![](/user_photo/2706_HbeT2.jpg)
- •1. Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
- •2. Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
- •3 Літаратура ў сістэме культуры.
- •4 Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.
- •5. Літаратура як мастацтва слова. Літаратура і смі.
- •6. Мастацкі вобраз. Літаратурны вобраз.
- •7. Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
- •8. Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
- •9. Змест і форма літаратурнага твора.
- •10. Літаратурны твор як сістэма. Паняцце пра цэласнасць мастацкага тэксту.
- •11. Элементы зместу: тэма, праблема, ідэя. Задума твора.
- •12. Ідэя твора. Аўтарская і аб’ектыўная ідэя ў літаратурным творы.
- •13. Выбар тэмы. Тэматыка мастацтва.
- •14. Тыпы аўтарскай эмацыянальнасці. (або пафас):
- •15. Прадметны свет літаратурнага твора.
- •16. Літаратурны вобраз. Вобраз-персанаж: сродкі стварэння.
- •17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.
- •18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыемы псіхалагізму.
- •19. Персанаж і яго каштоўнасная арыентацыя.
- •20. Час і прастора ў літаратурным творы. Паняцце пра хранатоп.
- •21. Мова мастацкага твора. Паэзія і проза.
- •22. Мова як матэрыял літаратуры. Літаратурная мова і мова мастацкага твора.
- •23. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літаратуры.
- •24. Тропіка.
- •25. Паэтычны сінтаксіс.
- •26. Элементы формы: кампазіцыя.
- •27. Кампазіцыйныя прыемы.
- •28. Сюжэт і фабула літаратурнага твора. Сюжэт як сродак раскрыцця характараў персанажаў.
- •29. Неаўтарскае слова: літаратура ў літаратуры.
- •30. Сістэмы вершаскладання.
- •31. Сілаба-танічная сістэма вершаскладання.
- •32. Рытміка. Метрыка (стапа, памер, метр, рытм).
- •33. Строфіка. Віды строф.
- •34. Цвердыя формы верша.
- •35. Белы верш, вольны верш, свабодны верш: суадносіны ва ўжыванні тэрмінаў.
- •36. Рыфма і рыфмоўка
- •37. Гукапіс літаратурнага твора. Інтанацыя.
- •38. Літаратурныя роды. Прынцыпы класіфікацыі літаратурных родаў.
- •39. Эпас як літаратурны род.
- •40. Лірыка як літаратурны род. Паняцце пра лірычнага героя.
- •41. Асаблівасці драмы як літаратурнага рода.
- •42. Літаратурныя жанры. Жанравыя канфрантацыі і традыцыі. Кананізацыя жанраў.
- •43. Міжродавыя і пазародавыя літаратурныя формы.
- •44. Літаратурныя іерархіі і рэпутацыі.
- •45. Міжнародныя літаратурныя сувязі. Нацыянальная спецыфіка літаратуры.
- •46. Літаратурны працэс: дынаміка і стабільнасць.
- •47.Літаратурны працэс: мастацкія сістэмы 19-20 стст.
- •48. Літаратуразнаўства і літаратурная крытыка.
- •49. Да пытання аб вывучэнні генэзісу літаратурнага твора.
- •50. Прынцыпы разгляду літаратурнага твора.
- •51. Стыль пісьменніка.
- •52. Жанры літаратуры і праца публіцыста.
20. Час і прастора ў літаратурным творы. Паняцце пра хранатоп.
Мастацкі час і мастацкая прастора, гэта характар мастацкай выявы, які забяспечвае цэласнае ўспрыманне мастацкай рэчаіснасці і арганізуе кампазіцыйны твор.
Мастацкая прастора ўяўляе сабой мадэль міру дадзенага аўтара на мове яго прасторы паданняў. У рамане Дастаеўскага гэтым з'яўляецца ўсходы (лесніца). У сімвалістаў люстэрка, у лірыцы Пастарнака вокны.
Характэрнай асаблівасцю мастацкага часу і прасторы з'яўляецца іх дыскрэтнасць. Літаратура не ўспрымае ўвесь струмень часу, а толькі вызначаныя істотныя моманты. Дыскрэтнасць прасторы звычайна не апісваецца падрабязна, а пазначаецца з дапамогай асобных дэталяў. У лірыцы прастора можа быць іншасказальнай. Для лірыкі характэрна накладанне розных часавых планаў у сучаснасці, прошлым, будучым і г.д.
Мастацкі час і прастора сімвалічны. Асноўныя прасторавыя знакі: хата (выява замкнёнай прасторы), прастор (выява адчыненай прасторы), парог, акно, дзверы (мяжа). У сучаснай літаратуры: вакзал, аэрапорт (месцы вырашальных сустрэч). Мастацкая прастора можа быць: кропкавай, аб'ёмнай. Мастацкая прастора рамана Дастаеўскага - гэта сцэнічная пляцоўка. Час у яго раманах рухаецца вельмі хутка, а ў Чэхава час спыніўся.
Вядомы фізіёлаг Ухтомскі аб'ядноўвае два грэцкіх слова: хронас - час, топас - месца. У паняцці хранатоп - прасторава часавы комплекс і лічыў, што гэты комплекс прайграваецца намі, як адзінае цэлае.
Хранатоп - літаратуразнаўчы тэрмін, уведзены Бахціным у працы "Формы часц і хранатопу ў рамане". Пад хранатопам Бахцін разумее "істотную ўзаемасувязь часавых і прасторавых адносін". Тэрмін таксама актыўна выкарыстоўваецца ў працах Бахціна "Праблемы творчасці Дастаеўскага" і "Творчасць Франсуа Рабле і народная культура сярэднявечча і Рэнесансу".
Тэрмін хранатоп пасля прац Бахціна атрымаў значнае распаўсюджванне ў рускім і замежным літаратуразнаўстве. З гісторыкаў яго актыўна выкарыстаў Гурэвіч.
"Хранатоп у літаратуры мае істотнае жанравае значэнне. Можна прама сказаць, што жанр і жанравыя разнавіднасці вызначаюцца менавіта хранатопам, прычым у літаратуры кіруючым пачаткам у хранатопе з'яўляецца час. Хранатоп як фармальна-змястоўная катэгорыя вызначае і выяву чалавека ў літаратуры; гэтая выява заўсёды істотна хранатапічна. Засваенне рэальнага гістарычнага хранатопу ў літаратуры працякала складна і прырыўна: асвойвалі некаторыя вызначаныя бакі хранатопу, даступныя ў дадзеных гістарычных умовах, выпрацоўваліся толькі вызначаныя формы мастацкага адлюстравання рэальнага хранатопу. Гэтыя жанравыя формы, прадуктыўныя ў пачатку, замацоўваліся традыцыяй і ў наступным развіцці працягвалі ўпарта існаваць і тады, калі яны ўжо цалкам згубілі сваё рэалістычна прадуктыўнае і адэкватнае значэнне. Адгэтуль і існаванне ў літаратуры з'яў глыбока разначасовых, што надзвычай ускладняе гісторыка-літаратурны працэс".
Характэрныя рысы хранатопу ў літаратуры 20 стагоддзі:
1. Абстрактная прастора замест пэўнага мелае знак, значэнне.
2. Нявызначана месца і час дзеяння.
3. Памяць персанажа як унутраныя прастора разгорнутых падзей.
Структура прасторы будуецца на апазіцыі: верх-ніз, неба-зямля, зямля-падземнае царства, поўнач-поўдзень, лева- права і інш.
Структура часу: дзень-ноч, вясна восень, святло-цямрэча і інш.