3750
.pdfПример 9. Разложить в ряд Тейлора по степеням z 3 ,
т.е. в окрестности точки z0 |
3 , функцию |
|
f |
z |
|
1 |
. |
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
2z |
|
|
||||
|
Решение. Преобразуем данную функцию: |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
. |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2z 3 2 z 3 3 |
|
|
|
|
3 2 z 3 |
|
|
3 1 |
|
2 |
|
z 3 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Заменяя в разложении (4.12) |
z на |
|
2 |
z 3 , получим |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
1 |
|
|
|
1 |
1 |
|
2 |
z 3 |
|
|
|
22 |
|
z 3 2 |
23 |
|
z 3 3 |
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
32 |
|
33 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
3 2z |
3 |
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
1 2 |
|
z 3 |
22 |
|
|
z 3 2 |
23 |
|
z 3 3 |
|
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
32 |
|
33 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
34 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Этот ряд представляет собой бесконечную геометрическую
прогрессию со знаменателем |
q |
|
2 |
z |
3 , |
поэтому он схо- |
||||||||||||||||||
3 |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||
дится при |
|
q |
|
2 |
|
z 3 |
|
1 или |
|
z |
3 |
|
|
, т.е. радиус сходимо- |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
сти ряда R |
3 2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Пример 10. Разложить |
f |
|
z |
|
|
ln 2 |
z |
z2 в окрестно- |
||||||||||||||||
сти точки z |
0 в ряд Тейлора. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
Решение. Преобразуем данную функцию: |
|
|
||||||||||||||||||||||
ln 2 z z2 |
ln 1 z 2 z |
|
|
|
ln 1 z |
ln 2 z |
||||||||||||||||||
ln 1 z |
ln 2 1 |
|
z |
|
|
ln 1 z |
ln 2 ln 1 |
z |
. |
|||||||||||||||
2 |
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Первое слагаемое раскладываем в ряд по формуле (4.10), второе слагаемое является постоянной, третье слагаемое раскла-
81
дываем в ряд по формуле (4.10), заменяя в ней |
z |
на |
|
z |
. По- |
|||||||||||||||||||
2 |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
лучаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ln 2 z z2 |
|
ln 2 |
z |
|
z2 |
|
z3 |
|
z |
|
z2 |
|
|
z3 |
|
|
|
|
|
|||||
|
2 |
3 |
2 |
|
2 22 |
|
3 23 |
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
ln 2 |
1 |
n 1 zn |
|
|
zn |
ln 2 |
1 |
n |
1 |
|
|
|
zn |
. |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
n |
|
|
n 1 n2n |
|
|
|
2n |
|
n |
||||||||||||||
n 1 |
|
|
|
|
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
Ближайшей к точке z 0 особой точкой данной функции является точка z 1, поэтому радиус сходимости полученного ряда R 1 .
Пример 11. Найти несколько первых членов разложения
в ряд по степеням z |
функции |
f |
z |
tg z |
и найти радиус схо- |
||||||||||||
димости ряда. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
Решение. Пусть искомый ряд имеет вид |
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
f z |
|
c |
c z c z2 |
c z3 |
, |
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
0 |
1 |
|
2 |
3 |
|
|
|
|
|
||
где коэффициенты cn |
находим по формуле (4.9) |
cn |
f |
n 0 |
. |
||||||||||||
|
n! |
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c |
f |
0 |
0 |
|
f |
0 |
tg 0 |
0 . |
|
|
|
|
||
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдем производные f |
|
n |
z |
. Имеем |
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
f |
z |
|
1 |
|
|
|
или |
f |
z |
1 |
f 2 z |
, |
|
(1*) |
||
|
|
cos2 z |
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
f |
z |
2 f |
|
z f |
|
|
z |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
f |
z |
2 f 2 z |
|
|
f z f |
|
z , |
|
|
|
|
|
|
||||
f IV |
z |
2 |
3 f |
z |
|
f |
z |
|
f |
z f |
z |
, |
|
|
(2*) |
||
f V z |
2 3 f 2 z |
|
|
4 f |
z f |
z |
f z f IV z |
|
|
...............................................................................
82
Полагая в (1*) и (2*) |
z |
0 , найдем |
f 0 1, f 0 0 , |
f |
0 2 , f IV 0 0 , f V 0 16 , |
Подставляя найденные значения производных в ряд, получим
tg z z |
2 |
|
z |
3 |
16 |
z |
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|||
3! |
|
5! |
|
|||||
|
|
|
|
|
Ближайшей к точке z 0 особой точкой данной функции является точка z 2 , поэтому радиус сходимости полученного
ряда R 2 .
4.4. Ряды Лорана
Рядом Лорана называется ряд вида
|
|
n |
|
|
c n |
|
|
|
c 2 |
|
|
c 1 |
||
cn |
z |
z0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
z |
n |
|
z |
z |
2 |
|
z |
z0 |
||||
n |
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
c0 |
c1 z |
z0 |
c2 z |
2 |
|
cn z |
z0 |
n |
, |
(4.13) |
||||
z0 |
|
|
где z0 – фиксированная точка комплексной плоскости, а cn – коэффициенты ряда Лорана (заданные комплексные числа).
Теорема Лорана. Если функция f z однозначна и аналитична в кольце 0 r z z0 R , то в этом кольце она пред-
ставима |
|
сходящимся рядом |
Лорана: |
f |
z |
c |
z |
z |
n , |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
|
|
|
|
причем это представление единственно; а коэффициенты |
cn |
||||||||||||||||
однозначным образом определяются равенствами |
|
|
|
|
|||||||||||||
cn |
1 |
|
|
|
|
f |
z |
|
dz , |
r |
R , |
n |
0, 1, |
2, |
|
(4.14) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
2 i |
|
|
|
|
z |
z0 |
n 1 |
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
z z |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
На практике при нахождении коэффициентов |
cn |
стара- |
ются избегать применения формул (4.14), так как они приводят к громоздким выкладкам. Обычно, если это возможно, исполь-
83
зуются готовые разложения в ряд Тейлора элементарных функций.
Если функция f z аналитична в круге z z0 R , то разложение f z в ряд Лорана в этом круге представляет собой разложение f z в ряд Тейлора – в этом разложении отсутствуют слагаемые, содержащие отрицательные степени
zz0 .
Ввыражении (4.13) ряд
1 |
|
|
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
c n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
c 2 |
|
|
|
|
c 1 |
|
|
||||||
cn z |
z0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4.15) |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
z |
z0 |
n |
|
|
|
z |
|
z0 |
2 |
|
|
|
z |
z0 |
||||||||||||||||||
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
называется главной частью ряда Лорана, а ряд |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
cn z |
z0 |
n |
c0 |
|
|
c1 |
z |
z0 |
|
|
|
cn |
|
z |
z0 |
n |
|
|
(4.16) |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
n 0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
называется правильной частью ряда Лорана. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
Пример 12. |
Разложить функцию |
|
f |
|
z |
|
|
|
|
|
1 |
|
в ряд |
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
z2 |
1 2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Лорана в кольце 0 |
z |
1 |
|
|
|
2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
Решение. Преобразуем данную функцию следующим об- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
разом: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
f |
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
z2 1 |
2 |
|
|
|
4 z |
1 |
|
z |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
|
. |
|
|
(1*) |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
4 |
|
|
z |
1 2 |
|
|
|
4 z |
1 |
|
|
|
4 z |
1 |
|
4 |
|
z |
1 2 |
|
|
Первые два слагаемых в правой части (*) имеют нужный вид, так как представляют собой степени разности z 1 . Последние два слагаемых запишем в виде
84
1 |
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
, |
1 |
|
1 |
1 |
z 1 |
|
z 1 |
z 1 |
2 2 |
1 |
z 1 |
z 1 2 |
4 |
2 |
||||||||
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Применяя формулу (4.12), а затем формулу (4.11) при получим
|
1 |
|
1 |
1 |
|
z 1 |
|
z 1 2 |
|
|
z 1 3 |
, |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
z |
1 |
2 |
2 |
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
1 |
1 |
2 |
z |
1 |
2 |
|
2 |
1 z |
1 2 |
|||||||||
|
z |
1 2 |
|
|
4 |
|
2 |
|
|
|
|
2! |
|
|
2 |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
2 |
2 |
1 |
2 |
2 |
|
|
z |
1 3 |
|
|
. |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Подставляя (2*) и (3*) в (1*), найдем
f z |
|
1 |
|
1 |
|
|
1 |
1 |
|
|
1 |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
2 |
2 |
4 |
|
z |
1 2 |
|
4 z |
1 |
||||
|
|
|
|||||||||||
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2
.
2 ,
(2*)
(3*)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
z |
1 z |
1 2 |
|
z |
1 3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
1 z 1 |
|
3 |
|
|
z 1 2 |
|
4 |
z 1 3 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
16 |
|
22 |
|
23 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
1 1 |
|
|
|
1 1 |
|
|
3 1 |
|
z 1 |
5 |
|
z 1 2 |
3 |
z 1 3 |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
4 z 1 2 |
|
4 z 1 16 8 |
64 |
|
64 |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
Пример 13. Разложить функцию |
f |
z |
z cos |
z |
в ряд |
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
z 4 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
Лорана в окрестности точки z0 |
4 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
Решение. Преобразуем данную функцию: |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
z cos |
|
z |
z 4 |
4 cos |
z |
4 |
4 |
|
|
z |
4 |
4 |
cos 1 |
|
4 |
|
||||||||||||||||||||
z |
4 |
|
|
|
|
4 |
|
|
|
z |
4 |
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
85
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
. |
(*) |
|||||||||
|
|
|
|
z |
4 |
4 |
|
|
|
cos1cos |
|
|
|
|
|
sin1sin |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
z |
4 |
|
|
z |
4 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Для любого комплексного |
|
|
имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
4 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
5 |
|
7 |
|
||||||||||||
cos |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
|
|
|
sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2! |
|
4! |
6! |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3! |
|
5! |
|
7! |
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
Полагая |
4 |
|
|
и подставляя в (*), получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
z |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
f |
z |
cos1 |
|
|
z |
4 |
|
|
|
4 |
1 |
|
|
|
|
|
42 |
|
|
|
|
|
|
|
44 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2! z |
4 2 |
|
|
|
4! z |
4 4 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
sin1 |
|
|
z |
4 |
|
4 |
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
43 |
|
|
|
|
|
|
|
|
45 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
z |
4 |
|
|
3! z |
4 |
3 |
|
|
5! z 4 5 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
cos1 z |
4 |
|
4 cos1 |
sin1 |
|
|
cos1 |
|
sin1 |
16 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
z |
4 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
cos1 |
|
sin1 |
32 |
|
|
|
|
|
|
cos1 |
sin1 |
128 |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
3 |
|
|
|
z |
4 2 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
3 z |
4 3 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
Это разложение справедливо для любой точки z |
|
|
4 . В данном |
случае «кольцо» представляет собой всю комплексную плос-
кость с одной выколотой точкой |
z |
4 , поэтому «кольцо» оп- |
|||||||||||||||
ределяется следующим образом: |
0 |
|
z 4 |
|
. |
|
|||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||
Пример 14. |
Рассмотреть |
различные разложения в ряд |
|||||||||||||||
Лорана функции |
f |
z |
|
1 |
|
|
|
по степеням z ( z0 |
0 ). |
||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
z z2 |
||||||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
Решение. Разложим знаменатель на линейные множите- |
|||||||||||||||||
ли и представим |
f |
z в виде суммы двух дробей: |
|
||||||||||||||
f z |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
|
1 |
|
1 |
. |
(1*) |
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
1 z 2 |
z |
3 |
1 |
z |
|
2 z |
86
Видно, что функция имеет две особые точки: z1 1 и z2 |
2 . |
||||||||||
Следовательно, |
имеются три |
«кольца» с |
центром в |
точке |
|||||||
z0 0 , в каждом из которых f |
z аналитическая (рис. 4.1): |
||||||||||
I. круг |
|
z |
|
1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
II. кольцо 1 |
z |
2 ; |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
III. 2 |
|
z |
|
|
– внешность круга |
z |
|
2 . |
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Найдем ряды Лорана для функции в каждом из этих «колец». I. Используя формулу (4.12), получим
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
z |
|
z2 |
|
z3 |
|
|
zn , |
|
|
|
|
(2*) |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 z |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
0 |
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1 |
z |
z2 |
z3 |
|
1 n zn |
. |
(3*) |
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
2 z |
2 1 |
|
|
z |
|
2 |
|
|
|
2 |
|
4 |
|
|
8 |
|
n 0 |
2n 1 |
|
|
||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
Условие сходимости ряда (2*) |
|
z |
|
1 и условие сходимости ря- |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
да (3*) |
|
z |
|
1 |
или |
|
z |
|
2 |
выполняются в области I ( |
|
z |
|
1). |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Подставляя (2*) и(3*) в (1*), получим разложение функции f z в области I:
f z |
1 |
|
zn |
|
1 n |
zn |
1 |
|
1 |
1 n |
zn . |
|
3 |
n 0 2n 1 |
3 n 0 |
2n 1 |
|||||||||
|
n 0 |
|
|
|
Видим, что получился ряд Тейлора. Это является следствием того, что область I представляет собой круг.
II. В этой области 1 z 2 , поэтому условие сходимости
ряда (3*) выполняется, а для ряда (2*) нарушается. Преобразуем первую дробь и разложим ее в ряд следующим образом:
1 |
|
|
1 |
|
|
|
1 |
1 |
1 1 |
1 |
1 |
. (4*) |
|||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
n |
|||
1 z |
|
|
|
|
|
z |
z |
|
z |
|
z |
n 1 z |
|
||||||
|
z |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
87
Этот ряд сходится для |
1 |
|
1, т.е. при |
|
z |
|
1 . Подставляя (4*) и |
||||||||||||
|
|
|
|||||||||||||||||
z |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
(3*) в (1*), получим разложение функции |
f z |
в области II: |
|||||||||||||||||
f z |
1 |
|
1 |
|
|
|
|
1 n |
zn |
1 |
|
|
1 |
|
1 |
|
1 n |
zn . |
|
3 |
n 1 zn |
n 0 2n 1 |
3 n 1 zn |
6 n 0 |
2n |
||||||||||||||
|
|
|
Видим, что для кольца ряд Лорана содержит и правильную и главную части.
III. В этой области z 2 , поэтому условие сходимости
ряда (4*) выполняется, а для ряда (3*) нарушается. Преобразуем вторую дробь и разложим ее в ряд следующим образом:
|
1 |
|
1 |
|
|
|
1 |
|
1 |
|
2 |
|
4 |
|
8 |
|
|
|
|
|
|
1 n 1 2n 1 |
. (5*) |
||||||
|
z 2 |
|
z 1 |
2 |
|
|
z |
|
|
z |
|
z2 |
|
z3 |
n 1 |
zn |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
Этот ряд сходится для |
|
|
1, т.е. при |
z |
|
2 . Подставляя (4*) и |
|||||||||||||||||||||||
z |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
(5*) в (1*), получим разложение функции |
f z |
в области III: |
|||||||||||||||||||||||||||
|
f |
z |
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 n 1 2n 1 |
|
|
|
1 n 1 2n 1 1 |
. |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
3 |
|
n 1 zn |
|
n 1 |
|
|
zn |
n 1 |
3zn |
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Видим, что для бесконечного кольца ряд Лорана содержит только главную часть.
Этот пример показывает, что для одной и той же функции f z ряд Лорана, вообще говоря, имеет разный вид для раз-
ных областей.
88
|
y |
|
|
III |
y |
|
|
|
|
III |
||
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
||||
|
|
|
II |
|
|
|
|
|
|
II |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
I |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
I |
x |
||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||
-2 |
|
|
1 |
x |
-2 |
z0 |
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 4.1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 4.2 |
|
|
||||||||||||
Пример 15. |
Рассмотреть |
различные разложения |
в ряд |
|||||||||||||||||||||||
Лорана функции f |
|
|
z |
|
|
2z |
по степеням z |
|
z0 |
( z0 |
3 |
2i ). |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
z2 |
4 |
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Решение. Разложим знаменатель на линейные множите- |
||||||||||||||||||||||||||
ли и представим |
f |
|
|
z |
|
в виде суммы двух дробей: |
|
|
||||||||||||||||||
f z |
|
|
2z |
|
|
|
|
|
|
|
2z |
|
|
1 |
|
1 |
|
. |
|
(1*) |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
z2 |
|
4 |
|
|
z |
2i |
z |
2i |
|
z 2i |
|
z |
2i |
|
||||||||||
Видно, что функция имеет две особые точки: |
|
z1 |
2i и z2 |
2i |
||||||||||||||||||||||
. Следовательно, имеются три «кольца» с |
центром в |
точке |
||||||||||||||||||||||||
z0 3 2i , в каждом из которых функция |
f z |
|
аналитична |
|||||||||||||||||||||||
(рис. 4.2): |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I. круг |
|
z |
z0 |
|
|
|
z |
3 |
2i |
|
|
3 (радиус первой окружности); |
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
II. кольцо 3 |
|
|
z |
3 |
2i |
|
5 (радиус второй окружности); |
|||||||||||||||||||
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
III. 5 |
|
z |
3 |
2i |
|
|
|
– внешность круга |
z |
z0 |
5 . |
Найдем ряды Лорана для функции в каждом из этих «колец», используя формулу (4.12).
I. Преобразуем дроби в (1*) и разложим их в ряд:
89
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z 2i |
|
|
|
|
z 3 2i |
|
|
3 4i |
|
|
|
3 4i |
1 |
|
|
z |
3 |
|
2i |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
4i |
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
z 3 2i |
|
|
|
|
|
z 3 2i 2 |
|
|
|
z 3 2i |
3 |
|
|
|
, |
(2*) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
4i |
|
|
3 |
4i |
|
|
|
|
|
3 |
|
4i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
4i |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
2i |
z |
3 |
|
|
2i |
3 |
|
|
3 1 |
|
|
z 3 |
2i |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
z |
3 |
2i |
|
|
|
|
z |
3 |
|
2i |
|
2 |
|
|
|
z |
|
|
|
3 |
|
2i |
|
3 |
|
|
|
|
, |
|
(3*) |
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
Так как |
|
|
z |
|
|
3 |
|
|
2i |
|
z 3 4i |
|
|
3 |
|
|
|
|
1 и |
|
z |
|
|
|
3 |
|
2i |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
1 в круге |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 |
|
|
4i |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
z |
3 |
|
2i |
|
|
|
3, то ряды (2*) и (3*) сходятся в области I. Подста- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
вив (2*) и(3*) в (1*), получим разложение функции f |
z |
в об- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ласти I: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
f z |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 n |
|
|
|
z 3 2i |
|
n 1 |
|
|
|
|
|
|
1 n |
z 3 2i n |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
3 4i n 0 3 4i n |
|
|
|
|
|
|
3 n 0 |
3n |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 n |
3 4i n 1 |
1 |
|
|
|
|
|
z 3 2i n . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
n |
0 |
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
3n 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
II. В кольце |
3 |
|
z |
3 |
|
2i |
|
|
5 для знаменателей геометри- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ческих |
прогрессий |
получаем |
|
|
|
z |
3 |
2i |
|
|
|
|
z |
3 |
|
4i |
|
|
5 |
|
1 и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
3 4i |
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
5 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
z |
3 |
|
2i |
|
|
|
5 |
|
|
1, поэтому ряд (2*) сходится в этой области, а |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ряд (3*) расходится. Преобразуем вторую дробь и разложим ее в ряд следующим образом:
90