- •Глава 1. НЕОПРЕДЕЛЁННЫЙ ИНТЕГРАЛ
- •1.1. Понятие неопределенного интеграла и его свойства
- •1.2. Непосредственное интегрирование
- •1.3. Интегрирование способом подстановки
- •1.5. Интегрирование функций, содержащих квадратный трёхчлен
- •1.6. Интегрирование рациональных дробей
- •1.7. Интегрирование тригонометрических функций
- •1.8. Интегрирование иррациональных функций
- •Глава 2. ОПРЕДЕЛЁННЫЙ ИНТЕГРАЛ
- •2.1. Приёмы вычисления определённого интеграла
- •2.2.1. Геометрические приложения определенного интеграла
- •Площадь криволинейной трапеции
- •Длина дуги кривой
- •Объём тела вращения
- •Площадь поверхности вращения
- •2.2.2. Физические приложения определенного интеграла
- •Масса стержня
- •Работа при протекании различных процессов
- •Путь, пройденный телом
- •Координаты центра тяжести плоской фигуры
- •Сила давления жидкости
- •2.3. Несобственные интегралы
- •Разноуровневые задания
- •Задания репродуктивного уровня
- •Задания реконструктивного уровня
- •Задания творческого уровня
- •Расчетно-графическая работа
- •Тестовые задания
- •Критерии оценки знаний и умений по разделу «Интегральное исчисление функции одной действительной переменной»
- •Ответы
- •Библиографический список
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 = A + C A = 1− C = |
4 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Поэтому |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
x2 + 2x + 2 |
dx = |
4 |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
|
+ 2∫ |
|
|
dx |
|
|
|
+ |
1 |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
x3 − x2 − 8x |
+12 |
5 |
(x |
− 2) |
|
(x − 2)2 |
5 |
(x + |
3) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= |
4 ln |
|
x − 2 |
|
− |
|
2 |
|
|
+ 1 ln |
|
x + 3 |
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
Находим искомый интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
x4 |
− 3x2 − 5x2 + 30x − 22 |
dx = |
|
x |
2 |
− 2x + |
4 |
ln |
|
x − 2 |
|
− |
|
|
2 |
|
|
|
|
+ |
1 |
ln |
|
x + 3 |
|
+ C . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x3 − x2 − 8x +12 |
|
|
|
|
|
2 |
|
5 |
|
|
|
x − 2 |
5 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Задачи для самостоятельной работы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Проинтегрировать: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 72 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
84. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
3x + 8 |
|
|
|
|
dx . |
|
|
85. |
∫ |
|
5x |
− |
10 |
− |
x |
2 |
dx . |
|
|
|
|
86. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x |
− 2)(x + 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x2 − 4x + 3 |
|
|
|
|
x(x + 4)(x − 3) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
И |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
4 |
−16x |
3 |
+ |
5x + 8 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
+ 5x + |
9 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
87. ∫ |
|
dx . |
88. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
89. ∫ |
|
|
|
dx . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
(x |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
− 5) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 −16x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 3) (x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
−10x + 25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(4x2 − 5x |
+ |
9)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
3 |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
90. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
91. |
∫ |
|
(x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
+13)(x |
+1) |
. |
|
|
92. ∫ 5x |
|
− x3 |
+ |
4x |
|
|
|
+ |
8dx . |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
− 4x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 5) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
−8 |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x3 |
|
+ x −1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x3 |
−12x2 |
− 3x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x3 +1)dx |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
93. |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
|
|
94.б∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . |
|
|
|
95. ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x2 |
− 4x + 5)2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
(x |
2 |
+ 2)2 |
|
|
|
|
|
|
2)(x2 −1) |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
2 |
− 2x |
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.7. Интегрирование тригонометрических функций |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
1) ИнтегралыСвида |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ sinm x cosn xdx , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1.4) |
|||||||||||||||||||||||
где m и n − целые числа. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
Рассмотрим следующие случаи: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
а) |
|
Если m − нечётное, |
то применяется |
подстановка |
t = cos x ; |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
n − нечётное, то подстановка t = sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
б) |
|
Если |
|
|
|
n |
|
и |
|
|
m |
|
− |
|
|
|
|
чётные |
|
|
|
неотрицательные |
|
|
|
|
числа, |
то |
подынтегральное выражение преобразуют с помощью формул понижения степени:
23
|
|
|
sin2 x = |
1− cos 2x ; cos2 x = |
1+ cos 2x ; |
sin x cos x = 1 sin 2x . |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
в) Если n и m − либо оба чётные, либо оба нечётные, причём |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
хотя бы один |
из |
|
них отрицателен, |
|
то |
применяют |
подстановку |
|||||||||||||||||||||||||||||
t = tgx (или t = ctgx). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
2) Интегралы вида |
|
∫ R(sin x,cos x)dx , |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(1.5) |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
где R − рациональная функция. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
С помощью универсальной тригонометрической подстановки |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t = tg |
x |
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
|
|
2t |
|
|
|
|
|
1− t |
2 |
|
2 |
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
откуда sin x = |
|
|
; |
cos x |
= |
; dx = |
|
|
|
, |
интегралы вида (1.5) |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
И |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
приводятся к интегралам от рациональных алгебраических функций. |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3) Интегралы вида |
|
|
|
|
|
|
|
|
Д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
∫ sin mx cos nxdx , ∫ cos mx cos nxdx |
, |
∫ sin mxsin nxdx . |
|
|
|
(1.6) |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
Интегрируются на основании тригонометрических формул: |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
sin mx cos nx |
= |
[sin(m + n)x + sin(m − n)x]; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
cos mx cos nx |
= |
1 |
[cos(m + n)x + cos(m − n)x]; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin mx sin nx = 1 [cos(m − n)x − cos(m + n)x]; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
cos(− x) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
= cos x ; sin(− x)= −sin x . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Примеры решения задач |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
cos3 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
10 |
x sin |
3 |
xdx ; |
|||||||||
|
|
Проинтегрировать: |
|
|
1) |
|
|
∫ |
|
sin6 x dx ; |
|
|
2) |
|
∫ cos |
|
||||||||||||||||||||
3) |
|
∫ |
sin3 xdx |
; |
4) |
|
∫ sin |
2 |
x cos |
4 |
xdx ; |
5) |
|
∫ |
sin2 |
x |
dx ; |
6) |
∫ |
|
|
dx |
|
; |
||||||||||||
|
4 + cos x |
|
|
|
|
cos6 |
x |
sin3 |
x |
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7) |
∫ |
|
; 8) ∫ sin 2x sin 3xdx . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
3 + 5cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
Решение: |
|
1) Применим подстановку |
sin x = t и воспользуемся |
формулой sin2 x + cos2 x = 1. Тогда
24
∫ cos3 x dx = |
∫ cos2 x cos xdx = ∫ (1− sin2 x) cos xdx = |
|
|
sin x = t |
|
= |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
sin6 x |
|
|
|
|
|
|
sin6 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin6 x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
cos xdx = dt |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
1 |
− t2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
= |
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dt = = |
∫ |
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
dt = − |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
+ C = − |
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
+ C. |
|||||||||||||||
|
|
t6 |
|
|
|
|
|
|
t4 |
|
|
5t5 |
3t3 |
|
|
|
5sin5 x |
|
3sin3 x |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t6 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2) Воспользуемся подстановкой cos x = t . Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ cos10 x sin3 xdx = ∫ cos10 x sin2 x sin xdx = ∫ cos10 x (1− cos2 x)sin xdx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
|
|
|
|
cos x = t |
|
|
|
= − |
∫ t |
10 (1− t2 )dt = −∫ t10dt + ∫ t12dt = − t |
11 |
|
+ t |
13 |
+ C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
− sin xdx = dt |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
11 |
13 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
= − cos11 x + cos13 x |
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
11 |
|
|
|
|
|
13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
3) Подынтегральная функция нечётна относительно синуса, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
поэтому сделаем подстановку cos x = t . Тогда |
|
|
|
|
|
|
cos x = t |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ sin |
3 |
xdx = ∫ |
|
|
sin |
2 |
x |
|
|
sin xdx = ∫ 1− cos |
2 |
x sin xdx = |
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 + cos x |
|
|
4 + cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
Д |
|
|
|
− sin xdx = dt |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ cos x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
1− t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
15 |
|
|
|
|
t |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Иt + 4 + C = |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
= −∫ |
|
|
|
|
|
|
dt |
= ∫ t − 4 |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 + t |
|
|
t + |
4 |
dt = |
2 |
− |
4t |
+15ln |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
= |
|
cos2 x |
|
− 4cos x +15ln |
|
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
cos x + |
4 |
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4) Используя формулы понижения степени, получим |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
∫ sin |
2 |
x cos |
4 |
xdx = ∫ (sin x cos x) |
2 |
cos |
2 |
xdx = |
sin 2x 2 |
|
1+ cos 2x |
dx = |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
[∫ sin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
= |
1 |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
1− cos 4x |
dx + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
8 |
|
|
2xdx + ∫ sin и2x cos 2xdx]= |
8 |
∫ |
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
+ |
1 |
∫ sin |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
1 |
|
− |
sin 4x |
+ |
1 |
|
sin3 |
2x |
+ C |
= |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2xd(sinС2x) = |
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
8 |
2 |
|
|
|
|
4 |
|
2 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
= |
|
|
x |
− |
sin 4x |
|
+ |
sin3 2x |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
16 |
|
|
64 |
|
|
48 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5) В данном случае применим подстановку tgx = t и формулу
12 x = 1+ tg2 x . Тогда cos
∫ sin2 x dx = ∫ sin2 x |
|
1 |
|
dx |
|
= ∫ tg2 x (1+ tg2 x)d(tgx) = |
||
cos2 x |
cos2 |
x |
||||||
cos6 x |
cos2 x |
|
|
|
25
= ∫ (tg |
2 |
x + tg |
4 |
x)d(tgx) = |
tg3x |
+ |
|
tg5x |
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
3 |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin2 x + cos2 x = 1 и |
|||||||||||||||||||||
|
6) Представим числитель по формуле |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
разделим почленно числитель на знаменатель, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
dx |
|
= |
|
∫ |
sin2 x + cos2 x |
dx = |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
+ |
∫ |
cos2 |
x |
dx . |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin3 |
x |
|
|
|
|
|
sin3 x |
|
|
|
|
sin x |
sin3 |
x |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
Для нахождения первого интеграла воспользуемся универсальной |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
тригонометрической подстановкой t = tg |
x |
|
, имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
= ∫ dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
= |
∫ |
1+ t2 |
|
= ln |
|
t |
|
+ C = ln |
tg |
|
+ C. |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin x |
|
|
2t |
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
Для нахождения второго интеграла воспользуемся методом |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
интегрирования по частям. Полагая u = cos x , dv = cos xdx |
, имеем |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin3 x |
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
du = −sin xdx ; |
v = ∫ |
cos xdx |
|
|
|
|
|
|
dИ(sin x) |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
= |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
= − |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
x |
|
|
sin |
x |
|
2sin |
2 |
x |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
Следовательно, |
|
|
|
|
|
б |
|
Д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
∫ |
cos2 x |
dx |
= − |
|
cos x |
− |
∫ |
sin xdx |
= − |
|
|
cos x |
|
− |
1 |
ln |
|
tg |
x |
|
+ C. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
sin |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
|
x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2sin |
x 2 |
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А2sin x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Итак, находим |
|
скомый нтеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
С |
dx |
|
|
|
= − |
|
cos x |
|
+ |
|
1 ln |
|
tg |
x |
|
|
+ C. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
иsin x |
|
|
2sin |
|
x |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
7) Воспользуемся универсальной тригонометрической подстанов- |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
кой t = tg |
|
x |
. Имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
t + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C = |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
|
|
|
= |
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2∫ |
|
= |
∫ |
|
|
= |
|
4 ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 + 5cos x |
|
3+ 5 |
1− t2 |
8 − 2t2 |
4 − t2 |
|
t − 2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
|
|
x |
|
|
|
|
1+ t2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
1 |
tg |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
2 |
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
= 4 ln |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
tg |
|
x |
− 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
26