- •1. Тэорыя літаратуры ў сістэме навук аб літаратуры.
- •2. Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
- •3 Літаратура ў сістэме культуры.
- •4 Літаратура як мастацтва слова. Месца літаратуры сярод іншых відаў мастацтва.
- •5. Літаратура як мастацтва слова. Літаратура і смі.
- •6. Мастацкі вобраз. Літаратурны вобраз.
- •7. Міфалогія – фальклор – літаратура. Міф у сучаснай літаратуры.
- •8. Аўтар, апавядальнік, персанаж у літаратурным творы.
- •9. Змест і форма літаратурнага твора.
- •10. Літаратурны твор як сістэма. Паняцце пра цэласнасць мастацкага тэксту.
- •11. Элементы зместу: тэма, праблема, ідэя. Задума твора.
- •12. Ідэя твора. Аўтарская і аб’ектыўная ідэя ў літаратурным творы.
- •13. Выбар тэмы. Тэматыка мастацтва.
- •14. Тыпы аўтарскай эмацыянальнасці. (або пафас):
- •15. Прадметны свет літаратурнага твора.
- •16. Літаратурны вобраз. Вобраз-персанаж: сродкі стварэння.
- •17. Мастацкая дэталь. Дэталь і падрабязнасць.
- •18. Персанаж і пісьменнік: герой і аўтар. Формы і прыемы псіхалагізму.
- •19. Персанаж і яго каштоўнасная арыентацыя.
- •20. Час і прастора ў літаратурным творы. Паняцце пра хранатоп.
- •21. Мова мастацкага твора. Паэзія і проза.
- •22. Мова як матэрыял літаратуры. Літаратурная мова і мова мастацкага твора.
- •23. Метафара і яе разнавіднасці. Метафарычнае мысленне ў літаратуры.
- •24. Тропіка.
- •25. Паэтычны сінтаксіс.
- •26. Элементы формы: кампазіцыя.
- •27. Кампазіцыйныя прыемы.
- •28. Сюжэт і фабула літаратурнага твора. Сюжэт як сродак раскрыцця характараў персанажаў.
- •29. Неаўтарскае слова: літаратура ў літаратуры.
- •30. Сістэмы вершаскладання.
- •31. Сілаба-танічная сістэма вершаскладання.
- •32. Рытміка. Метрыка (стапа, памер, метр, рытм).
- •33. Строфіка. Віды строф.
- •34. Цвердыя формы верша.
- •35. Белы верш, вольны верш, свабодны верш: суадносіны ва ўжыванні тэрмінаў.
- •36. Рыфма і рыфмоўка
- •37. Гукапіс літаратурнага твора. Інтанацыя.
- •38. Літаратурныя роды. Прынцыпы класіфікацыі літаратурных родаў.
- •39. Эпас як літаратурны род.
- •40. Лірыка як літаратурны род. Паняцце пра лірычнага героя.
- •41. Асаблівасці драмы як літаратурнага рода.
- •42. Літаратурныя жанры. Жанравыя канфрантацыі і традыцыі. Кананізацыя жанраў.
- •43. Міжродавыя і пазародавыя літаратурныя формы.
- •44. Літаратурныя іерархіі і рэпутацыі.
- •45. Міжнародныя літаратурныя сувязі. Нацыянальная спецыфіка літаратуры.
- •46. Літаратурны працэс: дынаміка і стабільнасць.
- •47.Літаратурны працэс: мастацкія сістэмы 19-20 стст.
- •48. Літаратуразнаўства і літаратурная крытыка.
- •49. Да пытання аб вывучэнні генэзісу літаратурнага твора.
- •50. Прынцыпы разгляду літаратурнага твора.
- •51. Стыль пісьменніка.
- •52. Жанры літаратуры і праца публіцыста.
2. Паходжанне мастацтва. Мастацтва як спосаб пазнання свету.
Мастацтва набыло свае асноўныя рысы яшчэ ў антычнасці, але там яно не адразу пачало мысліцца як адмысловы выгляд дзейнасці. Аж да Платона "мастацтвам" звалася і ўменне будаваць хаты, і лекаванне, і кіраванне дзяржавай, і паэзія, і філасофія, і рыторыка. Спачатку гэты працэс адасаблення мастацтва пачаўся ў пэўных рамёствах, а затым быў перанесены і ў вобласць духоўнай дзейнасці, дзе эстэтычнае таксама не было спачатку адасобленае ад утылітарнага, этычнага і пазнавальнага. Ніхто сапраўды не можа цяпер вызначыць час узнікнення мастацтва. Але мноства дадзеных сведчыць аб тым, што зараджалася мастацтва ў эпоху з'яўлення Чалавека Разумнага. Праблема з'яўлення мастацтва непарыўна звязаная з праблемай узнікнення чалавека. Як існуе некалькі тэорый паходжання чалавека, так існуе і некалькі тэорый паходжання мастацтва.
Божая тэорыя паходжання мастацтва звязаная з тэорыяй паходжання чалавека, выкладзенай у Бібліі: "чалавек быў створаны Богам па яго выяве і падабенству". Менавіта духоўны пачатак чалавека абумовіла з'яўленне мастацтва.
Эстэтычная тэорыя. Наскальныя і пячорныя малюнкі датуюцца ад 40 да 20 тыс. гадоў да н.э. Да першых малюнкаў ставяцца профільныя малюнкі жывёл, выкананыя ў натуральную велічыню. Пазней з'яўляюцца малюнкі людзей. У часы ўзнікнення племянных аб'яднанняў ствараюцца песні і гімны: песні землеўладальнікаў, якія выконваліся на палях падчас земляробчых прац і на святах пасля збору ўраджая, баявыя гімны ваяроў. Адначасова ствараліся паданні аб багах і багінях, іх умяшаннях у справы як асобных людзей, так і цэлых плямёнаў. Рэальныя гістарычныя факты абрасталі легендарнымі падрабязнасцямі. Узнікаючы ў адным племя, гэтыя паданні і легенды распаўсюджваліся сярод іншых, пераходзячы ад пакалення да пакалення. З дапамогай мастацтва назапашваўся і перадаваўся калектыўны досвед. Першабытнае мастацтва было адзіным, не дзялілася на асобныя выгляды і насіла калектыўны характар. Таксама адбываецца падзел мастацтва на выгляды.
Псіхафізіялагічная тэорыя. З пункта гледжання гэтай версіі, мастацтва было неабходна чалавецтву для таго каб захаваць сябе і выжыць (з пункта гледжання псіхалогіі) у гэтым складаным міры.
18 век – з’явілася навука “эстэтыка”. Эстэтычным лічылася прыгажосць людзей з Старажытнай Грэцыі.
Кожныя часы ў грамадстве маюць нейкія кашоўнасці: універсальныя, лакальныя.
Каштоўнасці: Старажытная Грэцыя (прыгажосць, суразмернасць, ісціна).
Эпоха Сярэднявечча – панаванне хрысціянства (вера, надзея, любоў).
Эпоха Адраджэння – (лёс, цела, душа).
Эпоха асветніцтва (розум).
Этапы ўзнікнення мастацтва:
Лад жыцця – першабытнае грамадства, род дзейнасці – паляванне, тып мыслі – прымітыўны, асыцыятыўны; светаўспрыманне – магічнае.
Лад жыцця – першабытнае грамадства, род дзейнасці – жывелагадоўля, земляробства, вайна, тып мыслі – прычынна-выніковы, светаўспрыманне – рэлігія, культ Бога, абраднасць, З’яўляецца прадмастацтва.
Лад жыцця – рабаўладальніцкае грамадства, род дзейнасці – творчасць, тып мыслення – абстрактны, духоўнае запатрабаванне, - мастацкая рэчаіснасць. Існуе мастацтва з рысамі прадмастацтва.