- •Беларусазнаўства
- •Беларусазнаўства
- •Уводзіны. Прадмет беларусазнаўства
- •Праблемы беларусазнаўства
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •2. Беларусы. Міжнацыянальныя адносіны на беларусі
- •2. 1. Этнiчныя адметнасцi беларусаў
- •Асаблівасцi беларускага нацыянальнага характару
- •2. 2. Беларускія тапанімічныя назвы. Імёны і прозвішчы
- •2. 3. Старажытная мемуарная літаратура і сведчанні падарожнікаў аб беларусах і іх зямлі
- •2. 4. Дэмаграфічныя катаклізмы на зямлі беларусаў: войны і людзі
- •Агульная колькасць насельніцтва Беларусі
- •Палітычныя прычыны
- •Сацыяльна-эканамічныя прычыны
- •Нацыянальны склад насельніцтва Беларусі (паводле даных перапісаў, %)
- •Пяці заходніх губерняў у 1897 годзе, %
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •3. Нацыянальная самасвядомасць беларусаў
- •3. 1 Нацыянальная самасвядомасць і яе адзнакі
- •3. 2. Фарміраванне нацыянальнай самасвядомасці
- •3. 3. Утварэнне беларускай літаратурнай мовы. Самасвядомасць і беларуская мова і літаратура
- •Этапы фарміравання беларускай літаратурнай мовы
- •3. 4. Нацыянальнае адраджэнне 1900 – 1920 гг
- •3. 5. Механізмы разбурэння нацыянальнай самасвядомасці беларусаў ва ўмовах таталітарызму 1930 – 1980 гг.
- •3. 6. Пытанні нацыянальнай свядомасці беларусаў на сучасным этапе
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэматыка рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •4. Сувязі беларусі з суседнімі краінамі.
- •4. 1. Геапалітычныя ўмовы жыццядзейнасці беларускага народа
- •4. 2. Перакройванне этнічных зямель беларусаў у хх ст.
- •4. 3. Віленскі край і яго лёс
- •4. 4. Беларусы за мяжою
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •5. Своеасаблівасці нацыянальнага побыту
- •5.1. Жыллё беларуса. Паселішчы
- •5. 2. Традыцыйныя заняткі, рамёствы і промыслы беларусаў
- •5. 3. Традыцыйнае адзенне беларусаў
- •5.4. Айчынны фальклор
- •Розніца паміж з вычаем і абрадам
- •Віды свят.
- •Групы беларускіх свят і абрадаў.
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •6. Веравызнанні народаў беларусі
- •6. 1. Дахрысцiянскiя вераваннi нашых продкаў
- •6. 2. Хрысцiянства I iншыя рэлiгii як формы грамадскай свядомасцi розных народаў на Беларусі
- •6. 3. Сучасны рэлiгiйны стан на Беларусi
- •Пытаннi для самападрыхтоўкi
- •Тэмы рэфератаў
- •Лiтаратура
- •Тэст да тэмы
- •7. Развіццё айчыннай грамадскай думкі
- •7. 1. Помнікі айчыннай грамадскай думкі сярэднявечча
- •7. 2. Развіццё нацыянальнай культуры і грамадскай думкі ў эпоху Адраджэння
- •7. 3. Асветніцтва на Беларусі
- •7. 4. Айчынная нацыянальна-дэмакратычная думка
- •7. 5. Сучасны стан грамадазнаўства на Беларусі
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •8. Славутасці беларусі
- •8. 1. Славутасці старажытнай Беларусі і часоў Вялікага княства Літоўскага
- •8. 2. Рупліўцы нацыянальнага адраджэння
- •8. 3. Зоркі айчыннага спорту
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •9. Мастацтва беларусі
- •9. 1. Нацыянальнае дойлiдства
- •9. 2. Выяўленчае мастацтва
- •9. 3. Нацыянальны тэатр і музыка
- •9. 4. Дэкаратыўна - прыкладное мастацтва
- •Разьба па дрэве
- •Ганчарства
- •Вырабы з саломы, лазы, бяросты
- •9. 5. Кнігадрукаванне
- •Эпоха Адраджэння і еўрапейскае кнігадрукаванне
- •Летапіс Аўраамкі і Мсціжскае Евангелле
- •Мялецій Сматрыцкі
- •Лаўрэнцій Зізаній
- •Іван Фёдараў
- •Куцеінская друкарня
- •Магілёўская друкарня
- •Супрасльская друкарня
- •9. 6. Музейная справа на Беларусі
- •9. 7. Помнікі культуры горада, дзе размяшчаецца навучальная ўстанова
- •Баранавічы Троіцкі касцел
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •10. 1. Пісьменнасць на Беларусі як аснова развіцця нацыянальнай школы
- •10. 2. Народная педагогіка ў сістэме нацыянальнай асветы
- •10. 3. Канфесійная адукацыя. Роля брацкіх школ у развіцці асветы на Беларусі ў XVI – XVII стст.
- •10. 4. Свецкая адукацыя на Беларусі ў дакастрычніцкі перыяд. Адукацыйная камісія (1773 – 1794)
- •Дзейнасць Адукацыйнай камісіі ўключала:
- •10. 5. Адраджэнне нацыянальнай школы ў перыяд беларусізацыі (1910 – 1920)
- •10. 6. Сучасны стан нацыянальнай адукацыі
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •11. Прыродныя ўмовы і экалагічная сітуацыя на беларусі
- •11. 1. Прыродныя ўмовы Беларусі. Своеасаблівасці яе рэгіёнаў (Цэнтральная Беларусь, Паазер'е, Падняпроўе, Панямонне, Заходняе I Усходняе Палессе)
- •11. 2. Багацці айчынных нетраў
- •1. 3. Праблемы экалогii на Беларусi
- •I. Стан атмасферы
- •II. Засаленне глебы
- •III. Транспарт – крынiца выкiдаў
- •IV. Стан водных крынiц
- •V. Радыяцыя
- •Барацьба з радыяцыяй
- •VI. Сельская гаспадарка і экалогiя
- •12. Станаўленне беларускай дзяржаўнасці
- •12. 1. Праблема беларускай дзяржаўнасці ў гістарычнай навуцы
- •12. 2. Вытокі беларускай дзяржаўнасці
- •12. 3. Погляды вучоных на праблему дзяржаўнасці Вялікага княства Літоўскага. Беларусь у складзе Расійскай імперыі (канец xvііі ст. – 1917 г. )
- •Устаўная грамата да народаў Беларусі (21. 02. 1918 г. )
- •Устаўная грамата Рады Беларускай Народнай Рэспублікі
- •12. 5. Беларусь у складзе ссср: суверэнітэт уяўны ці рэальны?
- •12. 6. Аднаўленне дзяржаўнай незалежнасці пасля распаду ссср. Беларусь на міжнароднай арэне
- •13. Атрыбуты нацыянальнага суверэнітэту
- •13. 1 Органы дзяржаўнай улады ў Рэспубліцы Беларусь. Да гicтоpыі айчыннай Канстытуцыі
- •Структура Урада Рэспублікі Беларусь (арт. 106 Канстытуцыі; Указ Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 3 мая 1997 г. ):
- •Судовую ўладу ў Рэспубліцы Беларусь ажыццяўляюць суды
- •Структура Kaнстытуцыі рб 1994 г. Са змяненнямі I дапаўненнямі, прынятымі на рэспубліканскім рэферэндуме 24 лістапада 1996 г.
- •13. 2. Дзяржаўны герб. Геральдыка Беларусі
- •Прынцыпы дзяржаўнай сімволікі:
- •Старажытны герб Мінска
- •Герб “Пагоня”
- •Дзяржаўны герб бсср (гісторыя)
- •Сучасны Дзяржаўны герб (пасля 1995г. )
- •13. 3. Да гісторыі дзяржаўнага сцяга. Дзяржаўны гімн
- •13. 4. Узнагароды Беларусі
- •13. 5. Нацыянальнае войска. Памятныя старонкі айчыннай вайсковай славы
- •13. 6. Беларускія грошы і паштовая марка
- •Паштовая марка
- •Пытанні для самападрыхтоўкі
- •Тэмы рэфератаў
- •Літаратура
- •Тэст да тэмы
- •1. Закон “Аб мовах у Беларускай сср”
- •2. Закон аб культуры
- •3. Закон “Аб адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь”
- •Слоўнік тэрміналагічных выразаў і асноўных паняццяў
- •Беларусазнаўства
БЕЛАРУСКІ ІНСТЫТУТ ПРАВАЗНАЎСТВА
ДЫСТАНЦЫЙНАЯ АДУКАЦЫЯ
Беларусазнаўства
МІНСК 2003
БЕЛАРУСКІ ІНСТЫТУТ ПРАВАЗНАЎСТВА
ДЫСТАНЦЫЙНАЯ АДУКАЦЫЯ
Беларусазнаўства
МІНСК
НА ТАА “БІП-С”
2003
АЎТАРЫ
Сокал Сцяпан Фёдаравіч, доктар юрыдычных навук,
прафесар – рэктар УА “БІП”;
Мельнікава Таццяна Мікалаеўна, кандыдат філалагічных навук, дацэнт, загадчык кафедры мовазнаўчых дысцыплін;
Макарэвіч Віктар Аляксандравіч, кандыдат гістарычных навук, прафесар, загадчык кафедры гуманітарных дысцыплін Магілёўскага філіяла;
Цярэшчанка Алена Аляксандраўна, ст. выкладчык кафедры гуманітарных дысцыплін Магілёўскага філіяла;
Давідовіч Вольга Юр’еўна, выкладчык кафедры мовазнаўчых дысцыплін;
Вучэбна-метадычны дапаможнік па “Беларусазнаўству” напісаны ў адпаведнасці з праграмай курса “Беларусазнаўства” для ВНУ.
Прызначаецца студэнтам, выкладчыкам, якія прымяняюць тэхналогію дыстанцыйнага навучання. Акрамя таго, матэрыял будзе карысным шырокаму колу людзей, што цікавяцца Беларуссю.
ПРАДМОВА
Навукова-метадычны дапаможнік створаны у адпаведнасці з праграмай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь, вучэбнай праграмай УА “БІП” па “Беларусазнаўству” для студэнтаў, якія атрымоўваюць гуманітарную вышэйшую адукацыю, у прыватнасці, для студэнтаў УА “БІП” юрыдычнага факультэта. Даная кніга з'яўляецца першым комплексным міждысцыплінарным дапаможнікам для дыстанцыйнага навучання.
Мэтай кнігі з’яўляецца: своечасовая дапамога ў пошуку сродкаў фарміравання грамадзянскай сталасці ў маладых людзей, а таксама пошуку ўласнага месца і вызначэння канкрэтнай ролі ў жыцці беларускага народа і яго дзяржавы.
Да задач курса можна аднесці:
а) пазнавальную – спроба аб’ектыўна акрэсліць грамадскі ідэал кожнага беларуса з улікам яго канкрэтных ведаў пра сябе. Спасціжэнне роднай гісторыі, мовы, культуры дае магчымасць стаць сапраўдным грамадзянінам, непасрэдна далучыцца да беларускай нацыі і беларускага грамадства;
б) выхаваўчую – спроба забяспечыць удзел кожнага беларуса ў грамадскім і духоўна-культурным жыцці на грунце дзейнасці знакамітых асоб, гістарычных славутасцей. Беларусазнаўства навучае аб’ектыўна-гістарычнаму мысленню, валоданню методыкай навуковага пошуку, прынцыповаму аналізу ўсіх жыццёвых падзей, з’яў і працэсаў. Веды па беларусазнаўству заўсёды істотна ўплываюць на жыццёвы светапогляд чалавека;
в) прыкладную – спроба авалодання асновамі беларусазнаўства і разуменне Беларусі, яе народа, грамадства і дзяржавы ў развіцці з мэтай вывучэння шматлікіх працэсаў гэтага развіцця. Тэарэтычна асэнсоўваючы ўвесь спектр жыццядзейнасці беларусаў, кожны студэнт можа на базе беларусазнаўства спасцігнуць заканамернасці і тэндэнцыі развіцця нашага грамадства, самастойна выпрацаваць свой навуковы падыход да вырашэння як асабістых, так і грамадскіх праблем.
Не падмяняючы акадэмічных галін ведаў альбо навуковых даследаванняў, курс беларусазнаўства змяшчае дастаткова падрабязны разгляд асноўных пытанняў. Структура дапаможніка ўключае 12 тэм, уводзіны, заключэнне. Апрача асноўных пытанняў, якія вызначаюць унутраную структуру кожнай з тэм, у іх маюцца:
а) пытанні для самападрыхтоўкі;
б) тэмы рэфератаў;
в) спіс літаратуры;
г) тэст да тэмы.
Навукова-тэарэтычная вартасць дапаможніка вызначаецца змяшчэннем пасля “Заключэння” кароткага слоўніка тэрміналагічных выразаў і асноўных паняццяў і “Дадатку” з прававой інфармацыяй (Закон “Аб мовах у Беларускай ССР”, Закон аб культуры, Закон “Аб адукацыі ў Рэспубліцы Беларусь”).
У сучасных умовах авалодаць сваёй спецыяльнасцю, навучыцца творча думаць і дзейнічаць магчыма толькі з улікам нацыянальных асаблівасцей развіцця нашага народа і нашай краіны, на аснове ведаў пра беларусаў і Беларусь.