- •Глава 1. НЕОПРЕДЕЛЁННЫЙ ИНТЕГРАЛ
- •1.1. Понятие неопределенного интеграла и его свойства
- •1.2. Непосредственное интегрирование
- •1.3. Интегрирование способом подстановки
- •1.5. Интегрирование функций, содержащих квадратный трёхчлен
- •1.6. Интегрирование рациональных дробей
- •1.7. Интегрирование тригонометрических функций
- •1.8. Интегрирование иррациональных функций
- •Глава 2. ОПРЕДЕЛЁННЫЙ ИНТЕГРАЛ
- •2.1. Приёмы вычисления определённого интеграла
- •2.2.1. Геометрические приложения определенного интеграла
- •Площадь криволинейной трапеции
- •Длина дуги кривой
- •Объём тела вращения
- •Площадь поверхности вращения
- •2.2.2. Физические приложения определенного интеграла
- •Масса стержня
- •Работа при протекании различных процессов
- •Путь, пройденный телом
- •Координаты центра тяжести плоской фигуры
- •Сила давления жидкости
- •2.3. Несобственные интегралы
- •Разноуровневые задания
- •Задания репродуктивного уровня
- •Задания реконструктивного уровня
- •Задания творческого уровня
- •Расчетно-графическая работа
- •Тестовые задания
- •Критерии оценки знаний и умений по разделу «Интегральное исчисление функции одной действительной переменной»
- •Ответы
- •Библиографический список
Задачи для самостоятельной работы
Проинтегрировать:
60. ∫ (x − 7)sin xdx . 63. ∫ x2 ln xdx .
66. ∫ (x + 2)3x dx.
69.∫ arcsin x dx .
x2
72. ∫ 4x sin xdx .
61. |
∫ (1− 3x)cos 2xdx . |
62. |
∫ x2 cos xdx . |
||||||
64. |
∫ |
x |
|
|
dx . |
65. |
∫ (4 − x)e−3xdx . |
||
cos2 |
x |
|
|||||||
|
|
|
|
|
∫ ln(1+ x2 )dx . |
||||
67. |
∫ (x2 − 6x)e− xdx . |
68. |
|||||||
70. |
∫ arctgxdx . |
71. |
∫ e2x cos xdx . |
||||||
73. |
∫ cos |
|
|
|
|
= t ). |
|||
xdx (подстановка |
|
x |
1.5. Интегрирование функций, содержащих квадратный трёхчлен
1. Интегралы вида ∫ ax2 + bx + c dx . Основной приём вычисления −
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ax + B |
|
Д |
|
|
|
|
|
|
||||||
|
2. Интегралы |
вида |
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
dx . Следует |
выделить полный |
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
ax2 + bx + c |
||||||||||||||||||||||||||||
квадрат из квадратного трёхчленаАподкоренного выражения и |
|||||||||||||||||||||||||||||||
разложить на сумму двух |
|
нтегралов. |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пр меры решения задач |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
Проинтегрировать: 1) ∫ |
dx |
|
|
|
|
; |
|
2) ∫ |
(3x + 5)dx |
; |
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
x2 + 2x |
+ 5 |
|
|
|
|
x2 + 2x +10 |
|||||||||||||||
|
|
|
dx |
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
3) |
∫ |
|
|
|
; 4) ∫ |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
3 − x − 2x2 |
|
|
x2 + 4x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
Решение: 1) Выделим из квадратного трёхчлена полный квадрат: |
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
x2 + 2x + 5 = (x2 + 2x +1) −1+ 5 = (x +1)2 + 4 . |
|||||||||||||||||||||||||
|
|
Отсюда находим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
∫ |
|
dx |
|
|
= |
∫ |
|
|
|
|
dx |
|
=∫ |
|
|
|
d(x +1) |
= 1 arctg |
x +1 |
+ C . |
||||||||
|
|
|
x2 + 2x + 5 |
(x +1)2 + 4 |
(x +1)2 + 4 |
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
выделение полного квадрата из квадратного трёхчлена, стоящего в |
|
знаменателе, и разложение полученного интегралаИ |
на сумму двух |
интегралов. |
|
2)Выделяем полный квадрат из квадратного трёхчлена, получаем
x2 + 2x +10 = (x2 + 2x +1) −1+10 = (x +1)2 + 9.
15
Следовательно,
∫ |
(3x + 5)dx |
= ∫ |
(3x + 5)dx |
|
x2 + 2x +10 |
|
(x +1)2 + 9 |
t= x +1
=x = t −1 = ∫ 3(t −1) + 5 dt = ∫ 3t + 2 dt = dx = dt t2 + 9 t2 + 9
= 3∫ |
tdt |
+ 2∫ |
dt |
= |
3 |
∫ |
d(t2 + 9) |
+ 2∫ |
dt |
= |
3 ln(t2 |
+ 9) + |
|
t2 + 9 |
t2 + 9 |
2 |
t2 + 9 |
t2 + 9 |
|||||||||
|
|
|
|
|
|
2 |
|
+23 arctg 3t + C == 23 ln(x2 + 2x +10) + 23 arctg x 3+1 + C .
3)Выделяя полный квадрат из квадратного трёхчлена, имеем
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
1 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
1 |
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|||||||||||||
|
|
|
3 − x − 2x |
|
= −2 x |
|
+ |
|
|
|
x |
− |
|
|
|
|
|
= −2 x |
|
|
+ 2 |
|
|
|
x + |
|
|
|
− |
|
|
|
|
− |
|
|
= |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
2 |
2 |
|
|
4 |
|
16 |
16 |
2 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
2 |
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
|
25 |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
2 |
|
|
|
И |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= −2 |
x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
= 2 |
|
|
|
|
|
x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
Отсюда получаем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Д |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
d x + |
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
|
|
|
|
3 − x − 2x2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
2 |
|
25 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 2 |
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б |
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
25 |
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x + |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
16 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
4 |
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
и |
|
|
А1 |
|
4x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
1/ 4 |
+ C |
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
= |
|
|
|
|
2 |
arcsin |
|
|
|
5/ 4 |
|
|
= |
|
|
2 |
arcsin |
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
4) Прежде всего, выдел м полный квадрат из квадратного |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
трёхчлена |
|
|
|
x2 + 4x + 5 = x2 + 2 2x + 4 − 4 + 5 = (x + 2)2 +1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Таким образом, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t = x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tdt |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
|
|
= ∫ |
|
|
|
|
|
|
xdx |
|
|
|
|
|
= |
|
|
x = t − 2 |
= ∫ |
|
|
|
t − 2 |
dt = ∫ |
|
|
|
|
|
− |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
x2 + 4x + 5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
t2 +1 |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
(x + 2)2 +1 |
|
|
|
|
dx = dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
dt |
|
|
|
1 |
∫ d( |
t2 +1 |
) |
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
− 2∫ |
|
|
|
|
= |
− 2∫ |
|
|
|
|
|
= |
t2 |
+1 |
− 2ln |
t + |
t2 +1 |
|
+ C = |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
t2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= x2 + 4x + 5 − 2ln x + 2 + x2 + 4x + 5 + C .
16
Задачи для самостоятельной работы
Проинтегрировать:
74. |
∫ |
|
dx |
|
|
|
|
. |
75. |
∫ |
||||
x2 +10x + |
34 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
76. |
∫ |
|
|
|
dx |
|
|
. |
|
77. |
∫ |
|||
|
|
2x2 + 2x + |
5 |
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
78. |
∫ |
|
|
dx |
|
|
|
. |
79. |
∫ |
||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
5 + 4x − x2 |
|||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
80. |
∫ |
|
(x − 4)dx |
. |
|
|
|
|
81. |
∫ |
||||
|
x2 + x −12 |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
dx 2 . 6x − 9x −1
xdxx2 .
−2
dx .
x2 +10x + 28
(26x −1)dx . x − 4x +13
82. ∫ |
|
|
3x − 5 |
|
dx . |
83. ∫ |
|
|
7 − x |
dx . |
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
x2 |
+ 6x + 20 |
|
3 |
+ 2x − x2 |
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
1.6. Интегрирование рациональных дробей |
|||||||||
1. Простейшие дроби и их интегрированиеИ. |
|
|||||||||||
Определение. Дробно-рациональной |
|
функцией (рациональной |
многочлены степеней n и m соответственно, называется правильной, если n < m . Если n ≥ m , то дробь неправильная.
дробью) называется функция, равная отношению двух многочленов, |
|||||||||||||||
|
Pn (x) |
|
|
P (x), |
|
|
(x) |
Д |
|
|
|
|
|||
т.е. f (x) = |
, |
где |
Q |
m |
− многочлены степеней |
n и |
m |
||||||||
|
|||||||||||||||
|
Qm (x) |
|
n |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
||||||
соответственно. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
б |
|
Pn (x) |
|
|
|
|
||||||||
Определение. |
|
|
|
Pn (x), |
Qm (x) |
|
|||||||||
Рац |
ональная дробь |
|
|
, где |
− |
||||||||||
Qm (x) |
|||||||||||||||
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Простейшими рациональными дробями называются дроби,
приводящиеся к следующим типам:
|
|
A |
|
|
I. |
|
. |
|
|
(x − a) |
|
|||
II. |
A |
, n ≠ 1. |
||
(x − a)n |
||||
|
|
M x + N |
||
III. |
(x2 + px + q). |
17
IV. |
M x + N |
, |
n ≠ 1, |
x2 + px + q = 0 − не имеет действитель- |
(x2 + px + q)n |
ных корней.
Простейшие дроби интегрируются следующим образом:
∫ |
|
A |
dx = A∫ |
d(x − a) |
=Aln |
|
x − a |
|
+ C ; |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
x − a |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
x − a |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
−n |
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
A |
|
|
|
||||
∫ |
|
|
dx = A∫ (x − a) |
|
d(x |
− a) = − |
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
||||||||||||||
|
(x − a)n |
|
n −1 |
(x − a)n−1 |
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
Интегрирование простейшей дроби III типа было рассмотрено |
|||||||||||||||||||||||||
в подр. 1.4. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
|
|
|
Для интегрирования простейшей дроби IV типа выделить полный |
|||||||||||||||||||||||||
квадрат |
из |
квадратного |
трёхчлена |
в знаменателе |
дроби, |
|
т.е. |
|||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
p 2 |
|
|
|
|
|
p |
2 |
|
|
|
|
И |
|
p |
|
||||||
x |
|
+ px + q = x + |
|
|
+ q − |
|
|
|
|
. Сделать |
подстановку |
t = x + |
|
и |
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
2 |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
разложить полученный интеграл на сумму двух интегралов: первый
интеграл интегрируется непосредственно, второй интеграл − с помощью рекуррентной формулы
|
|
|
dx |
|
|
= |
|
1 |
|
|
|
|
|
x |
Д+ (2n |
− 3)∫ |
|
|
dx |
|
|
. (1.2) |
|||
∫ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
(x |
|
|
|
|
2(n −1)k 2 |
(x |
|
|
|
(x |
|
|
|
|
|||||||||||
|
2 |
+ k |
2 |
n |
|
|
2 |
+ k |
2 n−1 |
|
2 |
+ k |
2 |
n−1 |
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
) |
|
|
|
|
|
|
) |
|
|
|
) |
|
|
|
|
|||||||
2. Разложен е |
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
прав льной рациональной дроби на сумму |
|||||||||||||||||||||||||
простейших дробей. |
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pn (x) |
||||||||||||
Любая правильная рациональная дробь |
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
Qm (x) |
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
может быть единственным образом представлена в виде суммы простейших рациональных дробей. Если знаменатель записать в виде произведения неповторяющихся линейных и квадратных множителей
|
|
|
Q (x)= (x − a )k1 ... |
(x − a |
n |
)kn (x2 |
+ p x + q )r , |
|
|
||||||||
|
|
|
m |
1 |
|
|
|
|
|
1 |
1 |
|
|
|
|||
где k1,k2 ,...,kn ,r |
− натуральные |
числа, |
то |
эту дробь можно |
|||||||||||||
представить в виде следующей суммы простейших дробей: |
|
|
|||||||||||||||
|
P (x) |
A |
Ak |
|
B x |
+ C |
|
|
B |
x + C |
r |
|
|||||
|
n |
1 |
+ ... + |
1 |
+ ... + |
1 |
|
1 |
|
+ ... + |
|
r |
|
. (1.3) |
|||
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
Qm (x) |
(x − a1) |
(x − a1)k1 |
|
(x2 + p1x + q1) |
|
|
(x2 + p1x + q1)r |
Коэффициенты A1, A2 ,..., B1,C1,..., Br ,Cr в разложении находятся с
помощью метода неопределённых коэффициентов. Для этого обе части равенства (1.3) приводят к общему знаменателю, а затем приравнивают коэффициенты при одинаковых степенях x (первый
18
способ). Не раскрывая скобок, дать аргументу x столько различных значений, сколько имеется неопределённых коэффициентов (второй способ).
|
3. |
Интегрирование |
неправильных |
рациональных |
дробей. Для |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
нахождения интеграла от неправильной рациональной дроби |
Pn (x) |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Qm (x) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
следует выделить из неё целую часть, т.е. представить в виде |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pn (x) |
|
= L(x)+ |
|
r(x) |
|
|
, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Qm (x) |
|
|
Qm (x) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
где L(x) − многочлен (целая часть при делении); r(x) − остаток от |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
деления. |
|
|
|
|
|
Примеры решения задач |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Проинтегрировать: 1) |
∫ |
|
|
(5 − 4x)dx |
|
|
; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2) |
∫ |
(x2 + 6)dx |
; |
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x +1)(x |
|
Д |
|
|
|
|
|
|
|
|
x(x − |
3)2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
− 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
(x2 − 5x + 9)dx |
|
|
|
|
|
|
|
(x3 + x)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 |
− 3x2 − 5x2 + 30x − 22 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
3) ∫ |
|
|
2 2 |
|
|
|
|
; 4) ∫ |
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
; 5)И∫ 3 2 |
|
|
|
|
|
dx . |
||||||||||||||||||||||||
|
(x −1) (x + 2x + 2) |
|
|
|
|
|
|
(x |
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x − x − 8x +12 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
2x |
+ 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
Решение: 1) |
Представим подынтегральную функцию в виде |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
суммы простейших дробей, т.е. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 − 4x |
|
|
|
|
= |
|
|
|
A |
|
|
+ |
|
|
|
B |
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
x +1 |
|
x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x + |
1)(x − 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
Приводя дроби в правой части равенства к общему знаменателю |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||
и приравнивая после этого ч слители правой и левой частей, получим |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 − 4x = A(x − 2) + B(x +1). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Полагая в полученном тождестве x = 2, имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 − 4 2 = 3B B = −1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Полагая x = −1, имеем 5 − 4 (−1) = −3A |
|
|
|
|
|
|
|
A = −3. |
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Таким образом, искомый интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
∫ |
(5 − 4x)dx |
|
|
= −3∫ |
dx |
|
− ∫ |
|
|
dx |
|
|
= −3ln |
|
x +1 |
|
− ln |
|
x − 2 |
|
+ C . |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
(x +1)(x − 2) |
x +1 |
|
x − 2 |
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
2) Под интегралом стоит правильная рациональная дробь. |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Разлагая её на сумму простейших дробей, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 6 |
|
|
= |
A |
+ |
|
|
B |
|
|
+ |
|
|
|
|
C |
|
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x(x |
− 3)2 |
|
|
|
x |
|
x |
− 3 |
(x − 3)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Приведём правую часть полученного соотношения к общему знаменателю:
19
x2 + 6 = A(x − 3)2 + Bx(x − 3) + Cx .
|
|
Для нахождения неопределённых коэффициентов будем |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
комбинировать два вышеизложенных способа. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Полагая x = 3, получим 9 + 6 = 3C |
|
|
|
|
|
|
C = 5. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
При x = 0 имеем 6 = 9A |
|
|
|
A = |
2 . |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||
|
|
Для определения коэффициента |
B сравним коэффициенты при |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x2 в обеих частях тождества: 1 = A + B , откуда B = 1− A = |
1 . |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Находим искомый интеграл: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||
∫ |
(x2 |
+ 6)dx |
= |
2 |
∫ |
dx |
+ |
1 |
∫ |
|
dx |
|
+ 5∫ |
|
|
|
dx |
|
|
|
|
= |
2 |
ln |
|
x |
|
+ |
1 |
ln |
|
x − 3 |
|
− |
|
5 |
|
|
+ C . |
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
x(x − 3)2 |
3 |
x |
3 |
x − 3 |
(x − 3)2 |
|
|
3 |
|
|
3 |
|
|
x − 3 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
И |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||
|
|
3) Представим подынтегральную функцию в виде суммы |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
простейших дробей. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 − 5x + 9 |
|
|
|
= |
|
|
|
A |
|
|
+ |
|
|
|
B |
|
|
+ |
|
|
|
|
Cx + D |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
(x −1) |
2 |
(x |
2 |
+ |
2x + 2) |
|
|
x −1 |
(x |
−1) |
2 |
|
|
x |
2 |
|
+ |
2x + 2 |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||
|
|
Приводя правую часть равенства к общему знаменателю и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
сравнивая числители, получаем |
|
|
|
|
Д2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
б |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
||||||||||||||||||||
|
x |
|
− 5x + 9 = |
A(x |
−1)(x |
|
|
+ 2x + 2) |
+ B(x |
|
|
+ |
2x + |
2) + (Cx + D)(x |
−1) |
|
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Полагая x = 1, находим B : |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1− 5 + 9 = B(1+ 2 + 2) B = 1. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Числа |
A, C, D |
найдём, пр равнивая коэффициенты при x3 , x и |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
свободные члены в тождестве: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ипри x A + C = 0; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при x |
2B + C − 2D = −5; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при x0 |
− 2A + 2B + D = 9. |
7 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
7 ; D = |
21. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Решив полученную систему, получим A = − |
|
; |
C = |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
5 |
|
|
|
|
||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
∫ |
|
(x2 |
− 5x + 9)dx |
|
|
= − |
7 |
∫ |
dx |
|
|
+ ∫ |
|
dx |
|
|
|
+ |
7 |
∫ |
|
(x + 3)dx |
|
. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
(x −1)2 (x2 + 2x + 2) |
5 |
x − |
1 |
(x −1)2 |
|
5 |
|
x2 + 2x + 2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
В последнем интеграле |
x2 + 2x + 2 = 0 не имеет действительных |
корней. Для его вычисления выделяем полный квадрат из квадратного трёхчлена, стоящего в знаменателе.
x2 + 2x + 2 = x2 + 2x +1−1+ 2 = (x +1)2 +1.
20
Тогда
(x + 3)dx
∫ x2 + 2x + 2
|
(x + 3)dx |
|
|
t = x +1 |
|
t + 2 |
|
|
tdt |
|
|
dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||
= ∫ |
= |
x = t −1 |
= ∫ |
dt = ∫ |
+ 2∫ |
= |
|||||||||
(x +1)2 +1 |
t2 +1 |
t2 +1 |
t2 +1 |
||||||||||||
|
|
dx = dt |
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
= |
1 |
∫ |
d(t2 +1) |
+ 2∫ |
dt |
|
= |
1 ln |
|
t2 |
+1 |
|
+2arctgt + C = |
|||||
|
|
|||||||||||||||||
|
|
|
t2 +1 |
t2 +1 |
||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
= |
1 ln |
|
x2 + 2x + 2 |
|
+ 2arctg(x +1) + C . |
|||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Таким образом, имеем |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||
∫ |
(x2 − 5x + 9)dx |
= − 7 ln |
|
x −1 |
|
− |
1 |
|
+ |
7 |
ln |
|
x2 |
+ 2x + 2 |
|
+ |
14 arctg(x +1) + C . |
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|||||||||||||||||
(x −1)2 (x2 + 2x + 2) |
x −1 |
|
||||||||||||||||
|
5 |
|
|
|
|
10 |
|
|
|
|
|
|
5 |
|||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||
|
4) Квадратный трёхчлен |
x2 + 2x + 2 |
не имеет действительных |
корней. Поэтому подынтегральная дробь раскладывается на слагаемые следующим образом:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 + x |
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
Ax + B |
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
Cx + D |
|
|
|
|
. |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x |
|
+ 2x + 2) |
|
|
|
|
|
|
x |
|
|
+ 2x + 2 |
|
|
И(x + 2x + |
2) |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Следовательно, |
3 |
|
|
|
|
|
б |
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
+ x = |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(Ax + B)(x Д+ 2x + 2) + Cx + D . |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Приравниваем коэффициенты при одинаковых степенях x : |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при x |
3 |
|
|
A = 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при x2 |
|
2A + B = 0 ; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
при x 2A + 2B + C = 1; |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
0 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ипри x 2B + D = 0. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
Откуда получаем A = 1; |
|
B = −2 ; C = 3; D = 4 . Следовательно, |
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
(x3 + x)dx |
|
|
= |
|
∫ |
|
(x − 2)dx |
|
|
|
+ |
∫ |
|
|
|
(3x + 4)dx |
|
|
|
|
|
= |
|
∫ |
|
|
(x − 2)dx |
+ |
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
|
(x |
|
|
+ 2x + 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
+ |
2x + 2 |
|
|
|
|
(x |
|
+ 2x |
+ 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x +1) |
|
|
+ |
1 |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
(3x + 4)dx |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t = x +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t − 3 |
|
|
|
|
|
3t +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
tdt |
|
|
|
dt |
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
+ ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
= |
x |
= t −1 |
|
= |
|
∫ |
|
|
dt + ∫ |
|
|
|
|
|
|
dt = ∫ |
|
|
|
|
− 3∫ |
+ |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
((x +1)2 +1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(t2 +1)2 |
|
t |
2 +1 |
t2 +1 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
dx = dt |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||
+ 3∫ |
|
tdt |
|
+ ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
= |
1 |
∫ |
|
d(t2 +1) |
− 3∫ |
|
|
|
dt |
|
|
|
|
|
+ |
|
3 |
∫ |
d(t2 |
+1) |
+ |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
(t2 +1)2 |
|
(t2 + |
1)2 |
|
2 |
|
|
|
|
t2 +1 |
|
|
t2 +1 |
2 |
(t2 +1)2 |
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
+ ∫ |
|
|
|
dt |
= |
1 ln |
|
t2 +1 |
|
− 3arctgt − |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
+ |
∫ |
|
|
|
|
|
|
dt |
|
. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(t2 +1)2 |
2(t2 +1) |
|
(t2 +1)2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
21
Для нахождения последнего интеграла воспользуемся формулой приведения (1.2).
|
∫ |
|
|
|
|
dt |
|
|
= |
|
1 |
|
|
|
|
t |
|
|
|
|
+ (2 2 − |
3)∫ |
|
|
|
dt |
|
|
|
|
= |
|
1 |
|
|
|
|
t |
|
|
+ |
1 |
arctgt + C . |
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
(t |
2 |
+ |
1) |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
2 |
+1 |
t |
2 |
+ |
|
|
|
|
2 |
|
t |
2 |
+1 |
2 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
2(2 −1) t |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Итак, находим искомый интеграл |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
∫ |
|
(x3 + x)dx |
|
|
|
= 1 ln |
|
t2 |
+1 |
|
− 3arctgt − |
|
|
|
|
3 |
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
t |
|
|
|
+ |
1 arctgt + C = |
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(x2 + 2x + 2)2 |
|
2(t2 +1) |
2(t2 +1) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
= |
1 ln |
|
x2 |
+ 2x + 2 |
|
− |
5 arctg(x +1) + |
|
|
|
|
x − 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ C . |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
2(x2 + 2x |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ 2) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
5) Под интегралом стоит неправильная рациональная дробь. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Выделяя целую часть, получим |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x4 − 3x2 − 5x2 + 30x − 22 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 |
+ |
2x + 2 |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
И |
|
|
|
|
|
|||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x3 − x2 − 8x +12 |
|
|
|
|
= x − 2 + |
x |
3 − x |
2 − 8x +12 |
. |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Следовательно, |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||
∫ |
x4 − 3x2 − 5x2 + 30x − 22 |
dx = ∫ (x − |
2)dx + ∫ |
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 2x + 2 |
|
dx . |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
x |
3 |
− x |
2 |
− |
8x +12 |
|
|
|
|
x |
3 |
|
− x |
2 |
− |
8x +12 |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
А |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Первый интеграл интегрируется непосредственно |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
∫ (x − 2)dx |
= |
|
Д− 2x. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||
|
|
|
Постоянное C отпускаем, относя его ко второму члену. |
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
Во втором интеграле замечая, |
|
что |
x3 − x2 − 8x +12 = (x − 2)2 (x + 3), |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
разложим правильную рацбональную дробь |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
2 + 2x |
+ 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x2 + 2x + 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
и |
|
|
|
|
|
|
|
= |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
3 2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 2) |
2 |
(x + 3) |
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
x |
|
− x |
− 8x +12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
на простейшие дроби: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
A |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
B |
|
|
|
|
|
|
|
|
C |
|
|
|
|
|
||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сx + 2x + 2 |
|
|
= |
|
|
|
|
+ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
+ |
|
|
. |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
(x − 2)2 (x + 3) |
|
x − 2 |
|
(x − 2)2 |
|
x + 3 |
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Приводя к общему знаменателю и приравнивая числители, получаем
x2 + 2x + 2 = A(x − 2)(x + 3) + B(x + 3) + C(x − 2)2 .
Полагая x = −3 и x = 2, находим C = 15 и B = 2.
Для нахождения коэффициента A приравняем коэффициенты при x2 в тождестве. Получим
22