- •Беларусазнаўства
- •Беларусазнаўства
- •Уводзіны. Прадмет беларусазнаўства
- •Праблемы беларусазнаўства
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •2. Беларусы. Міжнацыянальныя адносіны на беларусі
- •2. 1. Этнiчныя адметнасцi беларусаў
- •Асаблівасцi беларускага нацыянальнага характару
- •2. 2. Беларускія тапанімічныя назвы. Імёны і прозвішчы
- •2. 3. Старажытная мемуарная літаратура і сведчанні падарожнікаў аб беларусах і іх зямлі
- •2. 4. Дэмаграфічныя катаклізмы на зямлі беларусаў: войны і людзі
- •Агульная колькасць насельніцтва Беларусі
- •Палітычныя прычыны
- •Сацыяльна-эканамічныя прычыны
- •Нацыянальны склад насельніцтва Беларусі (паводле даных перапісаў, %)
- •Пяці заходніх губерняў у 1897 годзе, %
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •3. Нацыянальная самасвядомасць беларусаў
- •3. 1 Нацыянальная самасвядомасць і яе адзнакі
- •3. 2. Фарміраванне нацыянальнай самасвядомасці
- •3. 3. Утварэнне беларускай літаратурнай мовы. Самасвядомасць і беларуская мова і літаратура
- •Этапы фарміравання беларускай літаратурнай мовы
- •3. 4. Нацыянальнае адраджэнне 1900 – 1920 гг
- •3. 5. Механізмы разбурэння нацыянальнай самасвядомасці беларусаў ва ўмовах таталітарызму 1930 – 1980 гг.
- •3. 6. Пытанні нацыянальнай свядомасці беларусаў на сучасным этапе
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэматыка рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •4. Сувязі беларусі з суседнімі краінамі.
- •4. 1. Геапалітычныя ўмовы жыццядзейнасці беларускага народа
- •4. 2. Перакройванне этнічных зямель беларусаў у хх ст.
- •4. 3. Віленскі край і яго лёс
- •4. 4. Беларусы за мяжою
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •5. Своеасаблівасці нацыянальнага побыту
- •5.1. Жыллё беларуса. Паселішчы
- •5. 2. Традыцыйныя заняткі, рамёствы і промыслы беларусаў
- •5. 3. Традыцыйнае адзенне беларусаў
- •5.4. Айчынны фальклор
- •Розніца паміж з вычаем і абрадам
- •Віды свят.
- •Групы беларускіх свят і абрадаў.
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •6. Веравызнанні народаў беларусі
- •6. 1. Дахрысцiянскiя вераваннi нашых продкаў
- •6. 2. Хрысцiянства I iншыя рэлiгii як формы грамадскай свядомасцi розных народаў на Беларусі
- •6. 3. Сучасны рэлiгiйны стан на Беларусi
- •Пытаннi для самападрыхтоўкi
- •Тэмы рэфератаў
- •Лiтаратура
- •Тэст да тэмы
- •7. Развіццё айчыннай грамадскай думкі
- •7. 1. Помнікі айчыннай грамадскай думкі сярэднявечча
- •7. 2. Развіццё нацыянальнай культуры і грамадскай думкі ў эпоху Адраджэння
- •7. 3. Асветніцтва на Беларусі
- •7. 4. Айчынная нацыянальна-дэмакратычная думка
- •7. 5. Сучасны стан грамадазнаўства на Беларусі
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •8. Славутасці беларусі
- •8. 1. Славутасці старажытнай Беларусі і часоў Вялікага княства Літоўскага
- •8. 2. Рупліўцы нацыянальнага адраджэння
- •8. 3. Зоркі айчыннага спорту
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •9. Мастацтва беларусі
- •9. 1. Нацыянальнае дойлiдства
- •9. 2. Выяўленчае мастацтва
- •9. 3. Нацыянальны тэатр і музыка
- •9. 4. Дэкаратыўна - прыкладное мастацтва
- •Разьба па дрэве
- •Ганчарства
- •Вырабы з саломы, лазы, бяросты
- •9. 5. Кнігадрукаванне
- •Эпоха Адраджэння і еўрапейскае кнігадрукаванне
- •Летапіс Аўраамкі і Мсціжскае Евангелле
- •Мялецій Сматрыцкі
- •Лаўрэнцій Зізаній
- •Іван Фёдараў
- •Куцеінская друкарня
- •Магілёўская друкарня
- •Супрасльская друкарня
- •9. 6. Музейная справа на Беларусі
- •9. 7. Помнікі культуры горада, дзе размяшчаецца навучальная ўстанова
- •Баранавічы Троіцкі касцел
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •10. 1. Пісьменнасць на Беларусі як аснова развіцця нацыянальнай школы
- •10. 2. Народная педагогіка ў сістэме нацыянальнай асветы
- •10. 3. Канфесійная адукацыя. Роля брацкіх школ у развіцці асветы на Беларусі ў XVI – XVII стст.
- •10. 4. Свецкая адукацыя на Беларусі ў дакастрычніцкі перыяд. Адукацыйная камісія (1773 – 1794)
- •Дзейнасць Адукацыйнай камісіі ўключала:
- •10. 5. Адраджэнне нацыянальнай школы ў перыяд беларусізацыі (1910 – 1920)
- •10. 6. Сучасны стан нацыянальнай адукацыі
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •11. Прыродныя ўмовы і экалагічная сітуацыя на беларусі
- •11. 1. Прыродныя ўмовы Беларусі. Своеасаблівасці яе рэгіёнаў (Цэнтральная Беларусь, Паазер'е, Падняпроўе, Панямонне, Заходняе I Усходняе Палессе)
- •11. 2. Багацці айчынных нетраў
- •1. 3. Праблемы экалогii на Беларусi
- •I. Стан атмасферы
- •II. Засаленне глебы
- •III. Транспарт – крынiца выкiдаў
- •IV. Стан водных крынiц
- •V. Радыяцыя
- •Барацьба з радыяцыяй
- •VI. Сельская гаспадарка і экалогiя
- •12. Станаўленне беларускай дзяржаўнасці
- •12. 1. Праблема беларускай дзяржаўнасці ў гістарычнай навуцы
- •12. 2. Вытокі беларускай дзяржаўнасці
- •12. 3. Погляды вучоных на праблему дзяржаўнасці Вялікага княства Літоўскага. Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец xvііі ст. – 1917 г. )
- •Устаўная грамата да народаў Беларусі (21. 02. 1918 г. )
- •Устаўная грамата Рады Беларускай Народнай Рэспублікі
- •12. 5. Беларусь у складзе ссср: суверэнітэт уяўны ці рэальны?
- •12. 6. Аднаўленне дзяржаўнай незалежнасці пасля распаду ссср. Беларусь на міжнароднай арэне
- •13. Атрыбуты нацыянальнага суверэнітэту
- •13. 1 Органы дзяржаўнай улады ў Рэспубліцы Беларусь. Да гicтоpыі айчыннай Канстытуцыі
- •Структура Урада Рэспублікі Беларусь (арт. 106 Канстытуцыі; Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 3 мая 1997 г. ):
- •Судовую ўладу ў Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюць суды
- •Структура Kaнстытуцыі рб 1994 г. Са змяненнямі I дапаўненнямі, прынятымі на рэспубліканскім рэферэндуме 24 лістапада 1996 г.
- •13. 2. Дзяржаўны герб. Геральдыка Беларусі
- •Прынцыпы дзяржаўнай сімволікі:
- •Старажытны герб Мінска
- •Герб “Пагоня”
- •Дзяржаўны герб бсср (гісторыя)
- •Сучасны Дзяржаўны герб (пасля 1995г. )
- •13. 3. Да гісторыі дзяржаўнага сцяга. Дзяржаўны гімн
- •13. 4. Узнагароды Беларусі
- •13. 5. Нацыянальнае войска. Памятныя старонкі айчыннай вайсковай славы
- •13. 6. Беларускія грошы і паштовая марка
- •Паштовая марка
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •1. Закон “Аб мовах у Беларускай сср”
- •2. Закон аб культуры
- •3. Закон “Аб адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь”
- •Слоўнік тэрміналагічных выразаў і асноўных паняццяў
- •Беларусазнаўства
Тэмы рэфератаў
Беларускія гульні і танцы.
Каляндарныя і сямейныя святы беларусаў.
Фальклор сучаснага беларускага горада (сучаснай беларускай вёскі).
Звычаі, што перайшлі ў законы.
Беларускае адраджэнне. Культура на рубяжы ХІХ – ХХ стст.
Асаблівасці нацыянальнага побыту беларусаў.
Сядзіба беларусаў.
Нацыянальныя рамёствы і промыслы.
Беларускае саломапляценне.
Мастацкае шкларобства.
Літаратура
Анічэнка У. В., Малюк А. К. Народныя прыкметы. Мн., 1992.
Беларускі народны каляндар/ Аўт. -уклад. А. Ю. Лозка. Мн., 1992.
Беларускі фальклор у сучасных запісах: традыцыйны жанр Мінскай вобласці/ Уклад. В. Д. Ліцвіненка. Мн., 1995.
Браім І. Рыбалоўства ў Беларусі: гістарычна-этнаграфічны нарыс. Мн., 1976.
Вількін Я. Р. Беларускія народныя гульні. Мн., 1969.
Дучыц Л. У. Касцюм жыхароў Беларусі Х – ХІІІ стст. Мн., 1995.
Коваль В., Новак В. Беларускія народныя святы і звычаі. Гомель, 1993.
Мальдзіс А. Беларусь у люстэрку мемуарнай літаратуры XVІІІ ст.: Нарысы быту і звычаяў. Мн., 1982.
Промыслы і рамёствы Беларусі. Мн., 1984.
Сахута Е. М., Говор В. А. Художественные ремесла и промыслы Белоруссии. Мн., 1988.
Семянчук Г. М. Новая катэгорыя археалагічных помнікаў на тэрыторыі Полацкай зямлі (групавыя могільнікі Х – ХІІІ стст. )// Гісторыя і археалогія Полацка і Полацкай зямлі. Тэзісы дакладаў. Полацк, 1992. С. 53 – 56.
Фядосік А. С. Фальклор і “масавая культура”. Мн., 1986.
Церашцатава В. В. Старажытнабеларускі манументальны жывапіс ХІ-ХVІІІ стст. Мн., 1986. С. 12 – 53.
Этнаграфія Беларусі: энцыклапедыя. Мн., 1989.
Якунін Л. І. Слуцкія паясы. Мн., 1960.
Яніцкая М. М. Вытокі шкларобства Беларусі. Мн., 1980.
Ястребицкая А. Л. Западная Европа ХІ – ХІІІ вв. С. 75 – 77.
Тэст да тэмы
Хто з пералічаных дзеячаў займаўся вывучэннем побыту і культуры беларусаў другой паловы ХІХ ст.: а) Цішка Гартны; б) Цётка; в) Нікіфароўскі М. Я.; г) І. Буйніцкі?
Назавіце планіровачныя формы вёскі: а) скучаная; б) лінейная; в) вулічная; г) паралельная; д) прамавугольная.
Вызначце тыпы сельскіх паселішчаў: а) пасёлак; б) мястэчка; в) аколіца; г) засценак; д) сяло; е) гарадок.
Касцюм – гэта: а) адзенне; б) адзенне, дапоўненае аксэсуарамі, упрыгожваннямі і прычоскай; в) упрыгожванні.
Традыцыйны комплекс мужчынскага адзення ўключае: а) кашулю; б) нагавіцы; в) камізэльку; г) хітон; д) турбаны.
З якіх крыніц даведваліся пра старажытнае адзенне: а) летапісаў; б) роспісаў; в) абразоў; г) мініяцюр рукапісаў; д) газет; е) царкоўных спеваў?
Што такое колты: а) племя; б) скроневыя ўпрыгожванні ў выглядзе круга ці зоркі; в) від адзення?
Што можна аднесці да ўпрыгожванняў: а) расны; б) колты; в) бранзалет; г) пярсцёнак; д) павой; е) хітон?
Што такое набіванка: а) промысел упрыгожання тканін; б) элемент адзення; в) інструмент?
Што адносіцца да мужчынскіх галаўных убораў: а) брыль; б) магерка; в) сукенка; г) аблавуха; д) чапец?
Што адносіцца да жаночых галаўных убораў: а) хітон; б) намітка; в) XVстка; г) галовачка; д) каптур; е) чапец?
Калі з'явіліся абрады, звычаі, святы: а) у старажытнасці; б) XVІ ст.; в) ХІХ ст. ?
Назавіце віды беларускіх свят: а) сінкрэтычныя; б) рэлігійныя; в) юрыдычныя; г) філасофскія; д) нерэлігійныя.
Пералічыце групы беларускіх свят і абрадаў: а) каляндарна-вытворчыя; б) сямейна-бытавыя; в) гістарычныя; г) грамадскія; д) рэлігійныя; е) звычаёвыя.