2216
.pdfПроделаем следующие операции: |
|
|
1. Разбиваем область |
V на n участков объемами i |
и |
диаметрами di , d maxdi |
примем за параметр разбиения. |
|
2. На любых участке выбираем произвольную точку Pi xi, yi |
|
|
и составляем интегральную сумму: |
|
n
f Pi i .
i1
3.Перейдем к пределу этой суммы при условии, что n и
d 0.
Определение. Если предел существует и не зависит ни от способа разбиения области V на участки, ни от выбора точек Pi ,
называется тройным интегралом
|
|
def |
n |
n |
i |
i |
i |
i |
f x, y,z dxdydz |
|
|
||||||
|
lim |
|
f x |
, y |
,z |
|
||
V |
|
|
d 0 |
i 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1) |
|
|
|
|
|
|
|
|
def : f x, y,z d |
или f x, y,z dxdydz. |
V |
V |
Определение. Пространственная область V называется правильной в направлении оси Oz, если координаты любых точек этой области удовлетворяют системе неравенств (рис.2):
a x b; |
|
|
|
|
||||
|
|
|
x y |
|
x ; |
|||
|
|
2 |
||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
x, y z |
|
x, y . |
||
|
1 |
2 |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
z |
z2 2 x, y |
|
|
z1 1 x, y |
|
0 |
y |
|
a |
|
|
x |
|
|
b |
y 2 x |
x |
y 1 x |
Рис. 2
Т е о р е м а. Тройной интеграл по правильной области сводится к трехкратному интегрированию формулой
|
b |
2 x 2 x |
|
|
|
f x, y,z dxdydz dx |
dy |
f x, y,z dz. |
|||
V |
a |
1 x |
1 x |
|
|
(2) |
|
|
|
|
|
Без доказательства. |
|
|
|
|
|
Пример. |
|
|
|
|
|
Вычислить f x, y,z dxdydz, |
где |
V |
– область, |
||
V |
|
|
|
|
|
ограниченная цилиндром y x2 |
и плоскостью |
z 0, |
y z 1 0, |
||
y z 1 (рис.3, а), б), в)). |
|
|
|
|
|
1 x 1;
V: x2 y 1; D0 z 1 y.
1 |
1 1 y |
f z xy dxdydz dx dy z xy dz
V |
1 x2 |
0 |
z |
б) |
y |
а) |
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x |
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) |
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
z |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 y |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
dy |
|
|
|
|
|
|
xyz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
xy 1 y |
|
dy |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
x2 |
|
|
|
|
|
1 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
1 y |
3 |
|
|
|
|
|
y |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
y |
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
x |
|
|
2 |
3 |
|
|
|
|
x |
5 |
|
|
|
|
x |
7 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
2 |
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
2 |
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
1 x |
|
1 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
x |
4 |
|
|
|
|
x6 |
|
|
|
x5 |
|
|
|
x7 |
|
|
|
|
x2 |
|
|
|
x |
|
|
x3 |
|
|
|
|
x5 |
|
|
|
|
x |
7 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
6 6 2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
12 6 6 10 42 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1 |
|
|
|
|
|
|
x8 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
x6 |
|
|
|
|
|
|
|
2 2 2 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
16 |
|
0,15. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
12 |
|
|
24 |
1 |
|
|
|
|
6 6 10 42 105 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Замена переменных в тройном интеграле. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Рассмотрим |
|
|
|
|
|
|
f x, y,z dxdydz |
|
|
|
|
и |
|
|
|
сделаем |
|
|
|
|
|
замену |
V
переменных по формулам:
x x , , ;
y y , , ;z z , , .
(3)
Якобиан этой замены суть определитель 3-го порядка:
|
|
x |
|
x |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
y |
|
y |
|
. |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
||||
|
|
z |
|
z |
|
z |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Т е о р е м а. Если в области V Якобиан 0, то имеет место |
||||||||||||
следующая формула замены переменных: |
|
|
|
|||||||||
f x,y,z dxdydz f * , , |
|
|
|
d d d , |
|
|||||||
|
|
|
||||||||||
|
|
|
||||||||||
V |
|
|
|
V* |
|
|
|
|
|
|
|
|
(5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
где V * – область V в новых координатах; f * |
– функция f |
с |
||||||||||
учетом формул (3). Без доказательства. |
|
|
|
|||||||||
Тройной интеграл в цилиндрических координатах. |
|
|||||||||||
|
|
z |
|
|
M |
|
|
|
||||
|
|
k |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
j |
z |
|
|
|
|||||
|
i |
|
|
|
|
y |
|
|
|
|||
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
P |
|
|
|
||||
|
|
|
|
Рис. 4 |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
def |
|
|
|
||||
M OM xi y j zk M x, y,z . |
|
|
||||||||||
Пусть ПрOxyM P, |
|
|
|
|
|
|
M , ,z |
|
||||
|
OP |
; |
OPOx ; |
– |
||||||||
цилиндрические координаты; |
0; |
0 2 ; |
z (рис. |
|||||||||
4). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулы перехода: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x cos ;
y sin ;
z z.
(6)
Якобиан замены переменных (6):
|
|
x |
|
x |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
cos |
sin |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
y |
|
y |
|
|
y |
|
|
sin |
cos |
0 |
0. |
|
|
|
|
|
z |
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 |
0 |
1 |
|
|||
|
|
z |
|
z |
|
|
z |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
z |
|
|
|
|
|
|
В силу формулы (5) имеем тройной интеграл в цилиндрических координатах:
|
f x, y,z dxdydz f * , ,z d d dz |
. |
|
||
(7) |
V |
|
V* |
|
|
|
|
|
|
|
|
Пример. |
|
|
|
|
|
Вычислить тройной интеграл x2 y2 dxdydz;V – |
часть |
||||
цилиндра x2 y2 |
|
V |
|
||
1, |
ограниченного плоскостями z 0, |
z 1. |
ПрOxyV D (рис. 5, а), б)).
z |
б) |
|
|
а) |
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
D |
V |
|
|
x |
|
|
|
|
0 |
1 |
0 |
1 |
|
1 |
|
|
y |
|
|
x
Рис. 5
0 2 ;
V*: 0 1;
0 z 1.
x2 y2 dxdydz 2 cos2 2 sin2 d d dz
V |
|
V* |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
2 |
1 |
1 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
3 d d dz d |
3 d dz 2 |
|
|
|
. |
|||||
4 |
|
|||||||||
V* |
0 |
0 |
0 |
|
0 |
2 |
|
Тройной интеграл в сферических координатах.
zM (x, y ,z)
k
j
0
|
|
|
|
|
i |
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
P |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 6 |
|
|
|
|||
M x, y,z – декартовы координаты. |
|
|
|||||||||||
Пусть ПрOxyM P, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
OM |
R; OPOX ; |
OM OZ . |
|||||||||||
M R, , – сферические |
|
|
|
|
|
R 0; |
|
||||||
|
координаты (рис. 6). |
0 2 ; |
|||||||||||
0 , т.е. |
всегда |
|
рассматривается |
в полуплоскости |
|||||||||
OZ,M . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Формулы перехода: |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
Так как |
OP |
|
OM |
cos |
|
|
|
Rsin , и |
пользуясь |
||||
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
формулами (3), имеем:
x Rsin cos ;
y Rsin sin ; R2 sin 0.
z Rcos ;
(8)
|
sin cos |
|
Rcos cos |
Rsin sin |
|
|||||||
|
sin sin |
|
Rcos sin |
Rsin cos |
|
|||||||
|
cos |
|
Rsin |
|
0 |
|
|
|
||||
|
|
|
cos cos |
sin sin |
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|||||||||
R2 cos |
|
cos sin |
sin cos |
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||
sin |
|
sin cos |
sin sin |
|
|
|
||||||
|
|
|
||||||||||
|
sin sin |
sin cos |
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
R2 sin cos2 sin3 R2 sin .
Всилу формул (5) имеем тройной интеграл в сферических координатах:
f x, y,z dxdydz f * R, , R2 sin dRd d .
V |
V* |
|
|
|
|
|
(9) |
|
|
|
|
|
|
Пример. |
z dxdydz, где |
|
|
|
|
|
Вычислить |
– шаровой |
сектор, |
||||
|
V |
|
|
|
|
|
ограниченный сферой x2 y2 z2 1 |
и конусом x2 y2 |
z2 |
0. |
|||
Образующая конуса составляет с осью Oz углы в |
|
(рис.7). |
|
|||
|
|
|||||
|
|
4 |
|
|
|
z
|
|
|
|
0 |
y |
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Рис. 7 |
|
|
Так |
как |
x 0; |
|
y z |
– |
биссектриса |
|
2 z2 |
|||||
|
|
x2 y |
0; |
|
|
координатных углов.
0 R 1;
|
|
|
|
|
*: 0 |
|
; |
||
4 |
||||
|
|
0 2 .
Согласно формулам (8), (9) имеем:
z dxdydz Rcos R2 sin dRd d
V |
|
|
|
|
V* |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
4 |
|
|
|
|
|
2 |
|
R4 |
|
1 |
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 cos2 |
|
|
||||
R3dR sin cos d d |
|
|
|
|
0 |
4 |
|||||||||||||
4 |
4 |
||||||||||||||||||
0 |
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
0 |
|
0 |
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
cos |
|
cos0 |
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
||
8 |
2 |
8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Приложения тройного интеграла
Тройные интегралы позволяют:
1. Вычислить объемы и массу пространственных тел.
Взадаче №3 лекции №9 масса пространственной области V
сизвестной функцией распределения плотности x, y,z
определяется по формуле
M x, y,z dxdydz.
V
(10)
Формула (10) выражает физический смысл тройного интеграла. Если в формуле (10) положить x, y,z 1, то получим формулу для вычисления объема пространственной области V :
V dxdydz.
V
(11)
Перейдя к цилиндрическим и сферическим координатам, получим соответственно:
V d d dz
V*
11
– объем в цилиндрических координатах,
V R2 sin dRd d
V*
11
–в сферических координатах.
2.Центры тяжести и моменты инерции пространственных
тел.
Имеют место формулы:
|
|
|
|
x x, y,z dxdydz |
|
||
|
|
|
|
V |
|
|
|
xc |
|
|
|
; |
|||
|
x, y,z dxdydz |
||||||
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
V |
|
||
|
|
|
|
y x, y,z dxdydz |
|
||
|
|
|
|
V |
|
||
y |
|
|
; |
||||
c |
x, y,z dxdydz |
||||||
|
|
|
|
V
z x, y,z dxdydz
|
|
V |
|
|
zc |
|
. |
||
x, y,z dxdydz |
||||
|
|
|
||
|
|
V |
|
(12)
|
|
|
y2 x, y,z dxdydz; |
|||
JOx x2 |
||||||
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
x2 |
z2 x, y,z dxdydz; |
|||||
JOy |
||||||
|
V |
|
|
|
|
|
|
y |
2 |
x |
2 |
x, y,z dxdydz. |
|
JOz |
|
|
V
(13)
Пример.
Найти центр тяжести однородного многогранника
( x, y,z const), ограниченного плоскостями x 1; |
y 1; |
z 0; |
y z 2 0 (рис. 8). |
|
|
z
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
1 |
4 |
|
|
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
9 |
|
|
9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
Рис. 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
0 x 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 y 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
0 z 2 y. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
dxdydz VD1 |
3 |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
V |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y2 1 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
1 |
1 |
|
2 y |
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
3 |
|
|
||||||||||||||||||||||||
xdxdydz xdx dy dz |
|
|
|
|
2 y dy |
|
|
2y |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
V |
0 |
0 |
0 |
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
2 |
|
0 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
1 |
|
2 y |
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
y3 1 |
|
2 |
|
|
|
|||||||||||||||||
ydxdydz dx ydy dz |
|
|
|
|
y 2 y dy y2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 |
|
|
|
|
3 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
V |
0 |
0 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
0 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
1 |
|
1 |
2 y |
1 |
1 |
|
|
2 y 2 |
|
|
|
|
|
2 y 3 1 |
|
7 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
zdxdydz dx dy zdz |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dy |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
; |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
|
|
|
|
|
6 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
V |
0 |
|
0 |
0 |
|
2 |
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|||||||||||||||||||||||
xc |
3 4 |
|
1 |
; yc |
|
2 3 |
|
4 |
; zc |
|
7 6 |
|
7 |
; C |
1 |
; |
4 |
; |
7 |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 2 2 |
|
3 2 9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2 9 |
|
|
|
2 9 9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
Лекция № 13. ПОВЕРХНОСТНЫЕ ИНТЕГРАЛЫ |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Зададим |
в |
пространстве |
|
|
|
|
кусок |
гладкой |
|
поверхности |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
F x, y,z 0 |
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
вектор-функцию |
||||||||||||||||||||||||
a P x, y,z i Q x, y,z j R x, y,z k , |
|
определенную |
|
|
|
во |
|
всех |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
точках куска поверхности (рис. 1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|