурны працэс: мастацкія сістэмы 19-20 стст.
- •48. Літаратуразнаўства і літаратурная крытыка.
- •49. Да пытання аб вывучэнні генэзісу літаратурнага твора.
- •50. Прынцыпы разгляду літаратурнага твора.
- •51. Стыль пісьменніка.
- •52. Жанры літаратуры і праца публіцыста.
33. Строфіка. Віды строф.
Страфа - гэта група вершаў з вызначаным размяшчэннем рыфмаў, звычайна паўтаральным у іншых роўных групах. У большасці выпадкаў страфа ўяўляе сабой скончанае сінтаксічнае цэлае. Страфа засноўваецца на парадку размяшчэння рыфмаў у вершах.
Найболей распаўсюджаныя выгляды: чатырохрадкоўі, актавы, тэрцыны.
1. Чатырохрадкоўе - найпросты выгляд страфы. Аднолькавая схема: абаб, вгвг.
2. Актава – васьмірадковая страфа, у якой рыфмуецца першы верш з трэцім і пятым, другі верш - з чацвёртым і шостым, сёмы верш - з восьмым. Схема актавы - абабабвв.
3. Тэрцыны - трохсцішныя строфы з арыгінальным спосабам рыфмоўкі. Першы верш першай страфы рыфмуецца з трэцім, другі верш першай страфы - з першым і трэцім другой страфы, другі верш другой страфы - з першым і трэцім трэцяй страфы і г.д. Сканчаюцца тэрцыны дадатковым вершам, рыфмавазаваным з другім вершам апошняга трохрадкоўя. Схема: аба, бвб, вгв. Тэрцынамі напісаная чароўная камедыя Дантэ. У рускай паэзіі - Пушкін.
4. Санет - лірычны верш, якое складаецца з 14 вершаў пятистопного або шестистопного ямба, у якіх першыя восем вершаў, падзеленыя на два чатырохрадкоўя крыжавана рыфмуюцца адной парай рыфмаў, а наступныя шэсць вершаў маюць тры пары рыфмаў, якія могуць размяшчацца па-рознаму. Прыклад: Бунін "Дол у скале".
5. Трыялет - верш з васьмі вершаў чатырохстопнага ямба, у якім развіццё лірычнай тэмы, дадзенай у першых двух вершах, прыводзіць да поўнага паўтору першага верша на чацвёртым і сёмым месцах, а другога - на восьмым.
34. Цвердыя формы верша.
Цвёрдыя формы верша - віды верша, якія ўзніклі пераважна ў сэрэднявяковай класічнай паэзіі, набылі інтэрнацыянальная бытаванне і вызначаюцца пастаянствам вершаванага памеру, рыфмоўкі, колькасці і размяшчэння вершаваных радкоў. Цвердыя формы вершу – санет, трялет, секстына, тэрцыны, актава, рандо, рандэль, анегінская страфа, хоку, танка, туюг і інш. Напрыклад, ў трыялеце з 8-мі радкоў 2 першыя і 2 апошнія, а таксама першы і чацвёрты аднолькавыя. Першы радок, такім чынам, паўтараецца тройчы (асюль і назва) – трыялеты Багдановіча.
У секстыне усяго шэсць радкоў на дзве рыфмы (абабаб ці абабвв).
У тэрцынах, якія пішуцца трохрадкоўямі з ланцуговай кампазіцыяй, сярэднія радкі ўсіх папярэдніх строф, рыфмуюцца з двума крайнімі строфамі наступных. Заканчваюцца тэрцыны асобным радком, што рыфмуецца з сярэднім радком апошняга (першы тэрцын Багдановіча, Караткевіча)
Санет – від страфы, якая складваецца з 14 радкоў пяці, радзей шасці – ці чатырохстопнага ямба. Аб’ядноўвае два чатырохрадкоўі і два трохрадкоўі.
Актава – 8-мі радковы верш, радкі якого часцей за ўсё пішуцца пятістопным, або шасцістопным ямбам. І рыфмуюцца па схеме абабабвв.
Рандо – стары французскі верш з 8, 13 або 15 радкоў, звязаных дзвюмаскразнымі рыфмамі. Сваеасаблівасцю рандо (і адно з адрозненняў ад рандэля) з’ўляецца тое, што словы якім ён пачынаецца, паўтараюцца у сярэдзіне твора і заканчваюць яго, ствараючы архітэктанічнае кальцо.
Рандэль - верш з 13 радкоў звязаных двухскразнымі рыфмамі. Рандлі дзеляцца на 3строфы і 2 чатырохрадкоўі і адно пяцірадкоўе.
Багацей цвердай формай верша ў беларускай паэзіі авалодала толькі ў 20 ст. (Я. Купала, М. Багдановіч, З. Бядуля. А. Гарун.) У Р. Крушыны ёсць унікальны твор – “Лірычнага кантакта” у страфічнай арганізацыі якой прысутнічаюць адначасова самыя розныя цвердыя формы верша (актава, санет, трыялет і інш). Як цвердая форма верша вызначаецца лімірык – гуманітарна-сатырычны пяцісладовік з рыфмоўкай аабба. Вершы гэтыя запазычаны з ірландскай паэзіі і зусім нядаўна абеларусіліся.
Падчас цвердыя формы называюць класічнымі відамі строф.
Цвёрдыя страфічныя формы. Сусветная паэзія назапасіла велізарную колькасць цвёрдых страфічных формаў. Так антычная паэзія з'яўляецца найбагатай крыніцай страфічных формаў, якія пазней нястомна распрацоўваліся ў лірыцы еўрапейскіх народаў. Большасць антычных строф неаднаразова прайгравалася і ў рускім вершаскладанні, праўда, часцей недакладна. Значна малодшую ролю ў гэтым сэнсе згуляла ў рускай паэзіі ўсходняя паэзія, з якой у параўнальна нядаўні час былі спробы запазычання некаторых формаў. З багатай страфічнай спадчыны раманскіх народаў найболей знаёмыя рускаму чытачу некаторыя "цвёрдыя формы", як тэрцына (страфа з трох вершаваных радкоў), секстына, актава (страфа з васьмі радкоў са строгай сістэмай рыфмоўкі і з абавязковым чаргаваннем мужчынскіх і жаночых рыфмаў), санет (вершаваная форма: верш з 14-ці радкоў, якое складаецца з двух чатырохрадкоўяў і двух трохрадкоўяў) і інш.